شعار سال: تقریبا تمامی این مرگ‌ها یعنی حدود ۹۲ درصد آنها، در اقتصادهای فقیر و در حال توسعه رخ می‌دهد، زیرا در این کشورها نه منابع مالی کافی برای مبارزه با آلودگی زیست محیطی وجود دارد و نه دولت‌ها ضرورت توجه به این مشکلات را به‌طور کامل درک کرده‌اند. جالب است بدانید در آمریکا هر یک دلار که صرف مبارزه با آلودگی هوا می‌شود، ۳۰ دلار بازده اقتصادی دارد. از سال ۱۹۷۰ تاکنون ۶۵ میلیارد دلار در این کشور صرف کنترل آلودگی هوا شده و بازده این سرمایه‌گذاری برای اقتصاد ۱۵۰۰ میلیارد دلار بوده است.

در دیگر کشورها نیز سود حاصل از مهار آلودگی بسیار بالاتر از هزینه آن است و ضروری است در اقتصادهای فقیر و در حال توسعه و نوظهور، بخشی از بودجه دولت صرف این موضوع شود. همچنین باید زمینه‌ها طوری فراهم شود که بخش‌خصوصی به سرمایه‌گذاری در کنترل آلودگی زیست محیطی تشویق شود. مسلما دولت‌ها به تنهایی توانایی مقابله با آلودگی‌های زیست محیطی را ندارند، اما می‌توانند در حوزه تدوین مقررات و فرهنگ‌سازی اقدامات موثر انجام دهند.

در بسیاری از موارد مبارزه با آلودگی هوا، آب یا خاک مستلزم تعطیلی کارخانه‌هاست. از دید مردم تعطیلی یک کارخانه و بیکار شدن تعداد زیادی از نیروی کار بسیار غم‌انگیزتر از آلوده شدن هوا یا رودخانه است. این دیدگاه اشتباه باید اصلاح شود. آلودگی‌ها به هر شکل تاثیرات مختلف اقتصادی و اجتماعی دارند: کاهش رفاه انسان به شکل مرگ و میر زودرس، افزایش بیماری ها، کاهش بهره وری و مصرف کالاها و خدمات، تخریب منابع طبیعی از جمله رودخانه‌ها، منابع آب و جنگل‌ها و اکوسیستم‌ها همگی از تبعات آلودگی‌های زیست محیطی هستند.

پس از سال‌ها تلاش برای کاستن از آلودگی محیط زیست، زمان آن است که نتایج این تلاش‌ها بازبینی شود. شاید لازم باشد تغییراتی در اولویت‌ها ایجاد شود. برای مثال درست است که تولید برق از باد یا نور خورشید بسیار بهتر از گاز طبیعی است اما تولید برق از گاز طبیعی فرآیند پایداری است که آلودگی حاصل از آن بسیار کمتر از زغال سنگ است و تحقیقات نشان می‌دهد ایجاد زیرساخت‌های استفاده از گاز طبیعی کاملا با هدف پاکسازی محیط زیست جهان سازگار است. اما چند دهه دیگر، بشر گاز طبیعی در اختیار نخواهد داشت در نتیجه ضروری است همزمان با استفاده از این سوخت فسیلی به استفاده بهینه از منابع انرژی تجدیدپذیر توجه شود.

ضروری است آن دسته از کشورهایی که هنوز مسائل زیست محیطی را جدی نگرفته‌اند برنامه‌ای جامع برای رسیدگی به این موضوع تدوین کنند. این برنامه باید شامل رویه‌های کلی دولتی و بخش خصوصی باشد. همچنین ضروری است نهادهای غیردولتی از حمایت قانونی برای مبارزه با عوامل آلوده‌کننده از هر منبع برخوردار باشند. افزایش شفافیت در عملکرد دولت و شرکت‌ها، حذف مقررات اضافی، تصویب قوانین جدید و ایجاد فرهنگ در جامعه برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های برنامه جامع مبارزه با آلودگی محیط زیست است.

واقعیت این است که نادیده گرفتن اثرات منفی تغییرات زیست محیطی هر سال بیشتر بر بودجه کشورها هزینه تحمیل می‌کند، اما برنامه‌ریزی‌ها در اکثر کشورها به‌گونه‌ای است که توجه کافی به این موضوع مهم نمی‌شود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ انتشار 5 شهریور 97، شماره: 3432138