شعار سال: شاپور ‌محمدی در این جلسه ضمن مروری بر وضعیت بازار سهام به وضعیت رسیدگی به پرونده‌های حقوقی در بازار سرمایه، عزم سه قوه برای خصوصی‌سازی شرکت‌های باقیمانده و همچنین تشریح قوانین سازمان در مورد بورس کالا پرداخت. در ادامه خلاصه این نشست را می‌خوانید.

کمک به رونق بورس

شاپور محمدی در این جلسه با اشاره به نقش اخیر بورس در جذب نقدینگی سرمایه‌گذاران گفت: جذب نقدینگی از طریق بورس هم موجب رونق تولید و هم رونق اشتغال می‌شود. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار تهران افزود: شاید قیمت سهام در بورس نیز نوسان داشته باشد اما وضعیت معیشت مردم در عملکرد بورس تحت‌تاثیر قرار نمی‌گیرد اما نوسان در دیگر بازار‌ها بر وضعیت زندگی آنها اثر‌گذار است. سخنگوی سازمان بورس گفت: البته افزایش نقدینگی و نوسانات قیمت ارز در بازار سهام بی‌تاثیر نیست و مثلا شرکت‌های استخراج کانه‌های فلزی، مس و فولاد که صادرات دارند، وقتی نرخ ارز تغییر می‌کند، بر عملکرد بورس هم اثر می‌گذارند با این حال نوسانات دیگر بازارها به‌طور مستقیم بر زندگی مردم اثر‌گذار است. وی افزود: ممکن است یک شخص از ۵۹۰ شرکتی که در بورس و فرابورس موجود است، یک سهم را انتخاب کند. اما توصیه اکید به مردم این است که تک سهمی عمل نکنند و مجموعه‌ای از سهام را بخرند چرا که خرید سبد سهام، ریسک کمتری دارد. محمدی از مردم خواست حتما برای ورود به بورس از شرکت‌های کارگزاری و نهادهای مالی مشاوره بگیرند و خودشان هم مطالعه داشته باشند.

از نظر وی بهترین روش ورود به بورس این است که واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های مشترک را خریداری کنند؛ چرا که این صندوق‌ها شخصیت‌های حقوقی هستند که ضمن اینکه دانش مناسبی دارند، در شرکت‌های مختلف به‌صورت متنوع سرمایه‌گذاری کرده‌اند و حضور مردم در این واحدها ریسک کمتری دارد. وی افزود: ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر کد بورس در کشور دارند و اگر‌چه همه این افراد هر روز معامله نمی‌کنند اما فرهنگ سهامداری در کشور ما در حال شکل‌گیری است و از سران سه قوه درخواست شده است که باقیمانده سهام دولت را که ۴۰ هزار میلیارد تومان است به‌صورت سبد به عموم مردم بفروشند و حتی تخفیف ۲۰ درصدی درخصوص این واگذاری‌ها هم تصویب شد. دبیر شورای عالی بورس گفت: مالیات نقل و انتقال سهام ۵/ ۰ درصد است که در ستاد هماهنگی مربوطه مقرر شد این رقم به یک دهم درصد تقلیل پیدا کند و در مصوبه‌ای جدید، سرمایه شرکت‌های بورسی از مالیات معاف شد که اینها همه کمک به رونق بورس است. سخنگوی سازمان بورس افزود: برای جذب نقدینگی باید شرکت‌های جدید وارد بورس شوند و در همین خصوص شرکت پتروشیمی پارس با جذب ۲۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی، ارزش بورس را بالا برد و نزدیک هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان نقدینگی در یک هفته جذب سهام این شرکت شد.

صیانت از حقوق سهامداران

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: افزایش سرمایه شرکت‌ها هر سال رخ می‌دهد و امسال سازمان بورس تلاش کرد این موضوع سریع‌تر انجام شود. وی افزود: همیشه به مردم توصیه شده است که با شایعات و امواج و جو بازار حرکت نکنند و سودآوری شرکت‌ها را مدنظر داشته باشند و سازمان بورس درخصوص شایعات پرونده‌هایی به دستگاه قضایی ارسال کرده است. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: سازمان از ۲۰ سایت علامت فروش شکایت کرده است که این شکایت‌ها تقدیم قوه قضائیه شده است و نیروی انتظامی هم در این خصوص به ما کمک کرده است. وی ادامه داد: در این جلسه از ما سوال شد که آیا بالا یا پایین رفتن قیمت سهام را می‌توان دستکاری کرد؟ پاسخ این است که یکی از جرم‌هایی که سازمان بورس از آن شکایت می‌کند بحث دستکاری قیمت است و اگر دستکاری قیمت صورت بگیرد، سازمان بورس به‌طور جدی آن را از مراجع قضایی پیگیری می‌کند. محمدی افزود: یکی دیگر از تخلفات پیش‌دستی در معاملات است به این ترتیب که اگر یک کارگزار سهم خود را ابتدا برای خود و آشناهایش بخرد جرم و پیش‌دستی در معاملات است.

در این قبیل معاملات کارگزار به نفع خود، اقوام و آشنایان سوءاستفاده در خرید و فروش سهام و اوراق بهادار صورت می‌دهد. (پیش‌دستی در معاملات یعنی فرد معامله‌گر یا مدیر مربوطه پس از دریافت دستور خرید یا فروش سهم توسط سهامدار عمده، ابتدا اقدام به ثبت سفارش خرید یا فروش خود در این زمینه می‌کند. سپس سفارش شرکت حقوقی را که از وزن بالایی برخوردار است وارد سیستم می‌کند، تا به این ترتیب از انتفاع یا ضرر پس از اعمال معاملات خریدار عمده بهره‌مند شود). وی گفت: در سهم‌های کوچک امکان دستکاری وجود دارد اما در سهم‌های بزرگ‌تر چون پول زیادی برای دستکاری می‌خواهد این تخلف کمتر است. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: معاملات روزانه، الگوریتمی و پر فراوانی برای افراد حرفه‌ای مناسب است اما افرادی که دانش بورس متوسط دارند باید به‌طور بلندمدت سرمایه‌گذاری کنند چرا‌که در بلندمدت نمی‌توان بازار را گمراه کرد. محمدی گفت: یکی دیگر از سوالات مطرح شده در این نشست درخصوص مجاز بودن شرکت‌های دولتی به فعالیت‌های بورسی بود که در پاسخ باید گفت در برخی کشورها برخی صندوق‌های بازنشستگی، منابع خود را به بورس می‌برند و در کشور ما نیز بخشی از این منابع به بورس می‌رود اما قانون برای آنها محدودیتی نگذاشته است که چگونه خرید و فروش کنند.

وی افزود: شرکت‌های دولتی چون دارایی‌هایشان چند هزار میلیارد تومان است، عملا امکان خرید و فروش روزانه را ندارند اما اگر آنها بخواهند عملیاتی انجام دهند، از نظر ما دستکاری است و از طریق دادگاه پیگیری می‌شود. محمدی گفت: فعالیت شرکت‌های دولتی مجاز است اما نباید از آن قواعد تخطی کنند و سازمان بورس در این‌خصوص نظارت می‌کند و اگر مواردی هم مردم اطلاع‌رسانی کنند، پیگیری می‌شود، ضمن آنکه به‌صورت روزانه هم معاملات این اشخاص رصد می‌شود. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ به سوال دادستانی تهران مبنی بر اینکه پرونده‌های بورس چگونه دنبال می‌شود، گفت: در قانون اوراق بهادار سه نوع اتفاق منجر به دعاوی می‌شود که یکی از آنها اختلاف حرفه‌ای میان فعالان در تسویه وجوه معامله است که هیات داوری بورس به این موضوعات رسیدگی می‌کند. محمدی افزود: مورد دیگر مربوط به تخلفات است که شورای‌عالی بورس ورود می‌کند و اگر کسی از مقررات تخطی کند، تخلف انضباطی است و قانون اجازه جریمه ۱۲۰ میلیون تومانی را می‌دهد. در دو سال و سه ماه گذشته این موضوع به‌طور جدی پیگیری شد و نزدیک به ۴۰۰ نفر جریمه شدند. وی گفت: مورد دیگر اتفاقات مربوط به جرائم بورس است که ۷۵ پرونده مصادیق جرم بوده و در دادگاه‌ها طرح دعوا شد. سازمان بازرسی کل کشور و وزارت اطلاعات نیز در این امر کمک شایانی کردند.

برخورد با تخلفات در بورس کالا

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار درباره برخی مشکلات مرتبط با بورس کالا هم که در این جلسه مطرح شد، افزود: بر مراحل پیش از بورس کالا نظارت می‌شود و بخشی از آن خارج از بورس فروخته می‌شود که از سوی ما نظارت نمی‌شود و باید مسوولان وزارتخانه‌های صنعت و جهاد کشاورزی روی برخی اشخاص محدودیت‌هایی بگذارند به این دلیل که قانون به ما اجازه محدود کردن معاملات را نمی‌دهد. وی افزود: البته بورس کالا در مناطق آزاد انبارهایی را پیدا کرد و درخصوص پتروشیمی‌ها هم تخلفاتی معرفی شد اما وقتی یک شخص از وزارت صنعت پروانه بهره‌برداری می‌گیرد، از نظر ما تولید‌کننده است و وزارت صنعت باید با ساز و کارهایی نظیر فهرست بیمه اشخاص و مصرف برق کارگاه آنها را کنترل کند چرا‌که سازمان بورس ساز‌و‌کاری برای کنترل ندارد. محمدی گفت: وزارت صنعت به ما می‌گوید به سامانه بهین‌یاب اعتماد کنید و برخی اوقات تولید‌کننده دو تا سه سال تولید نداشته است اما در سایت بورس خرید می‌کند و این سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان است که باید بررسی کند چه کالاهایی به دست مردم رسیده است. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: درخواست ما از وزارت صنعت، معدن و تجارت این است که سامانه بهین‌یاب را پالایش کند. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ به سوالات دادستان تهران گفت: وقتی قیمت دلار تغییر کرد و قیمت‌های دیگری در بانک مرکزی و دیگر جا‌ها مطرح شد، ستاد تنظیم بازار تلاش کرد قیمت کالا‌های اساسی را پایین نگه دارد. شاپور‌محمدی گفت: قیمت پایه را فروشنده تعیین می‌کند و سازمان بورس کالا قیمت پایه را از فروشنده دریافت می‌کند و دولت به لحاظ اعلام حاکمیت اگر بخواهد قیمت را پایین نگه دارد، باید از طریق یارانه وارد شود. وی افزود: وقتی تفاوت قیمت‌ها به‌وجود آمد، ده‌ها نامه از سوی سازمان بورس به معاون رئیس‌جمهور نوشته و خواهان ایجاد فضای رقابتی در بورس شدیم. امری که یک اقدام ضدرانتی است و به نفع بورس به‌شمار می‌رود. دادستان تهران در ادامه پرسید: بر‌اساس اظهارات مسوولان شرکت‌های پتروشیمی افرادی هستند که در بورس برنده می‌شوند، اما کار تولیدی نمی‌کنند و کسی که کارخانه‌دار نیست چطور می‌تواند در بورس خرید کند؟ رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ گفت: سامانه بهین‌یاب باید اصلاح شود و تعداد تولیدکنندگان در حوزه پتروشیمی هشت هزار مورد است، اما واقعا تعداد کمی فعالیت می‌کنند. وی افزود: اگر وزارت صنعت، معدن و تجارت بخواهد این هشت هزار تولیدکننده را بررسی کند حتما باید سامانه بهین‌یاب پالایش شود چرا‌که سال گذشته تقاضای پت ۲۵۰ هزار تن بود، اما امسال پنج برابر شد و این تقاضای کاذب است و وقتی تقاضا می‌آید، بورس به نسبت تقسیم می‌کند و شاید بخشی به مصرف‌کننده و تولیدکننده واقعی هم برسد. محمدی گفت: البته وزارت صنعت درخصوص میلگرد و فولاد هم گفته است که مثلا به ۱۰۰ نفر کالا داده شود و این هم غلط است و برخی از اینها کالا را می‌خرند و به بقیه می‌فروشند. وی افزود: اینکه سازمان امور مالیاتی در این خصوص نظارت دارد یا نه؟ نمی‌دانیم و اینکه سازمان حمایت درخصوص پت نظارت می‌کند که آیا تولیدکنندگان دریافت می‌کنند یا نه، باز‌هم مساله مجهولی است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ انتشار 23 مهر 97، شماره: 3452289