شعار سال: رئیس اتاق اصناف ایران با بیان این‌که آمار بیکاری در کشور وحشتناک شده است، گفت: بودجه‌ای که برای سال آینده بسته شده نه‌تنها بهبودی در وضعیت اشتغال ایجاد نمی‌کند؛ بلکه منجر به تشدید رکود خواهد شود. اصناف، این روزها با مسائل و حاشیه‌های مهمی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، از طرفی شاهد افزایش هزینه‌های تولید با نمونه بازار «نان» مواجه‌اند، رکود را تجربه می‌کنند، به برگزاری انتخابات رئیس خود نزدیک شده‌اند و دوباره در بودجه سال 97 به‌درستی دیده نشده‌اند و مالیاتشان افزایش‌یافته است. علی فاضلی، رئیس اتاق اصناف ایران و تهران، در گفت‌وگوی تفصیلی پاسخ‌های را به درباره این شرایط داده که به شرح زیر است.

مهم‌ترین موضوع این روزها که برای اصناف مطرح است برگزاری انتخابات هیئت رئیسه اتاق اصناف و انتخاب ریاست این اتاق است، در کنار این امر شائبه‌ای مبنی‌بر کناره‌گیری شما از ریاست اتاق برای دور بعد مطرح است، خود ماجرا را شرح دهید.

فرآیند انتخابات هر چهار سال یک‌بار در اتاق اصناف ایران اتفاق می‌افتد و دارای پروسه‌ای هفت‌ماهه است و در دهه سوم اردیبهشت‌ماه انتخابات ریاست اتاق برگزار می‌شود. من نیز در فضای مجازی خبری در ارتباط با کناره‌گیرری خود دیده‌ام؛ اما من موضع خود را برای حضور یا عدم حضور در انتخابات دور بعد انتخابات اصناف ایران اسفندماه سال جاری اعلام خواهم کرد. مواردی که درباره انصراف من از شرکت در انتخابات دور بعد اتاق اصناف ایران مطرح شده است منطبق با واقعیت نیست؛ بلکه صرفاً برداشت‌های شخصی رسانه‌ها به‌حساب می‌آید

این پیام را به همکاران خود در اتاق اصناف در سراسر کشور می‌دهم که در موضوع انتخابات حتماً ملاحظات لازم را رعایت کنند؛ اتحادیه‌های صنفی به‌حدی مستقل شده‌ است که تحت‌تأثیر جریان یا گروه سیاسی خاصی قرار نگیرد. مشکلات خاصی در حوزه اصناف وجود دارد؛ اما سعی می‌کنم که بیش‌تر حرف‌های خود را در اسفندماه با اصناف سراسر کشور در میان بگذارم و بگویم که دقیقاً کجاها مشکل وجود دارد. این تعداد اتحادیه صنفی در سراسر کشور و فعالیت آن‌ها در عرصه انتخابات در دنیا کم‌نظیر است؛ به‌طوری‌که رؤسای همه آن‌ها با انتخابات شناخته می‌شود و ما جزو مردمی‌ترین نهادهای کشور هستیم و در منطقه سرآمدیم. با قدرت و تا زمانی که مسئولیت دارم به وظایف خود عمل می‌کنم و از امام، انقلاب و رهبری دفاع خواهم کرد و در مواضع من هیچ خللی ایجاد نشده است و تا زمانی که زنده‌ام به پای انقلاب خواهم ایستاد و هرجا که باشم خدمت‌رسانی خواهم کرد.

ماجرای نان چه بود که به یک‌باره قیمت‌های جدید به نانوایان ابلاغ شد؛ اما چند ساعته جلوی اعمال قیمت‌ها در واحدهای صنفی گرفته شد؟

در شرایط فعلی شاهد افزایش هزینه‌های تولید نان هستیم؛ اما به کارآفرین و تولیدکننده توجه نشده است و تمام اتحادیه‌های مرتبط به‌صورت متفق‌القول در ارتباط با این امر، نامه‌ای اعتراضی نوشتند؛ اما به آن‌ها اعلام شد که قیمت نان گران نشود و این شرایط را ادامه دهند. ادامه این شرایط به‌معنی آن است که بنگاه‌ها تحریک می‌شوند که تخلف کرده و وزن چانه نان و خدمات خود را کم کنند. این شرایط باعث شده که در چند سال اخیر شاهد بهینه شدن کیفیت نان در کشور نباشیم. اتاق اصناف ایران از این رو، پیشنهاداتی همسو با اتحادیه‌های مرتبط با نان در چند شکل متفاوت (به دولت) ارائه داد. در بحث نان طبقه‌های ضعیف و دهک‌های پایین جامعه باید مورد توجه قرار گیرند که بر این اساس می‌توان یارانه نان آن‌ها را افزایش داد که مسئولان ذی‌ربط آن را نپذیرفتند. بر این اساس تصمیم گرفته شد طرح افزایش قیمت نان مطرح و لحاظ شود که پیشنهاد افزایش قیمت اتحادیه‌های اصناف در این خصوص افزایش قیمت 35 درصدی نان بود؛ اما ستاد تنظیم بازار در انتهای کار تنها افزایش 15 درصدی نان را مصوب کرد که قرار بود در شهر تهران این مهم با نظر اتاق اصناف ایران صورت گیرد.

مصوبه افزایش 15 درصدی قیمت نان در چه تاریخی مصوب شد؟

حدود 33 تا 34 روز قبل بود که نرخ جدید نان مصوب شد و این‌که مطرح می‌شود اوایل سال تصویب شده؛ اما به مرحله اجرایی نرسیده بود، درست نیست. در شهر تهران به‌خاطر حساسیت موضوع این مسئولیت در اختیار اصناف بود. اما به حکم حکومتی برخورد کرد و افزایش قیمت نان در حالت تعلیق قرار گرفت. در دیداری که با شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت، داشتیم پیشنهاد شد که افزایش قیمت حامل‌های انرژی از سال 93 را ملغی کند و برای بنگاه‌های خبازی هیچ‌گونه افزایش قیمتی را از مدت یاد شده اعمال نکنند. چارچوب‌هایی برای بخشیدگی مالیات کارفرمایان مرتبط با بخش خبازی نیز به دولت پیشنهاد داده شد که آن نیز مورد توجه قرار گرفت؛ 37 رسته شغلی در کشور از بخشودگی بیمه کارآفرینی و مالیات برخوردار است که می‌توان خبازان را نیز به آن‌ها اضافه کرد. نظر کارشناسی من که بیش از 40 سال است که در حوزه اصناف کار می‌کنم همان آزادسازی نرخ نان و دادن یارانه به قشر آسیب‌پذیر است. هر کجا که موضوع دو نرخی شدن نان مطرح شده در کنار آن نیز فساد وجود دارد و ضایعات نان ایجاد شده است. در کل دادن رانت چیز خوبی نیست که دنیا نیز به این تعقل رسیده است و آزادسازی قیمت نان باید در دستورکار قرار گیرد؛ اما فشار و‌ آسیبی که به جامعه و اقشار ضعیف وارد می‌شود باید لحاظ شود.

زمانی‌که وزن نان به‌درستی رعایت نمی‌شود، چطور از افزایش قیمت صحبت می‌شود؟

همه ما در کشور مسئول عدم رعایت وزن چانه نان هستیم و من نیز حرف شما را قبول می‌کنم. افزایش 43 درصدی از سال 93 بر تولید نان اعمال شده است؛ اما آن را نادیده می‌گیریم این امر به‌معنی آن است که بنگاه اقتصادی شما خودت برو تخلف کن، اما قیمت نان را گران نکن. حدود 83 هزار بنگاه خبازی (نانوایی سنتی) در کشور وجود دارد. در سال 93 مصوبه‌‌ای داشتیم که در ستاد تنظیم بازار به تصویب رسید و قیمت و چانه نان مشخص شد. این مصوبه اجرا شد؛ اما در سال 94 خبازان اعلام کردند در چند سرفصل افزایش قیمت دارند که به آن توجه نشد و این بی‌توجهی همچنان ادامه دارد. در بخش خدمات و دستمزد بر اساس مصوبات شورای عالی کار 15 درصد افزایش قیمت را در مدت یاد شده داشتیم که این امر شامل هزینه‌های کارگران نانوایی نیز می‌شود. از طرفی نیز قیمت حامل‌های انرژی نیز افزایش یافت و هزینه سرباری به تولید اعمال داشت. حال من اتاق اصناف چگونه باید بر نانوایان خود نظارت داشته باشم و برکیفیت آن‌ها کنترل کنم؟ نگاه کارشناسی و دقیقی در همه کشورهای دنیا در موضوع مصوبه‌هایی که ابلاغ می‌شود وجود دارد؛ اما بسیاری از طرح‌های ما زمانی که در کشور اجرا می‌شود به مشکل می‌خورد و جلوی آن گرفته می‌شود؛ زیرا ما از همان ابتدا از صاحب‌نظران برای ابلاغ مصوبه مشورت نمی‌گیریم. من نیز دوست ندارم که قیمت نان برای مصرف‌کننده در کشور گران شود؛ اما باید هزینه‌های سربار تولید کارآفرین نیز پرداخت شود. سرمایه‌گذاران در تمام کشورهای دنیا مورد تکریم قرار می‌گیرند، حال چرا باید در قبال سرمایه‌گذاران داخلی کشورمان در بخش خبازی ظلم صورت گیرد؟ من قصد ندارم علیه فرد یا نهادی را صحبت کنم؛ بلکه مواردی که مطرح کردم تنها امری کارشناسی است.

چند درصد از نانوایی‌های کشور تا به امروز آزادپز شده‌اند؟

بیش‌تر نانوایی‌های سنتی کشور همچنان یارانه‌ای هستند و غالب نانوایی‌های آزادپز در بخش نان سنگک وجود دارد و نان‌های تافتون، لواش و بربری اکثراً در کشور به‌صورت یارانه‌ای محصولات خود را به مردم ارائه می‌دهند.

قرار بود که نانوایی‌ها به‌تدریج به‌سمت آزادپزی حرکت کنند تا نانوایی‌های یارانه‌ای حذف شوند، این طرح چه شد؟

حلاوتی که در رانت آرد وجود دارد عامل عدم تحقق این امر شد.

واحدهای جدید نانوایی که قرار است در سال جدید مجوز بگیرند، آیا حتماً آزادپز خواهند بود یا همچنان مجوز ایجاد نانوایی سنتی در گذشته در کشور صادر می‌شود؟

آزادپز بودن یا یارانه‌ای بودن نانوایان بنا به درخواست خود نانوایان است و ما همچنان محدودیتی برای ارائه مجوز فعالیت خبازی‌های یارانه‌ای نداریم. تنها بخشی از بودجه سال 97 به‌صورت واقعی نوشته شده است.

این روزها در جامعه نگرانی‌هایی میان فعالان اقتصادی و حتی مردم در ارتباط با بودجه سال 97 وجود دارد، نظر اتاق اصناف در این ارتباط چیست؟

قدرالسهم اصناف در بودجه سال 97 دیده نشده است و هیچ نظری نیز از بخش اقتصاد غیردولتی برای بودجه‌نویسی سال آینده خواسته نشده است. اگر بپذیریم که سهم ما در اقتصاد کشور بالا است و تأثیرگذارترین هستیم باید حداقل نگاه را نیز به اصناف داشت و از مجموعه غیردولتی (برای بودجه نویسی) پیشنهاد گرفت. حق ما متأسفانه در نظر گرفته نمی‌شود. من نیز بودجه را به‌صورت تقریبی مطالبه کرده‌ام؛ اما تنها بخشی از بودجه سال آینده به‌صورت واقعی نوشته شده است.

چند درصد از بودجه سال آینده به‌صورت واقعی نوشته شده است؟

درصد نمی‌گویم؛ زیرا عواقب بدی خواهد داشت. اما در مواردی از بودجه ایراد وجود دارد و مشخص نیست که چه مشکلاتی را در سال آینده ایجاد خواهد کرد. رئیس‌جمهور تصمیم داشت که دولت را از سال آینده کوچک کند؛ اما این امر در بودجه مشاهده نمی‌شود و دولت تازه بزرگ‌تر شده است. بودجه سال 97 رویکردی به‌سمت افزایش اشتغال در مقایسه با سال 96 ندارد. وقتی که بودجه عمرانی کم می‌شود و حذف یارانه‌ها در دستورکار قرار دارد (یارانه تولید) نمی‌توان انتظار داشت که اشتغال بیش‌تر شود. با این بودجه‌ای که بسته‌اند در وضعیت اشتغال بهبودی ایجاد نمی‌شود. من از ابتدای امر با پرداخت یارانه نقدی مشکل داشتم؛ زیرا دلیلی ندارد این پول را به‌طور مستقیم به مردم داد؛ بلکه باید به‌جای آن این مبالغ برای مردم سرمایه‌گذاری کرد تا اشتغال ایجاد شود. کارآفرینی امروز نخستین خواسته مجموعه ما (اتاق اصناف) ‌به‌حساب می‌آید، اما من با این بودجه‌ای که برای سال آینده بسته‌اند بهبود وضعیتی در اشتغال و آینده چندان خوبی برای اقتصاد کشور نمی‌بینم؛ بیکاری اکنون جزو آسیب‌های اصلی جامعه به حساب می‌آید. در سال آینده قرار است دولت برای 980 هزار نفر شغل ایجاد کند، نمی‌خواهم نظر بدهم؛ اما اگر همان 700 هزار نفری را که در بودجه دیده شده محقق کنیم امکان ندارد که بیکاری به صفر برسد، زیرا آمار بیکاری در کشور وحشتناک است. بودجه نگاه مناسبی نیز به حمایت از تولید ملی ندارد. حمایت از تولید ملی در بودجه سال آینده خیلی واقعی نیست. نمی‌خواهم نفی کنم که دولت مشکل ندارد؛ همه ما جمع شده‌ایم تا به وظایف شرعی و ملی خود عمل کنیم و دستور رهبری برای حمایت از دولت را اجرا کنیم؛ اما این امر باعث نمی‌شود که نگویم که 650 هزار واحد صنفی کوچک و متوسط در کشور هیچ کجای بودجه سال آینده دیده نشده است. در حالی‌که اولویت‌های رهبر انقلاب در فرمان 10 ماده‌ای ایشان در اقتصاد مقاومتی به‌سمت و سوی بنگاه‌های کوچک و متوسط است، با وجود این نگاه حمایتی در بودجه 97 در این ارتباط ندیدیم. سه‌ اتاق به‌زودی نظر مخالف خود را در این باره (بودجه سال 97) به دولت و مجلس ارائه می‌دهند. ایرادات اعلام می‌شود تا این ‌نظرات در بودجه سال آینده اعمال شود.

شما درباره لزوم کوچک‌سازی دولت صحبت کردید؛ اما اشاره‌ای به ادغام‌کردن اتحادیه‌های همگن (کوچک‌سازی در اتاق اصناف) نداشته‌اید، آیا این امر که در سال گذشته به‌شدت پیگیری می‌شد، همچنان در دستورکار اتاق اصناف قرار دارد یا خیر؟

هیئت عالی نظارت در سازمان‌های صنفی کشور مصوبه‌ای در این‌خصوص داده است که به نظر من مصوبه بسیار مناسبی نیز است و به‌طور قطع باید برای اصلاح وضعیت اتحادیه‌های صنفی گام ‌برداریم. ما اصناف باید خودمان را بازمهندسی کنیم، در غیر این صورت امکان حرکت برای ما وجود ندارد. به اتحادیه‌ها بارها اعلام شده اگر به‌سمت علمی شدن خود حرکت نکنند و با تغییرات روز خود را هماهنگ نکنند علم و تکنولوژی آن‌ها را خواهد بلعید به‌طوری که هم‌اکنون نیز برخی اتحادیه‌های صنفی در مقابل اپلیکیشن‌ها کم آورده‌اند. کار در فضای مجازی به‌سرعت و پیشرفت فوق‌العاده‌ای در حال حرکت است و اتحادیه‌های صنفی نمی‌توانند که به علم بگویند که صبر داشته باشد تا آن‌ها برسند، بلکه باید خود باید به آن سمت حرکت کنند. در مواردی نیز بنگاه‌های کوچک باید تحت برند حرکت کنند و در اصناف کشور برندسازی صورت گیرد. نباید هنوز شاهد آن باشیم که چند اتحادیه صنفی به‌دلیل تداخل صنفی با یکدیگر مشاجره می‌کنند و ادغام اتحادیه‌های همگن به‌طور قطع باید اجرایی شود. در شهرستان‌ها اتحادیه‌هایی داریم که حداکثر بودجه آن‌ها در سال 22 میلیون تومان است؛ یعنی بودجه ماهانه آن‌ها کم‌‌تر از یک‌میلیون است؛ در صورتی‌که من نیز نباشم باید حتماً ادغام اتحادیه‌های همگن در دستور کار قرار گیرد. برای تحقق این امر از کارشناسی اتاق‌ها نیز استفاده خواهد شد؛ اما متأسفانه در زمان انتخابات اتاق اصناف شعارهایی مردم فریبانه در این خصوص داده می‌شود که من با ادغام مخالفم. در برخی موارد امور مربوط به یک رسته شغلی در سه‌اتحادیه صنفی پیگیری می‌شود که این امر منجر به هزینه‌های تحمیلی به مصرف‌کنندگان می‌شود و مصرف‌کنندگان هستند که برای تأمین هزینه آن اتحادیه بها دهند. زمانی‌که مدیریت واحد در امور صنفی وجود داشته باشد می‌توان برای آن شرکت حتی شهرک‌های تخصصی ایجاد کرد و از آن برای توسعه صادرات غیرنفتی بهره گرفت. ادغام باید حتماً با مدیریت اتحادیه‌ها ذی‌ربط و اتاق اصناف انجام شود، از همکاران خود در سراسر کشور تقاضا دارم که در این‌خصوص نگاهی واقعی داشته باشند؛ زیرا بقای آن‌ها به این امر مرتبط است و اکنون نیز مورد هجمه قرار گرفته‌اند. دولت اعلام می‌کند که در تلاش است از بنگاه‌داری خودداری کند؛ اما هر روز از سازمان‌های مختلف دولتی فعالیتی برای جداسازی تشکل‌های صنفی از اتاق اصناف صورت می‌گیرد.

چند اتحادیه صنفی قرار است مورد ادغام قرار گیرند؟

اکنون آماری در این خصوص نداریم؛ اما این کار باید با مدیریت وزارت صنعت، معدن و تجارت و اتاق‌های اصناف صورت گیرد.

موضوع برند واحد اصناف که در اتاق پیگیری می‌شد به کجا کشیده شد؟

منابع مالی لازم را در اصناف برای تحقق این امر نداریم در طول سال قبل حدود 170 برند واحد اصناف ایجاد شد؛ اما بسیار کم است، به همین دلیل به‌دنبال اصلاح نظام صنفی هستیم تا موانع موجود در این‌باره برداشته شود.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار 5 دی 96، کد مطلب: 32147، www.sabzineh.org