شعار سال: تغییرات در حوزه‌های کاری و اجرایی مدیریت شهری تهران، به بخش سلامت نیز رسیده است و مدیرعامل شرکت شهر سالم در گفت‌وگو با همشهری، از برنامه‌‌های جدید برای پیشگیری و خدمات‌رسانی در حوزه بهداشت و درمان پایتخت‌‌نشینان و کارکنان شهرداری می‌گوید. حمید چوبینه از بروز برخی بیماری‌های جدید یا تشدید برخی بیماری‌ها در میان تهرانی‌ها به خاطر شدت آلودگی هوا، سبک زندگی و استرس در زندگی شهری خبر می‌دهد. او می‌گوید: شرکت شهر سالم درصدد است به شکلی فعالیت خود را ادامه دهد که هم خدمات ‌درمانی‌اش ارتقا پیدا کند و هم پرسنل مشغول به ‌کار در درمانگاه‌‌ها، آموزش‌های تکمیلی ببینند و عملکرد آنها بهبود یابد. به گفته او حتی برنامه‌هایی برای افزایش سطح بهداشت مردم در منزل نیز به اجرا درمی‌آید. گفت‌وگوی حمید چوبینه با همشهری را در ادامه می‌خوانید.

شهردار تهران در ارائه گزارش خود به شورا، به این موضوع که شهر را در چه شرایطی از دوره پیشین تحویل گرفته‌اند، اشاره کرد و اینکه بعضی از شرکت‌ها و سازمان‌های تابعه شهرداری، بهره‌‌‌وری لازم را ندارند و باید از این نظر در روند کارشان تجدیدنظر شود. شرکت شهر سالم اکنون از این منظر، چه وضعیتی دارد؟

ماموریت‌های شرکت شهر سالم در حوزه سلامت و تدوین برنامه‌های ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست، مشخص است. ما چند مدل کار را در حوزه سلامت برای پرسنل شهرداری تهران و شهروندان در نظر گرفته‌ایم. به‌جد می‌توانم بگویم که انجام این کارها نه‌تنها می‌تواند خدمات‌ درمانی شهرداری را بهبود بخشد بلکه سبب می‌شود سطح آگاهی شهروندان نیز از منظر سلامتی و بهداشت افزایش یابد. به‌طور خلاصه باید بگویم که ارائه خدمات درمانی ما بر 2اصل استوار است؛ یکی ارتقای خدمات درمانی و تکمیل و قابل‌دسترس‌بودن این خدمات در مراکز مربوطه و دیگر، ایجاد رضایتمندی بیشتر در خدمات‌گیرندگان از مراکز درمانی شهرداری تهران.

بعضی شهروندان از رفتار کارکنان و نوع ارائه خدمات در بعضی درمانگاه‌های شهرداری گلایه دارند. نظر شما چیست؟

نه‌فقط در درمانگاه‌ها که در بعضی دیگر از اماکن عمومی هم ما باید ناظر بگذاریم. در این خصوص بازرسی‌ها و نظارت‌های دوره‌ای و مستمری صورت می‌گیرد تا سطح بهداشت و ایمنی این اماکن که محل مراجعه بسیاری از شهروندان هستند، بررسی و نواقص احتمالی موجود، برای برطرف‌شدن به دستگاه‌های مجری گزارش شود. همچنین موضوع مهم پایش سلامت و معاینات و چکاپ‌های پرسنل شهرداری تهران در این حوزه قرار گرفته که در این خصوص نیز برنامه‌های جدیدی در دست اقدام است.

آیا قرار است بسته‌های خدمات درمانی جدیدی هم ارائه شود؟

بله. با انجمن‌های تخصصی گفت‌وگوهایی انجام داده‌ایم تا یک‌سری خدمات نوین که جای‌ آنها در مراکز درمانی خالی بوده است نیز ارائه شود. برای نمونه به منظور رفاه حال بیماران ‌ام.اسی تفاهمنامه همکاری با انجمن‌ام.اس ایران منعقد کرده‌‌ایم که با اجرایی‌‌شدن آن، چند پایگاه مخصوص بیماران ‌ام.اسی در تهران ایجاد می‌شود. به طور خلاصه می‌توانم بگویم که خدمات نوین پزشکی به مراکز درمانی شهرداری اضافه خواهد ‌شد که عبارتند از: طب سالمندی، راه‌های پیشگیری و درمان‌ بیماری‌‌های جدیدی که از آلودگی هوا به‌وجود آمده‌اند، طب فیزیکی و توانبخشی، درمان بیماری‌‌های متابولیتی، مشاوره‌‌های تغذیه‌ای، سلامت روان و سبک زندگی و همچنین درمان‌های مبتنی بر ورزش‌ و تحرک که داروها کمترین مداخله را در آنها دارند. ما باید این خدمات را در مراکزمان افزایش دهیم تا به موضوع جلب رضایت نیز دست یابیم.

پایش سلامت پرسنل و خانواده‌های آنان با توجه به ‌وجود مشاغل پرخطر در شهرداری تهران (مانند آتش‌نشانی، پسماند، کارگران خدمات شهری و...) از برنامه‌های اولویت‌دار است تا به‌صورت مستمر سلامت فرد را مورد بررسی قرار دهیم. در این خصوص بنا داریم مرکز دائمی پایش سلامت ویژه پرسنل و کارکنان شهرداری تهران را ایجاد کنیم.

صحبت‌های شما نشان می‌دهد که آلودگی هوا باعث بروز بیماری‌های جدیدی بین پایتخت‌نشینان شده است. آیا واقعا همین‌طور است؟

بله. آسم و آلرژی و شیوع انواع سرطان‌ و بعضی از بیماری‌‌های جدید با روند دور از انتظاری در میان ساکنان تهران ـ از کودکان گرفته تا سالمندان ـ رشد داشته که آلودگی هوا و سموم موجود در آن می‌تواند یکی از عوامل مهم در تشدید این بیماری‌ها باشد. در این خصوص، انجام مطالعات دانشگاهی جامع، کمک‌کننده است؛ علاوه بر این، ما پایش سلامت را هم بین پرسنل شهرداری برای جلوگیری از ظهور و بروز این بیماری‌ها به صورت مستمر در برنامه داریم.

آیا درخصوص بهبود وضعیت درمانگاه‌های شهرداری ـ چه نرم‌افزاری و چه سخت‌افزاری ـ‌ هم برنامه‌هایی اجرا می‌شود؟

هم‌اکنون 18مرکز درمانی در شهر تهران داریم. در بعضی از مراکز سطوح خدمات بهداشتی و درمانی کامل‌تری ارائه می‌شود و در بعضی از آنها در ارائه خدمات، کمبودهایی وجود دارد و گاهی ارائه خدمت، در حد مطب‌داری‌است؛ در حالی که در برخی از مناطق، فقر مراکز درمانی کاملا احساس می‌شود و باید برای رفع این کاستی‌ها برنامه‌‌ریزی شود. در شرق تهران ما با کمبود مراکز درمانی شهری روبه‌رو هستیم. از طرف دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد که در جنوب شرق پایتخت هم گستردگی بیماری‌‌ها کم نیست و باید سطح درمانی خود را در این نقاط ـ البته در صورت تأمین اعتبار لازم ـ بالا ببریم. همکاری با سایر نهادهای مسئول در حوزه سلامت شهروندی به‌منظور حل مشکلات شهروندان در این حوزه، از دیگر برنامه‌هایی‌است که مد نظر داریم. در بحث آسیب‌های اجتماعی نیز در تلاش هستیم تا با کمک نهادهای مربوط، برای افراد آسیب‌دیده اجتماعی، کودکان کار و زنان خودسرپرست، شناسنامه‌های سلامت ویژه تهیه و برنامه‌های معاینات سلامت آنها را پیگیری کنیم.

آیا در زمینه خدمات‌‌رسانی به جانبازان و معلولان نیز برنامه‌هایی اجرا خواهد شد؟

خوشبختانه تمام مراکز درمانی شهرداری برای استفاده افراد دارای معلولیت، مناسب‌سازی شده‌اند و آمادگی کامل ارائه خدمت وجود دارد؛ با وجود این، ارائه خدمات توان‌افزایی و سلامت روان و خدمات تخصصی، از برنامه‌هایی‌است که درخصوص تکمیل خدمات درمانگاهی در چند مرکز دنبال خواهیم کرد.

صحبت از طرح‌های تشویقی برای بیمه‌شدگان هم به میان آمده است. در این زمینه توضیح می‌دهید؟

هم‌اکنون دو نوع بیمه در شهرداری تهران داریم. ما به‌دنبال سازماندهی بهتر بیمه در شهرداری هستیم. آگاهی و اطلاع‌رسانی به پرسنل درخصوص سرمایه‌هایی که در حوزه بیمه‌ای دارند و همچنین فرهنگسازی جلوگیری از خدمات غیرضروری، دو موضوع مهمی‌است که به ‌دنبال اجرای آن هستیم و درخصوص مورد دوم، طرح یک برنامه تشویقی را به مقامات مسئول ارائه خواهیم کرد.

بیمه‌شدگانی که به هر دلیلی استفاده کمتری از بیمه خود می‌کنند باید تشویق شوند. با توجه به مدل‌‌هایی که وجود دارد می‌توان پیشنهاد کرد اگر بیمه‌شده‌ای استفاده کمتری از بیمه خود می‌کند، بخشی از سرانه باقیمانده در حساب این فرد ذخیره شود یا حتی در قالب‌های مختلف به‌خود او بازگردد. البته علاوه بر اینگونه طرح‌‌های تشویقی، برای استفاده زیاد از بیمه مربوط نیز باید روشی اتخاذ کرد تا در نوبت‌های بعدی فرانشیز بیشتری بپردازند. البته اجرایی‌شدن همه اینها نیازمند ایجاد ساختار و چارچوب مناسب و تأیید مسئولان بالادستی‌است.

موضوع HSE به‌عنوان یکی از تکالیف شرکت شهر سالم قرار داده شده است؛ در این حوزه چه برنامه‌هایی دارید؟

بحث بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست یا همان سامانه مدیریت HSE به لحاظ طیف و تنوع کار تمام حوزه‌های شهرداری تهران را در بر می‌گیرد؛ پس ضروری‌است که در حوزه سیاستگذاری و اجرای برنامه‌‌‌ها و ضوابط HSE از تمام بخش‌ها و حوزه‌های مرتبط و درگیر در این مسئله شامل بخش خدمات شهری، فنی و عمرانی، محیط‌زیست، ترافیک و حمل‌ونقل، مدیریت بحران و حوزه‌‌های دیگر دعوت کنیم تا برنامه واحد و اقدام جامع و مؤثری که مورد اتفاق همه بخش‌‌ها باشد، تدوین و اجرایی شود.

کارهای فوری برای کاهش استرس پایتخت‌نشینان

اواخر تابستان امسال بود که یک‌مؤسسه تحقیقاتی انگلیسی به نام «زیپجت» فهرست شهرهای دنیا را از نظر استرس موجود در میان شهروندان منتشر کرد. این فهرست مدتی بعد با سر و صداهای زیادی از سوی جامعه‌شناسان روبه‌رو شد. عده‌ای بر این باور بودند که این فهرست حقایق بسیاری را آشکار کرده است و اما عده‌ای دیگر اعلام می‌کردند مؤسسه مذکور دسترسی‌های کامل به برخی از شهرها نداشته است. به زعم کارشناسان دسته دوم شهرهایی پراسترس معرفی شده‌اند که اساسا از همه ابعاد مورد تحقیق قرار نگرفته‌اند؛ مثل تهران که در رتبه 6پراسترس‌ترین‌ها قرار گرفته بود. با این حال واقعیت را نمی‌شود کتمان کرد؛ استرس، خشم و اخمالودگی در بین پایتخت‌نشینان بسیار بالاست و حتی اگر تهران در رتبه ششم نباشد بازهم به آسانی می‌توان ادعا کرد که جایگاه خوبی از این نظر ندارد. به همین‌خاطر اعضای شورای شهر تهران ضمن ابراز نگرانی نسبت به این موضوع و ارتباط دادن مسئله به آلودگی هوا و ترافیک و نبود محیط‌های اجتماعی شاد، خواستار برنامه‌ریزی‌های مناسب کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت برای افزایش سطح سلامت روانی و سلامت اجتماعی شده‌اند. حال دکتر حمید چوبینه، مدیرعامل شرکت شهرسالم شهر تهران می‌گوید: «فارغ از فهرست منتشر‌شده کاملا مشهود است که شهر پراسترسی داریم. رفتارهای سازمان‌یافته مبتنی بر تدبیر و آرامش از سطوح مختلف شهروندی با وجود فهم عمیق فرهنگی و تاریخی صورت نمی‌گیرد. این از بی‌توجهی به زیرساخت‌های فرهنگی و همینطور تراکم بیش از حد ظرفیت جمعیت و ساخت‌وسازهای بی‌رویه در دوران گذشته ناشی شده است؛ مسئله‌ای که سلامت شهروندان را نشانه گرفته است». به گفته او بخشی از این مسئله به مدیریت شهری و بخشی هم به سیاست‌گذاران کلان برمی‌گردد. او درباره اینکه در حوزه سلامت چه کار می‌توان انجام داد می‌گوید: «اداره کل سلامت پایگاه‌های خوبی در شهر دارد. بر این اساس آموزش‌های سبک زندگی، شهروندی، کنترل خشم و زندگی آپارتمان‌نشینی شروع شده است». به‌نظر چوبینه، با آموزش‌ها از درون خانواده می‌توان مقداری از استرس‌های موجود را کم و تلطیف کرد. بنابراین مدیریت شهری برنامه‌های جدیدی را در سال آینده برای آموزش‌های شهروندی باید انجام دهد. او از خانواده‌ها خواست که در برنامه‌های آموزشی خانه‌های سلامت شرکت کنند تا در برابر این مشکل اجتماعی و روحی و روانی ایمن شوند. مدیرعامل شرکت شهرسالم شهر تهران می‌گوید که البته باید یک‌سری کارهای فوری و کوتاه‌مدت نیز انجام شود؛ مثلا باید دفاتر مشاوره سلامت محور در حوزه روان‌شناختی و آسیب‌های روانی ایجاد شود. وی اضافه می‌کند: «باید تاب‌آوری اجتماعی را بالا برد. بر این اساس فرهنگ زندگی در شرایط کنونی را آموخت و سپس به فکر بهبود شرایط فعلی و راه‌های برون رفت از آن بود».

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازروزنامه همشهری ، تاریخ انتشار 2اسفند 96، کدمطلب:7517، www.newspaper.hamshahri.org