شعار سال: بازار سیاه اطلاعات کاربران که پیش‌تر در جریان ارائه تبلیغات پیامکی جریان داشت، حالا وارد یک بازار تازه شده است؛ سامانه تبلیغات انبوه تلفنی عنوان شغل نسبتا جدیدی است که با در اختیار گرفتن اطلاعات خصوصی کاربران، برنامه‌های خاص تبلیغاتی و بازاریابی را پیش می‌برد. در این سیستم جدید، شرکت‌های تبلیغات‌چی که عمدتا فرستادن پیامک تبلیغاتی برایشان قدغن شده، ناچار به خرید بانک‌های اطلاعاتی تازه‌ و تغییر روش بازاریابی‌شان هستند. هرچند ادعا می‌شود، اطلاعاتی که در اختیار این شرکت‌هاست، مربوط به چند سال قبل است و ربطی به حریم شخصی آنها ندارد اما بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد که این شرکت‌ها اکنون به جز شماره تلفن همراه افراد، اطلاعات کاملا خصوصی از زندگی، خرید و فروش‌های خرد و بزرگ و بسیاری از اطلاعات شخصی افراد را در اختیار دارند و مشتری‌های هدف‌شان را براساس همین داده‌ها طبقه‌بندی می‌کنند. خبرنگار همشهری در قالب خریدار با برخی از ارائه‌دهندگان این خدمات تبلیغاتی گفت‌وگو کرده‌ تا اطلاعات دقیق‌تری درباره نحوه کارشان پیدا کند.

حلقه سیاه تبلیغات تلفنی

اطلاعات کاربران موبایل یا تلفن ثابت از محل‌های مختلفی به این شرکت‌ها درز می‌کند اما عموم آنها، شماره تلفن‌ها و اطلاعات مورد نیازشان را از شرکت‌های ثالث دریافت می‌کنند و بسیاری از آنها، مستقیما با اپراتورهای موبایل در تماس نیستند. منبع دریافت شماره تلفن بسیار متنوع است. اپراتور یکی از شرکت‌های ارائه خدمات «تبلیغات تلفنی انبوه» درباره منبع اطلاعاتی‌شان می‌گوید: «اطلاعاتی که در اختیار داریم، اپراتورها به ما داده‌اند اما مربوط به سال92است؛ برای همین از نظر قانونی مشکلی ندارد.» اپراتور یکی از شرکت‌ها که خدمات کارت هوشمند امداد خودرو ارائه می‌کند، می‌گوید: «اطلاعات را از سایت راهنمایی و رانندگی دریافت می‌کنیم و وضعیت بیمه راننده‌ها را می‌سنجیم تا به آنها خدمات جدیدی را پیشنهاد کنیم.»

اپراتور این شرکت در تماس اتفاقی با خبرنگار روزنامه به‌صورت دقیق از مشخصات فرد، محل سکونت و همچنین مشخصات خودروی خریداری شده او باخبر بود. همشهری نمی‌تواند صحت ادعاهای این اپراتور را تأیید کند اما نکته قابل اعتنا این است که اطلاعات کاربران و مثلا خودروی آنها در سطح وسیعی خرید و فروش می‌شود. اپراتورها بخشی از این شبکه سیاه و گسترده هستند اما بررسی نوع تبلیغاتی که کاربران در چند وقت اخیر دریافت کرده‌اند، نشان می‌دهد، اطلاعات مربوط به خرید و فروش افراد، تمدید بیمه یا در مواردی تاریخ ثبت عقد افراد نیز جزو اطلاعاتی است که همراه با شماره تلفن افراد به شرکت‌های واسطه فروخته می‌شود.

بسته‌بندی ویژه برای مشتری‌های VIP

ارائه‌دهنده‌های تبلیغات انبوه تلفنی برای سادگی کار، سامانه‌های تلفنی گویا را به مشتری‌هایشان ارائه می‌کنند. در این سیستم، مشتری وارد یک پنل می‌شود و می‌تواند متن یا صدای موردنظرش را وارد سیستم کند. وقتی کاربر در آن سوی خط گوشی را بردارد، متن برایش پخش می‌شود. در نهایت گزارشی به کاربر ارائه می‌شود که شامل تعداد تماس‌های موفق و زمانی است که در مجموع، کاربران به پیام تبلیغاتی گوش داده‌اند. شماره تلفن‌ها در این سیستم در دست شرکت تبلیغاتی است و کاربر فقط می‌تواند گزارش نهایی را دریافت کند. اپراتور یک شرکت دیگر نیز تأکید می‌کند: «ما اطلاعات مشترکان را از طریق داده‌های BTS (دکل‌های مخابراتی)‌در اختیار داریم اما داده‌هایمان زنده (Live) نیست و مشکلی برای کسی پیش نمی‌آید.» این شرکت‌ها برای جذب مشتری، تبلیغات را در بسته‌های جداگانه‌ای می‌فروشند. آنها می‌توانند شماره تلفن‌های هدف را براساس محل زندگی و کار، شغل افراد، جنسیت و... طبقه‌بندی کنند و فقط با مخاطب خاص سفارش‌دهنده تماس بگیرند. شرکت‌هایی که این خدمات تبلیغاتی را ارائه می‌کنند، دفتر کار مشخصی ندارند و عموما به‌صورت اینترنتی کار می‌کنند. در بعضی موارد حتی برای دریافت پول و تحویل مدارک نیز پیک شرکت حضورا در محل مشتری حاضر می‌شود. با این شیوه، امکان شکایت از تبلیغات‌چی‌ها دشوار می‌شود و عملا ردپای چندانی باقی نمی‌ماند

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه همشهری تاریخ انتشار 10 مهر 97، کدمطلب: 32527، www.newspaper.hamshahri.org