شعار سال: صدای انفجار معدن‌کاران شب و روز بر جان «ولشت» لرزه می‌اندازد و خطر به حاشیه‌نشینان این دریاچه طبیعی نزدیک شده است‌. خطر از رگ گردن هم به ساکنان اطراف دریاچه ولشت نزدیک‌تر است، صدای هر انفجاری که از سوی معدن‌داران در منطقه پل زغال صورت می‌گیرد، تیری بر قلب امنیت ساکنان منطقه است‌. اما گویا فریاد دادخواهی مردم این منطقه در میان صداهای معدن‌داران منطقه گم شده و به گوش مسئولان نمی‌رسد‌. حامیان محیط‌زیست و منابع طبیعی بارها برای متوقف کردن برداشت شن و ماسه و تخریب طبیعت منطقه اعتراضاتی را در سطح استان مازندران و کشور انجام داده‌اند؛ اما صدای گوشخراش لودرها و انفجاراتی که روز و شب در منطقه شنیده می‌شود، حاکی از آن است که تاکنون توفیقی در این مهم به‌دست نیاورده‌اند. هر بار که تن کوه و جنگل‌های اطراف دریاچه ولشت با انفجارهای مهیب معدن‌داران می‌لرزد بیم آن می‌رود که فاجعه‌ای هولناک رخ دهد‌. سونامی سرازیر شدن دریاچه به‌سمت روستاها و مناطق اطراف، زندگی ساکنان را با کابوسی هولناک همراه کرده است‌. کودکان این منطقه حتی در خواب هم از وحشت این‌که نکند اسیر خشم دریاچه ولشت شوند و طومار زندگی‌شان درهم بپیچد، آرامش ندارند‌. دهیاران و بخشداران منطقه بارها برای ممانعت از این نوع آسیب‌زدن‌ها به طبیعت به‌صورت مکتوب و شفاهی یا اخیراً در فضای مجازی اعتراضاتی را انجام داده‌اند‌. حتی برای بررسی دقیق‌تر این ماجرا جلساتی در فرمانداری چالوس برگزار شد؛ اما خروجی آن چندان امیدبخش نبود و باز هم رفت و آمد کامیون‌ها تن و جان کوه را می‌شکافد تا زندگی برای ساکنان منطقه لذت گذشته را نداشته باشد‌.

چه دست‌هایی از طبیعت‌کشی‌ها حمایت می‌کنند؟

موضوعی که برای ساکنان منطقه و دوستداران محیط‌زیست و منابع طبیعی ابهام‌آلود باقی مانده، این است که چه دست‌هایی در پس پرده از این طبیعت‌کشی‌ها حمایت می‌کنند که تمام نارضایتی‌ها تاکنون ابتر مانده و نه‌تنها صدای فریاد‌های تظلم‌خواهی ساکنان منطقه به هیج‌جا نمی‌رسد؛ بلکه اخیراً پروانه جدیدی برای توسعه بخش وسیعی از معدن شن و ماسه صادر شده است که در صورت عملیاتی شدن آن و آغاز بهره‌برداری، باید شاهد یک فاجعه زیست‌محیطی عظیم باشیم که شاید علت نگرانی‌های مردم منطقه نیز از پیامدهای همین تصمیم مسئولان است.

بر عملکرد معدن‌داران نظارت می‌شود!

انجمن معدن خانه صنعت و معدن غرب مازندران معتقدند که دریاچه ولشت از سوی سازندگان ساختمان و حوالی دریاچه تهدید می‌شود و فعالیت‌های معدن‌داران که در پایین دست دریاچه واقع شده‌اند تهدیدی برای دریاچه و ساکنان منطقه محسوب نمی‌شود‌ و بر عملکرد معدن‌داران به‌صورت علمی و دقیق نظارت صورت می‌گیرد و ریزگردهای ایجاد شده در جریان فعالیت‌های برداشت‌کنندگان در معادن کنترل شده است و مشکلی را برای مردم و طبیعت منطقه ایجاد نخواهد کرد‌. این در حالی است که جمعی از اعضای شوراهای اسلامی، دهیاران و حامیان محیط‌زیست بخش مرزن‌آباد چالوس با امضای طوماری ضمن ابراز نگرانی از پیامدهای سوء زیست‌محیطی ناشی از فعالیت شهرک تولیدی ماسه در دره‌پل زغال خواستار پیگیری مسئولان برای لغو فعالیت این شهرک شدند‌. تهیه‌کنندگان این طومار، احتمال تخریب دریاچه ولشت، ریزش، رانش زمین‌های اطراف و درپی آن طغیان آب به‌سمت چالوس، آلاینده‌های زیست‌محیطی و صوتی، نابودی چشم‌اندازهای طبیعی و نیز خسارت‌های جبران‌ناپذیر به بخش کشاورزی و گردشگری، آلودگی رودخانه حفاظت شده چالوس، تهدید آبزیان موجود در این رودخانه و نیز ابتلای روستاییان این بخش به انواع بیماری به‌دلیل ریزگردهای آن را از پیامد‌های منفی فعالیت این شرکت در این منطقه برشمردند‌.

اقدامی برای نجات دریاچه ولشت صورت نگرفته است

سعدی فاخری، یکی از فعالان زیست‌محیطی است‌. وی بر این باور است که پساب این کارگاه شن و ماسه علاوه‌بر آلودگی که برای رودخانه ایجاد می‌کند، دقیقاً در یک‌هزار متری ولشت قرار دارد و این درحالی است که طبق قانون برداشت از خاک‌های این منطقه تا دو کیلومتر اطراف دریاچه ممنوع است‌. طی چند سال گذشته برای جلوگیری از برداشت بی‌رویه معادن شن و ماسه در اطراف ولشت با مسئولان مکاتبات بسیاری از سوی انجمن‌های زیست‌محیطی انجام گرفت؛ اما با وجود وعده‌های بسیار، هنوز اقدامی برای نجات ولشت از این چالش مرگ‌بار صورت نگرفته است‌. طاهرنژاد، یکی دیگر از فعالان زیست‌محیطی، در این‌باره می‌گوید: عمق رانش از نقطه صفر جاده تهران در پایین‌دست تا تاج این دریاچه ۸۰۰ متر بوده؛ درحالی‌که عمق دریاچه ۳۵ متر است‌. این فعال زیست‌محیطی با اشاره به این‌که حفظ و نگهداری ولشت در دستان لایه‌های ضعیف و ظریف آهکی خاک اطراف آن است، تصریح کرد: متأسفانه این لایه‌ها نیز بر اثر ارتعاشات ناشی از انفجارها و برداشت‌های بی‌رویه کارگاه شن و ماسه در پایین‌دست دریاچه و در کنار آن وقوع سیلاب‌های فصلی، با تهدید جدی روبه‌رو شده‌اند‌. این‌که منطقه نوشهر و چالوس به تولید مصالح نیازمند است، شکی در آن وجود ندارد؛ اما نباید به محیط‌زیست و سلامت مردم آسیب وارد کند‌. در همین باره فرماندار چالوس با اذعان به این مطلب که تجربه تلخی از وجود آلودگی شرکت‌های شن و ماسه مرزن‌آباد و دشت کجور به داخل رودخانه چالوس وجود دارد، می‌گوید: هر شرکت شن و ماسه‌ای که به سلامت محیط‌زیست و مردم آسیب وارد کند یا باید عملکرد آن اصلاح شود یا به حالت تعطیل درآید‌. زندی با اشاره به واقع شدن نوشهر، چالوس، کلاردشت و کجور در منطقه حفاظت شده البرز مرکزی گفت: برخی از معادن از گذشته‌ها مجوز داشتند و در حال فعالیت هستند‌. ما از طرفی به تولید مصالح برای ساخت‌وسازها نیاز داریم و باید از تولید حمایت کنیم و از طرفی هم باید مسائل زیست‌محیطی آن‌ها رعایت شود تا از آلودگی رودخانه چالوس و سردآبرود جلوگیری شود‌. در جایی‌که بحث آلاینده مطرح باشد؛ حامی جان و بهداشت و سلامت مردم هستم‌.

شبکه بهداشت و درمان چالوس ورود کند

فرماندار چالوس با اشاره به این‌که فعالیت معادن شن و ماسه نباید به محیط‌‌زیست منطقه آسیبی وارد کند، خاطرنشان کرد: شبکه بهداشت و درمان نیز باید در بحث آلایندگی معادن منطقه ورود پیدا کرده و نظارت کارشناسی خود را اعلام کند، اگر خطری از سوی معادن شن و ماسه سلامتی مردم را تهدید کند، همه معادن شن و ماسه منطقه را تعطیل می‌کنیم‌. در همین حال حامد عبداللهی، مدیر امور منابع آب شهرستان‌های نوشهر، چالوس و کلاردشت، نیز با هشدار درباره تخریب دریاچه ولشت گفت: این دریاچه بنا به‌دلایلی ازجمله فعالیت کارگاه‌های تولیدی شن و ماسه در قسمت پایین‌دست آن مورد تهدید جدی قرار گرفته و با ادامه این روند احتمال آن‌که این دریاچه در آینده نزدیک دچار ریزش و رانش شود، بسیار زیاد است؛ بنابراین نباید اجازه داد تا این کارگاه فعالیتش را ادامه دهد، در غیر این صورت برای این دریاچه تهدیدآور خواهد بود‌.

در منطقه پل زغال مصالح ساختمانی مرغوب وجود ندارد

یزدان برسان، معاون امور معادن و صنایع معدنی مازندران، در این‌خصوص با اشاره به مصالح با کیفیت در دشت نظیر کجور گفت: به‌دنبال این هستیم که مجتمع معادن را به جای پل زغال در آن نقطه راه‌اندازی کنیم؛ زیرا در منطقه پل زغال مصالح مرغوب وجود ندارد و باید مواد افزودنی به مصالح افزوده شود و نیز مواد زاید حاصله را باید دپو کرده که برای تولید آجر و سفال می‌توان مورد استفاده قرار داد‌. اگر معادن بر اساس ضوابط زیست‌محیطی کار کنند، از آن‌ها حمایت می‌کنیم؛ باید با قرار دادن تصفیه آب در کارخانه از آلودگی رودخانه جلوگیری شود‌. عبداللهی، رئیس امور آب شهرستان‌های نوشهر و چالوس، نیز معتقد است دریاچه ولشت دارای سه‌میلیون مترمکعب آب بوده که اگر پدیده لغزش اتفاق بیفتد، فاجعه خواهد بود و مسئول عواقب حقوقی و قضایی عوامل غیر طبیعی از جمله ساخت‌و‌ساز و واگذاری معادن با چه کسی است؟ لازم است که مشاور و کارشناس ذی‌صلاح در این زمینه تعیین شود‌. خواجه کجوری، بخشدار مرزن‌آباد، نیز درباره دغدغه مردم هشت روستای اطراف دریاچه ولشت برای جلوگیری از فعالیت مجتمع معادن گفت: مردم در بخشداری و فرمانداری برای این مسأله تجمع کردند و نگران هستند که برداشت معادن به دریاچه و نیز تاج دریاچه آسیب برساند‌. فاخری، عضو شورای اسلامی روستای سنارعلیا، نیز نگران انقراض گونه‌های جانوری و گیاهی این منطقه است و عنوان کرد: بحث استاندارد‌سازی معادن مطرح نیست؛ بلکه نظر کارشناس باید براساس علمی و از مرجع رسمی باشد، البته ما با تولید و اشتغال‌زایی جوانان بومی در معدن مخالف نیستیم و با توجه به این‌که از روستای سنار تا کلنو سطح وسیعی زیرکشت کشاورزی است؛ باید مسائل زیست‌محیطی رعایت شود‌. دریاچه ولشت که یکی از مقاصد مهم گردشگری طبیعت برای گردشگران داخلی و خارجی است، این روزها حال و روز خوشی ندارد و خطر شکافتن و رانش دیواره کوهی در قسمت جلویی این دریاچه به لحاظ فعالیت دو کارگاه معدن شن و ماسه و برداشت از کوه‌های پایین دست در امتداد تاج این دریاچه را تهدید می‌کند و می‌تواند شبه سونامی فاجعه‌باری را برای چالوس و نوشهر رقم بزند‌.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه ، تاریخ انتشار ------، کدمطلب: 51848، www.sabzineh.org