شعارسال: حجت‌الاسلام جواد گلی، مشاور فرهنگی استاندار تهران و مسئول سابق دبیرخانه کانون‌های فرهنگی هنری مساجد استان تهران  به تبیین و تشریح مسیری پرداخت که منجر به حضور گسترده‌تر نوجوانان و جوانان در مساجد می‌شود و عنوان کرد: به نظر می‌رسد در این مسیر سه سؤال اصلی وجود دارد که باید به هر کدام از این سؤال‌ها پاسخ‌های صحیح بدهیم تا حرکت خودمان را برای احیای مساجد و حضور گسترده نوجوانان و جوانان در مسجد آغاز کنیم.

وی گفت: سؤال اول این است که آیا امروز مساجد ما از توان و ظرفیت کافی برای جذب جوان و نوجوان برخوردار هستند یا خیر و چرا؟ سؤال دوم این است که با چه ظرفیت‌های تازه‌ای می‌توان جوان و نوجوان را به مسجد آورد؟ و سوم اینکه اگر جوان و نوجوان به مسجد بیاید چه اتفاقی برای او خواهد افتاد؟ این سه سؤال، در عین سادگی سوال‌های بسیار سخت و فرایند رسیدن به آنها در عین بسیط بودن نیز سخت است، اما اگر به این سؤال‌ها پاسخ درست داده شود و در خصوص تحقق آنها گام برداشته شود، سرنوشت نوجوان و جوان ما تغییر خواهد کرد.

حجت‌الاسلام گلی در پاسخ به سؤال اول (آیا امروز مساجد ما از توان و ظرفیت کافی برای جذب جوان و نوجوان برخوردار هستند یا خیر؟ چرا؟) گفت: امروز محیط‌های مذهبی و برنامه‌های مذهبی و نظام آموزش دینی ما خلأها و نقصان‌های بزرگی دارد از جمله اینکه برای تربیت نسل جوان برنامه‌ها، محیط‌ها و حتی شخصیت‌های مؤثری نداریم و برای اینکه این مشکل را حل کنیم به یک نظام آموزشی و نظام واره آموزشی برای تربیت دینی نسل نوجوان و جوان نیاز داریم.

مشاور فرهنگی مدیر شبکه اول سیما تصریح کرد: قبل از ساخت مسجد و آوردن امکانات و تجهیزات به مسجد و قبل از برپا سازی نشست‌ها، محافل، اردوها، کارگاه‌ها و کلاس‌ها و به طور کلی قبل از تهیه همه این سخت افزارها نیازمند به یک نظام‌واره آموزشی و تعلیم و تربیتی برای تربیت دینی نسل جوان هستیم. که این نظام‌واره را در کشور نداریم.

سه قدم مهم که برای تربیت نسل جوان برنداشته‌ایم

وی تأکید کرد: اگر کارشناسان، البته نه فقط کارشناسان امور حوزوی و دینی، بلکه روانشناسان، جامعه شناسان، اساتید علوم ارتباطات و رسانه و ... با هم و در کنار هم بتوانند به یک نظام‌واره آموزش مفاهیم دینی دست پیدا کنند و آن را به تأیید بزرگان این علم برسانند، آنوقت برای این نظام‌واره بتوانیم مربیانی را پرورش دهیم که این نظام واره را خوب بفهمند و خوب اجرا کنند و بعد سخت افزارهای مورد نیاز را فراهم کنیم، آن زمان است که می‌توان برای تربیت نسل جوان قدم برداشت.

کسانی وارد حوزه تربیت شده‌اند که تربیت دینی نسل جوان را یک علم نمی‌دانند

این کارشناس امور دینی و مسجد در جمع‌بندی این بخش از سخنان خود گفت: پس ما نظام واره تربیت دینی نداریم، مربیانی که این نظام واره را بدانند نداریم و محیط‌های مناسب را هم نداریم و حتی دغدغه داشتن این مسائل را هم نداریم چون کسانی وارد حوزه تعلیم و تربیت شده‌اند که تربیت دینی و اخلاقی نسل جوان را یک علم نمی‌دانند و احساس می‌کنند همین که خودشان مذهبی هستند و یا در مسجد هستند و نماز می‌‌خوانند یا رشته الهیات و درس الهیات خوانده‌اند می‌توانند مربی نسل جوان باشند. در حالی که اینطور نیست گاهی یک شخصیت برجسته حوزوی و یا عالم فقهی هم نمی‌تواند مربی خوبی برای تعلیم و تربیت دینی نسل جوان باشد چون تعلیم و تربیت دینی یک علم است و این علم را شاید هنوز فرانگرفته‌ایم.

اینکه در حوزه علمیه درس خوانده باشم من را تبدیل به یک مربی تربیتی نمی‌کند

وی تصریح کرد: اینکه من در حوزه علمیه درس خوانده باشم یا دکتری الهیات داشته باشم الزماً من را تبدیل به یک مربی برای تعلیم و تربیت نسل جوان نمی‌کند. از سوی دیگر ما انتقال مفاهیم دینی به نسل جوان را مطالعه نکرده‌ایم، در این رابطه هم کتاب تألیف نکرده‌ایم، منابع خارجی را ندیده‌ایم و حتی ندیده‌ایم که در تعلیم الهیات و مفهوم خدا، بهشت، جهنم، الوهیت و مفاهیم ماورایی در دنیا و حتی سایر ادیان چه مدل، برنامه‌ و مقتضیاتی را رعایت می‌کنند و این مباحث چگونه آموزش داده می‌شود.

جوری مفهوم خدا را آموزش می‌دهیم که کودک هیچوقت مفهوم درست خدا را یاد نگیرد

حجت‌الاسلام گلی با انتقاد از اینکه بدون مطالعه علم تعلیم و تربیت خیلی ساده در مسجد می‌نشینیم و مفهوم خدا را به کودک، نوجوان و جوان یاد می‌دهیم، گفت: ما جوری این مفاهیم را آموزش می‌دهیم که او دیگر هیچوقت این مفاهیم را درست یاد نخواهد گرفت چون ما مفهوم را اشتباه به او آموزش داده‌ایم.

راه را اشتباه می‌رویم؛ چون برنامه تربیتی نداریم نمی‌توانیم از ظرفیت سخت‌افزاری استفاده کنیم

وی افزود: باید پس از تدوین نظام واره آموزشی و تربیت مربیان برای تدریس این نظام واره، سخت افزارهای لازم را تهیه کنیم. البته به نظر من مشکل ما مسجد، تجهیزات، شبستان، امکانات، کامپیوتر و ... نیست و اتفاقاً در این بخش‌ها ظرفیت‌های خیلی خوبی داریم که نمی توانیم به درستی استفاده کنیم و به همین دلیل می‌خواهم بگویم که راه را اشتباه می‌رویم و هر چه ظرفیت‌های تجهیزاتی، فضای فرهنگی و ... اضافه کنیم کارمان را سخت‌تر می‌کنیم و از مسیر دور می‌شویم چون برنامه‌ای برای تربیت نسل جوان نداریم و از ظرفیت سخت افزاری هم نمی‌توانیم درست استفاده کنیم.

در آموزش‌های دینی زمان شناسی و زبان شناسی را فراموش کرده‌ایم

حجت‌الاسلام گلی در پاسخ به سؤال دوم که مطرح کرد: «با چه ظرفیت‌های تازه‌ای می‌توان جوان و نوجوان را به مسجد آورد؟» گفت: نسل جوان ما امروز بهره‌مند از تعالیم و آموزش‌های مذهبی و دینی مساجد نیست و نکته اصلی این است که در آموزش‌های خودمان زمان شناسی و زبان شناسی را فراموش کرده‌ایم. یعنی آموزش‌های ما نه به روز هستند و نه مناسب نسل جوان به لحاظ زمانی؛ و نه با زبان مناسبی آموزش‌های خودمان را به نسل جوان آموزش داده‌ایم.

وی تشریح کرد: زبان نسل امروز را نمی‌فهمیم و این توانایی را نداریم که با زبان مناسب آنها با آنها صحبت کنیم و این آموزش‌های ما را به آموزش‌هایی کهنه، فسیل شده، غیر قابل جذابیت و بهره مندی برای نسل نوجوان و جوان تبدیل کرده است.

در ارائه مفاهیم دینی بد سلیقه هستیم

این مشاور فرهنگی استاندار تهران از بدسلیقگی در ارائه مفاهیم دینی نیز انتقاد کرد و گفت: امروز وقتی وارد بیان مفاهیم و روایت‌های دینی می‌شویم با بد سلیقگی کامل و با مخاطب نسنجی کامل و درنظر نگرفتن مقتضایات زمان و مکان برای نوجوان و جوان از احکام دفن، غسل و کفن سخن می‌گوییم و برای پیر مرد ۸۰ ساله از موضوعات مرتبط یا مربوط به یک نوجوان.

وی در پاسخ به سؤال آخری که مطرح کرد: «اگر جوان و نوجوان به مسجد بیاید چه اتفاقی برای او خواهد افتاد؟» گفت: مسجد باید مظهر اخلاق باشد. واقعیت این است که مساجد و محافل دینی و مذهبی ما هم مظهر تبلیغ و ترویج اخلاق نیستند. باور ما این است که تمام گذاره‌های دینی و اساساً نگاه توحیدی و نگاه به دین و مذهب تماماً ما را به سمت اخلاق متعالی هدایت می‌کند. اوج دینداری ما پیامبر(ص) هستند. ایشان مظهر فقه به معنای احکام، مظهر نماز خواندن به معنای عبادت، مظهر تهجد به معنای شب زنده داری و ... نیستند بلکه همه اینها را وسایلی قرار داده‌اند برای مظهر اخلاق شدن و اخلاقی رفتار کردن. پیامبر اسوه اخلاق و نمونه اهم و اکمل اخلاقی زیستن است.

وی با ابراز تأسف از اینکه ابزارها جای خود را با اهداف تغییر داده‌اند، گفت: متأسفانه در فضاهای مذهبی و مسجد ما در حوزه‌های علمیه و در رفتار مومنان ما این ابزارها گاهی تبدیل به هدف شده است یعنی در مسجد نماز خواندن موضوعیت پیدا کرده است و همین است که اگر کودکی بیاید نماز ما را برهم بزند ما او را از مسجد بیرون می‌اندازیم چون فکر می‌کنیم اصل و هدف مسجد، نماز است در حالی که اینطور نیست هدف و اصل در یک محیط مذهبی تربیت اخلاقی نسلی است که با او در ارتباط است حتی به قیمت شکسته شدن یک نماز.

وقتی جای هدف و وسیله عوض شود جوانان از فضای دینی طرد می‌شوند

حجت‌الاسلام گلی اضافه کرد: هدف و ابزار جای خودش را عوض کرده و این مسئله موجب شده ما نسل جوان را به خاطر اینکه ابزارها را خراب می‌کنند از فضای دینی طرد کنیم و لذا ابزارها را فدای هدف می‌کنیم.

محصول مسجد موفق نوجوان و جوان اخلاق مدار است

وی با اشاره به اینکه مسجد ما مسجدی شده که ابزارها را بر هدف اولویت داده و پوشش و رفتار دینی در آن تبدیل به هسته شده و اصل هسته (که اخلاق است) را ضعیف کرده است، عنوان کرد: اگر مسجد را به عنوان مظهر اخلاق و رفتار دینی و ارتقا و تعالی دینی و اخلاقی ببینیم آنوقت اگر نسل جوان ما به مسجد بیاید اخلاق در او بارور می‌شود و اخلاق او تعالی پیدا می‌کند و مسجد مظهر خوش رفتاری، خوش اخلاقی فداکاری، ایثار و تمامی فضائل اخلاقی می‌شود. محصول مسجد موفق باید نوجوان و جوانی باشد که اهل اخلاق و شکوفایی رفتاری باشد.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری قرآن، تاریخ انتشار: 26بهمن1396 ، کدخبر: 3689399: www.ikna.ir