چهارشنبه ۲۷ تير ۱۴۰۳ - 
در باب علوم انسانی؛
علوم انسانی کنونی همانند دیگر علوم مدرن، محصول اندیشه‌ای است که در اواخر قرن شانزدهم و اوایل قرن هفدهم میلادی در دوره «روشنگری» شکل گرفت. این علوم تا پیش از انقلاب اسلامی، با همین ویژگی و پیشینه به‌تدریج به ایران وارد و به دانشجویان عرضه شد. اما انقلاب اسلامی، طلیعه‌دار اندیشه‌ای مبتنی بر مبانی دینی و پایبند به ارزشهای اسلامی بود. روشن است که چنین دیدگاهی علوم انسانی مدنظر خود را می‌طلبد. با توجه به اینکه خط‌مشی‌گذاری برای هر مسئله‌ای، مستلزم شناخت ابعاد و مؤلفه‌‌های آن است، لذا اندیشه‌‌های مقام معظم رهبری به‌عنوان اندیشمندی اسلامی که از قبل از انقلاب تاکنون در این راستا، تلاش کرده‌اند، می‌تواند زمینه خوبی برای استخراج مدل مفهومی تحول در علوم انسانی باشد. در این مقاله با بهره‌گیری از روش نظریه‌پردازی داده بنیاد به‌تحلیل 38 سخنرانی و 6 نامه مکتوب از ایشان پرداخته شد و در نهایت پنج مقوله اصلی استخراج گردید. پس از آن از طریق تمسک به دلالت التزامی گزاره‌‌های انتقادی و راهکاری مقام معظم رهبری، ویژگی‌‌های نهاد علوم انسانی مطلوب جمهوری اسلامی نیز در سه بعد ساختار، محتوا و کنشگران به‌دست آمد. همراهی علم و دین، توجه ویژه به علوم انسانی اسلامی، بهبود شیوه‌‌های آموزشی و فعالیت‌‌های پژوهشی متناسب از ویژگی‌‌های ساختاری مطلوب؛ اعتماد به‌نفس، نوآوری، اسلام‌گرایی، انگیزه و استعداد بالا از ویژگی‌‌های نیروی انسانی مطلوب و در نهایت، اسلامی بودن و بومی بودن از ویژگی‌‌های محتوای مطلوب علوم انسانی است.
کد خبر: ۱۴۰۳۳۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
با محور جامعه‌شناختی؛
تولید علم، فرایند شکل‌گیری و توسعه مرزهای دانش و نیز چگونگی تغییر و تحولات علمی از مسائلی است که مورد توجه اندیشمندان و فلاسفه علم بوده و دیدگاه‌هایی نیز در این‌باره ارائه شده است. اگر چه می‌توان گفت که امکانِ توسعه، پیشرفت و حتی دگرگونی علم مورد توافقی همگانی است، اما در اینکه این پیشرفت و تحول مدیریت‌‌پذیر است یا خیر، بحث و گفتگو وجود دارد. نوشتار حاضر تلاش می‌کند با نگاهی اجمالی به نظریات پیشرفت علم در ادبیات موجود، با رویکردی قیاسی ـ استقرایی و با استفاده از روش‌های فراتحلیل، نظریه مدیریت تحول در علوم انسانی را تبیین کند. در این نظریه چهارچوب کلان، عناصر کلیدی و مؤثر در تحول علوم انسانی احصاء و با اولویت‌سنجی و وزن‌دهی هر کدام، چگونگی ترابط و تأثیر و تأثر آنها بر یکدیگر در راستای تحول در علوم انسانی بررسی می‌شود. عوامل جامعه‌شناختی، یعنی نهادهای سیاست، اقتصاد، تعلیم و تربیت و رسانه در سپهر ارزشهای دینی و اصول عقلانی مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در مدیریت تحول علوم انسانی به شمار می‌آیند.
کد خبر: ۱۴۰۳۳۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
موحد ابطحی؛
جلسات آموزشی طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی در تاریخ جمعه ۱۹ آذر ماه در دفتر تبلیغات اسلامی، نمایندگی تهران، با حضور اساتید و صاحب نظران علوم انسانی برگزار گردید. دکتر محمد تقی موحد ابطحی عضو گروه روش شناسی علوم انسانی اسلامی شورای بررسی متون، در ادامه جلسه گذشته، به بررسی کتاب چیستی علم نوشته آلن چالمرز پرداختند. ایشان در این جلسه با تشریح نظریه ابطال گرایی کارل پوپر به بررسی ونقد این نظریه پرداختند.
کد خبر: ۱۴۰۲۹۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
بیژن عبدالکریمی؛
دکتر بیژن عبدالکریمی دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی در صبح روز ۲۲ مرداد ۱۳۹۶ در سومین دورۀ طرح ملی نخبگان علوم انسانی دربارۀ امکان علم دینی به ارائه دیدگاههای خود پرداخته است. در ادامه گزارشی از این نشست از نظر شما می گذرد.
کد خبر: ۱۴۰۲۹۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
محمد تقی ایمان؛
جلسات آموزشی طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی در تاریخ جمعه ۱۵ بهمن در دفتر تبلیغات اسلامی، نمایندگی تهران، با حضور اساتید و صاحب نظران علوم انسانی برگزار گردید. در این جلسه دکتر محمد تقی ایمان، عضو هیات علمی دانشگاه شیراز، به موضوع “پارادایم های علوم اجتماعی” پرداختند.
کد خبر: ۱۴۰۲۸۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه؛
حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در صبح روز چهارشنبه، ۲۶ مرداد ۱۳۹۶ در سومین دورۀ طرح ملی نخبگان علوم انسانی دربارۀ نسبت علوم اسلامی و علوم انسانی و نقش آنها در تحقق علوم انسانی اسلامی و نیز ارتباط دو نهاد متولی این دو دسته از علوم، به ارائه دیدگاه های خود پرداخته است .
کد خبر: ۱۴۰۲۷۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
رشته‌های علوم انسانی؛
تحول در علوم انسانی که به دلایل بسیار یک امر لازم و ضروری است، نیاز دارد به جوششی از درون و حمایتی از بیرون. خوشبختانه جوشش از درون امروز هست. من می‌بینم، هم در شورای عالی انقلاب فرهنگی -همین شورای تحول و دوستانی که در آنجا مشغول کارند- هم در خود دانشگاه‌ها، هم آن‌طور که امروز ملاحظه کردید بعضی از دوستانی که درباره علوم انسانی صحبت کردند، نشان‌دهنده این است که این جوشش درونی در درون دانشگاه‌ها آن هم از سوی فرزانگان و از سوی انسان‌های دانشمند، وجود دارد.
کد خبر: ۱۴۰۲۷۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
پوست‌اندازی فرهنگی جامعه؛
رئیس دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم در موضوعاتی همچون؛ منشور روحانیت امام (ره)، فعالیت حوزه‌های علمیه، فعالیت حوزه‌های علمیه خواهران، اقدامات این دفتر در امر تبلیغ و ترویج دین و ... سخن گفت.
کد خبر: ۱۴۰۱۱۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
امکان علم دینی؛
در علم‌دینی، راهکار اجرایی تحقق این امر را در کنار گذاشتن و دور انداختن مباحث علوم جدید غربی نیست، بلکه اساساً تحقق چنین علمی را نیازمند جدی گرفتن و مواجهه ی کاملاً جدی با علوم موجود است. مشکل در فضای کشور ما، و به ویژه در عرصه‌ی علوم انسانی ـ اجتماعی، فضای مرعوبیتی است که به اسم علم در مجامع به اصطلاح علمی پدید آمده به نحوی که نظرات دانشمندان غربی(آن هم گاه دانشمندان چند نسل قبل) همواره نظر صحیح شمرده می‌شود.
کد خبر: ۱۴۰۰۳۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
عمار خسروجردي؛
مبنای علوم انسانی غرب که در دانشگاه های کشور به صورت ترجمه ای تدریس می شود، جهان بینی مادی و متعارض با مبانی قرآنی و دینی است، در حالی که پایه و اساس علوم انسانی را باید در قرآن جستجو کرد.رهبر معظم انقلاب با تاکید بر استخراج مبانی علوم انسانی ازقرآن و تعالیم اسلامی اهمیت این موضوع را اینگونه تبیین فرمودند:”اگر این کار انجام شود پژوهشگران با استفاده از مبانی قرآنی و همچنین استفاده از برخی پیشرفت های علوم انسانی، می توانند بنای رفیع و مستحکمی را از علوم انسانی پایه گذاری کند.
کد خبر: ۱۴۰۰۲۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
مهدی جمشیدی؛
آنچه که تحت عنوان موانع فرهنگی تولید علوم اسالمی در جستار حاضر می خوانید، نگاهی آسیب شناسانه نسبت به مسایلی است که پس از گذشت سه دهه از پیروزی انقالب اسالمی، همچنان فراروی ما چهره می نماید. درست است که تبیین زوایای گوناگون این مسأله، فرصت و حوصله بیشتری را طلب می کند ومقاله حاضر، از این حیث اندکی شتابزده و مختصر است؛ اما نگاه درست و دقیقی که نویسنده به آسیب هایی چون: آموزش محوری پژوهش های سطحی مدرک گرایی تحرک علمی منقطع از گذشته مطالعات تک رشته ای به جای مطالعات میان رشته ای کرده است، حاکی از نگاهی ژرف به این مقوله است و می تواند در تصحیح، تغییر روش و کارآمدی فرآیند تولید علوم اسلامی رهگشا باشد.
کد خبر: ۱۴۰۰۲۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
موحد ابطحی؛
غیرممکن بودن علم دینی به معنای عام؛ عده‌ای بر این باورند که علم دینی مفهومی پارادوکسیکال است و لذا آن را غیرممکن و فاقد هرگونه مصداقی می‌دانند. از این‌رو، هر تلاشی برای تولید آن را بیهوده و بی‌ثمر می‌دانند.
کد خبر: ۱۳۹۹۰۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
علی‌تبار؛
جناب آقای رمضان علی‌تبار دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و عضو شورای علمی قطب فلسفه دین است. وی نویسنده کتاب‌های «علم دینی» و «معرفت دینی» و همچنین نگارنده ده‌ها مقاله در زمینه علم دینی و علوم انسانی اسلامی است.
کد خبر: ۱۳۹۸۹۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
نامه اردکانی؛
نامه رضا داوری اردکانی به دبیرخانه هم‌اندیشی اسلامی مرکز علوم نوین اسلامی نه مخالفت با حضور در یک نشست علمی، بلکه مخالفت نظری با جریانی است که سال‌ها قصد تغییر علوم دانشگاهی به‌ویژه علوم انسانی را دارد. مرکز علوم نوین اسلامی یا «معنا» فعالیت خودش را در آموزش، پژوهش، تبلیغ و مشاوره در موضوعاتی نظیر تحلیل علمی از ماهیت انقلاب اسلامی، تبیین نظریه مردم‌سالاری دینی، فقه حکومتی، علوم انسانی-اسلامی، جریان فلسفه در عینیت، الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت، سبک زندگی و تمدن نوین اسلامی اعلام کرده است.
کد خبر: ۱۳۹۸۸۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۸
چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی مطرح شد؛
علوم انسانی رابطه کل‌گرایانه با دین دارند، از این رو دین می‌تواند در علوم انسانی انقلاب مفهومی به راه بیندازد. دین و علم دو دستگاه معنایی جدا نیستند. آنها در ذهن دو فضای شناختی خاص را ترسیم می‌کنند که با هم روابط بسیار پیچیده‌ای دارند. این دو فضا با هم به طور شناختی تلفیق می‌شوند و از این تلفیق و آمیختگی فضای دیگری حاصل می‌آید که «علم دینی» نام دارد. بنابراین، علم دینی حاصل تلفیق مفهومی علم و دین است.
کد خبر: ۱۳۹۸۱۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۷
گفتاری از دکتر سعید زیباکلام؛
فردی که علاقه مند به حوزه علوم اجتماعی یا سیاسی است می تواند با نگاهی نوآورانه و متأثر از آموزه های الهی تحقیق کند. چیزی که عیب است و مایه خسران خواهد شد این است که بیایند و این کار طی ده بیست سال گذشته هم رایج است ـ آن را با آیات و احادیث مزین کنند. و این مایه تأسف است. تصورشان این است که با چنین حرکت ها و رویکردهایی، در اقتصاد می شود، نظام ربوی را با گفتن کلمه کارمزد برطرف کنند و با انواع و اقسام کلاه شرعی، اقتصاد فعلی را بانکداری اسلامی جلوه دهند. ما در اسلام، کلاه شرعی نداریم. پیش از این که کلاه سر شرع و دین بگذاریم کلاه بر سر خودمان گذاشته ایم. در واقع می فهمیم که چه کار داریم می کنیم؛ این ها واضح، مشخص و معین است و خودمان را نمی توانیم فریب دهیم.
کد خبر: ۱۳۹۸۰۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۷
در مشهد آغاز شد؛
نشستی با عنوان 'هم اندیشی علم دینی' روز چهارشنبه با حضور استادان دانشگاه و نظریه پردازان این حوزه از سراسر کشور در محل بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی در مشهد آغاز شد.
کد خبر: ۱۳۹۸۰۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۷
از زبان آیت الله میرباقری؛
همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند و تصویر روشن و صحیحی نیز در این باره وجود دارد باید به سمت تمدن اسلامی حرکت کنیم، از لوازم قطعی حرکت در این مسیر تولید نرم افزارها و دانش های لازم برای رسیدن به یک تمدن اسلامی است.
کد خبر: ۱۳۹۷۷۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۷
دیدگاه آیت‌الله العظمی جوادی آملی؛
دیدگاه آیت‌الله العظمی جوادی آملی که علوم طبیعی از آن حیث که نمایشگر ذات و صفات الهی‌اند، متصف به دینی بودن می‌شوند، گستره مفهوم علم دینی را از حیث مصداق به اکثریت علوم گسترش می‌دهد اما اگر بدان علم از حیث مادی‌اش و بدون توجه به اضافه‌اش به خداوند نگریسته شود، علمی دینی نخواهد بود.
کد خبر: ۱۳۹۷۷۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۷
در گفت و گو با همایون همتی؛
همایون همتی، پژوهشگر حوزه فلسفه دین معتقد است به دلیل روحیۀ خودباختگی غالب بر محیط های علمی می توانیم از نقدهای خود غربی ها به علوم انسانی استفاده کنیم تا دیگر مقاومتی وجود نداشته باشد.
کد خبر: ۱۳۹۷۷۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۷