جدا از موضوع مکان برگزاری نمایشگاه کتاب در شهر تهران که میان مسئولان و کارشناسان پیرامون آن اختلاف نظر وجود دارد، موضوع مهم دیگر فلسفه و شیوه برگزاری این نمایشگاه است که با عدالت همخوانی چندانی ندارد و حتی چه بسا ضد آن است. ناعدالتی آشکاری که ظاهرا به آن خو کرده‌ایم.

فارغ از اینکه شهر آفتاب میزبان نمایشگاه باشد یا مصلی امام خمینی (ره)، همه ساله در شهر تهران و به مدت 10 روز بستری فراهم می‌شود تا اکثر ناشران برگزیده کشوری در کنار برخی ناشران معتبر بین المللی به عرضه محصولات خود در این فضا بپردازند و شهروندان تهرانی را از این امکان بی نظیر بهره‌مند کنند؛ فرصتی که به دلیل هزینه‌های سنگنین امکان برگزاری نمونه مشابه آن در سایر نقاط کشور هیچ گاه فراهم نمی‌شود و این آغاز همان بی عدالتی است که از آن سخن به میان آمد.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همه ساله و به منظور ترویج فرهنگ کتاب خوانی، بن و نیز یارانه‌هایی را در اختیار مراکز فرهنگی مثل دانشگاه و نیز دانشجویان قرار می‌دهد که هر چند جزئی آن‌ها را در تهیه کتاب یاری می‌کند. اگرچه این یارانه‌ها که به صورت اعتبار در حساب دانشجویان متقاضی واریز می‌شود و شامل همه دانشجویان سراسر کشور می‌شود، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که تنها جمع محدودی از آن‌ها -که عمدتاً دانشجویان دانشگاه‌های تهران هستند- از این امکان استفاده می‌کنند.

معصومه ابتکار، معاون امور زنان رئیس جمهور روز جمعه در بازدید از سی و یکمین نمایشگاه کتاب تهران با اشاره به این نکته که یارانه‌های دانشجویی کتاب امسال تنها به 10 درصد دانشجویان پرداخت شده است، این موضوع را غیر قابل قبول عنوان کرد و تأکید کرد مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد باید راه‌های مثل تهیه کتاب الکترونیکی را برای افزایش جامعه تحت پوشش این بن‌ها آزمایش کنند.

سخنان معصومه ابتکار در مورد اینکه در نمایشگاه کتاب امسال تنها 10 درصد از دانشجویان از یارانه ارائه شده استفاده کرده اند، در حالی است که بیش از 4 میلیون دانشجو در سراسر کشور وجود دارد و از این بین تقریباً 20 درصد آن‌ها یعنی نزدیک به 800 هزار نفر در تهران مشغول به تحصیل هستند.

با پذیرش این مهم که 80 درصد دانشجویان کشور به دلیل موقعیت دور از محل برگزاری نمایشگاه امکان دسترسی آسان به آن را ندارند، حقیقت دیگر آن است که حتی از 20 درصد دانشجویان تهرانی نیز رقمی کم‌تر از 50 درصد از بن‌های ارائه شده استفاده کرده اند. این موضوع دو نکته مهم را به مسئولان کشور و متولیان برگزاری نمایشگاه کتاب گوشزد می‌کند که نیازمند بررسی‌های بیشتر و سنجیدن راهکار‌های مناسب برای خروج از آن است.

نخست اینکه جمعیتی بالغ بر 3 میلیون نفر از دانشجویان کشور به دلیل بعد مسافت و هزینه‌های بالای سفر به تهران از خیر تهیه بن کتاب می‌گذرند و ترجیح می‌دهند در این رویداد بزرگ فرهنگی کشور شرکت پیدا نکنند. چرا که هر دانشجوی شهرستانی برای سفر به تهران و بازگشت در بهترین حالت نیاز به چیزی حدود 50 هزار تومان هزینه دارد و حال آنکه یارانه ارائه شده به دانشجویان تنها 40 هزار تومان است.

دیگر اینکه با فرض شرکت تعدادی از دانشجویان شهرستانی در این نمایشگاه و نیز اینکه تنها 10 درصد دانشجویان کشور در آن شرکت کردند، باید پذیرفت که حتی دانشجویان حاضر در تهران نیز چندان علاقه‌ای به شرکت در نمایشگاه ندارند؛ حقیقتی که باید چرایی آن مورد بررسی قرار بگیرد.

با تفاسیری که مورد اشاره قرار گرفت، شاید بزرگ‌ترین نقص نمایشگاه بزرگ تهران که با بودجه عمومی کشور برگزار می‌شود را بتوان نادیده گرفتن حقوق عموم مردم به ویژه دانشجویان شهرستان‌ها در نظر گرفت؛ حقی که سال هاست نادیده گرفته می‌شود و با وجود برگزاری بیش از 30 نمایشگاه، هنوز راهکار مشخصی برای خروج از آن گرفته نشده است!

نقص دیگر نمایشگاه کتاب را نیز شاید بتوان عدم نیاز و یا علاقه جامعه دانشگاهی به خرید از چنین فضا‌هایی توصیف کرد که با در نظر گرفتن موضوعاتی، چون فروش اینترنتی کتاب، کتاب‌های الکترونیکی و... تا حدودی قابل توجیه است.

بر این اساس شاید نیاز باشد که مسئولان ارشد کشور و متولیان نمایشگاه اقدام موثری را در بازخوانی این نمایشگاه صورت دهند و مجموعه اقداماتی را در دستور کار خود قرار دهند که بر اساس آن بتوان حقوق دیگر دانشجویان و نیز نیاز‌های جدید آن‌ها را بتوان پاسخ داد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازسایت خبری تحلیلی تابناک ، تاریخ انتشار 15 اردیبهشت 97، کدمطلب: 795923 ،www.tabnak.ir