شعار سال: همه ما انسان‌ها، چیزهای باارزش را دوست می‌داریم و این خاصیت، یک خاصیت نرم‌افزاری است که در سیستم همه ما کار گذاشته شده است! اما روش‌ها برای به‌دست‌آوردن این چیزهای باارزش، متفاوت است؛ عده‌ای می‌روند و سالم کار می‌کنند و این چیزهای باارزش را به‌دست می‌آورند. عده‌ای دیگر هم کار درست و نادرست را با هم ترکیب می‌کنند تا این دستاوردها و داشتنی‌های باارزش را به‌دست بیاورند. عده‌ای دیگر هم ترجیح می‌دهند که هوش و خلاقیت و ذکاوت‌شان را صرف سرقت داشته‌های باارزش دیگران بکنند. حالا این دزدها هم مدل‌های مختلف دارند؛ عده‌ای آفتابه‌دزد و دله‌د‌زد و... هستند و عده‌ای هم یقه‌سفید و باکلاس و کلا به کمتر از بانک‌زنی و اختلاس‌های صدها‌میلیاردی قناعت نمی‌کنند.اما عرفش آن است که وقتی از سرقت و دزدی صحبت می‌کنیم، منظورمان همین دله‌دزدها ، سارقان منازل و مغازه‌ها ، سارقان خشن و... باشد. نیم‌نگاهی انداخته‌ایم به چند آمار ریز و درشت در این زمینه.

یکی از آمارهای قابل استنادی که در زمینه سرقت وجود دارد، مربوط به مرکز آمار ایران است؛ البته متعلق به سال 1395؛ چرا که آخرین سرشماری سراسری و ملی ایران در این سال انجام شده بود. در این آمار، دزدی‌های مربوط به‌خودرو و منازل، به‌ترتیب 40و 14درصد از انواع سرقت‌های موجود را به‌خودشان اختصاص داده بودند؛ یعنی رتبه اول و دوم.

طبق آمارهای غیررسمی، سرقت خودرو در ایتالیا چهار برابر و در آمریکا3 برابر ایران است. در فرانسه و اسپانیا هم سرقت خودرو دو برابر کشورمان بوده است. البته در مورد آمریکا، جمعیت 4برابری این کشور نسبت به ایران را باید در تفسیرهای آماری لحاظ کرد‌ اما باقی کشورها، جمعیتی نزدیک یا کمتر از ایران دارند. در کانادا نیز 99 درصد سرقت خودرو و وسایل نقلیه، بیشتر از ایران صورت می‌گیرد. جمعیت کانادا نزدیک 35 میلیون نفر است.

در سرشماری سال 95، پنج استانی که بیشترین سرقت‌ها را به‌خودشان اختصاص داده بودند، استان‌های تهران، خراسان‌رضوی، البرز، خوزستان و اصفهان بودند که سهم هر یک به‌ترتیب 36، 12، هشت، پنج و 5.5 و پنج درصد بوده است. البته با توجه به اینکه تهران به تنهایی نزدیک به یک‌نهم جمعیت کشور را به خود اختصاص داده است، حضورش در این فهرست باید با عطف به این نسبت تفسیر شود.

باز هم به استناد سرشماری 95، استان‌های کردستان و گیلان امن‌ترین استان‌ها بودند. این آمار در مورد گیلان البته عجیب است؛ چرا که این استان جزو گردشگرپذیرترین استان‌های کشور است اما به هر حال و طبق آمارها، استان‌های کردستان، گیلان و همدان به‌ترتیب به ازای هر 486، 476 و 474 نفر یک سرقت داشته‌اند. رتبه‌های بعدی هم در اختیار استان‌های آذربایجان غربی و چهارمحال و بختیاری بوده است؛ هر کدام به‌ترتیب به ازای یک سرقت برای 393نفر و 356نفر.

براساس سرشماری سال 1395مرکز آمار ایران، کلا 585هزار و 906فقره سرقت در کشور ثبت شده بود. این میزان سرقت نسبت به پنج سال گذشته، هفت درصد رشد را نشان داده است. ذکر این نکته واجب است که سرشماری‌ها هر 5سال یک‌بار انجام می‌شود.

136 طبق سرشماری سال 1395، به ازای هر 136نفر جمعیت، یک سرقت در کشور رخ داده است. جمعیت سرشماری‌شده ایران در این سال، به‌صورت تقریبی 80میلیون نفر بوده است.

 بد نیست بدانید که 50 درصد سرقت‌های تهران، به‌عنوان پایتخت و بزرگ‌ترین شهر ایران را سرقت‌های خرد تشکیل می‌دهند. بیشترین درصد سرقت‌های خودرو هم به سرقت لوازم خودرو اختصاص دارد.

در مورد سرقت، سه پایه اساسی وجود دارد؛ پلیس، دستگاه قضایی و اطلاع‌رسانی به مردم. دو مورد اول جنبه کشف و مقابله با مجرمان و جرائم را دارد اما در مورد سوم، بیشتر با جنبه پیشگیری روبه‌رو هستیم. در حوزه پیشگیری، البته علاوه بر مردم، عملکرد نهادهایی چون بانک‌ها ، شهرداری‌ها و... هم مدنظر است. استفاده از دوربین‌ها و اطلاع‌رسانی در مورد عابربانک‌ها و همچنین اجبار سازندگان منازل به استانداردهای ایمنی و ساخت پارکینگ برای خودروها، از جنبه‌های مختلف این پیشگیری دانسته می‌شود.

در شش‌ماهه اول سال‌جاری در پایتخت، سرقت منازل رشد و افزایشی را تجربه نکرده اما میزان و ارزش آن رشد و مبالغ سرقت‌شده افزایش داشته است.

در مورد سرقت لوازم خودرو و حتی خود خودرو، چند نکته حائز اهمیت است؛ اینکه بیشترین سرقت به واسطه نبود‌ پارکینگ‌ها اتفاق می‌افتد. دلیل بعدی هم نبود استانداردهای امنیتی لازم در این خودروهاست که درهای آنها راحت باز می‌شود. بخشی از لوازم خودروها همچون کامپیوتر آن نیز در جاهایی وجود دارد که درشان به‌راحتی باز می‌شود؛ مثل کاپوت. پیشگیری برای جلوگیری از این سه سرقت به راحتی امکان‌پذیر است؛ راه‌حلش هم توجه به قفل و دزدگیرها و نصب جی‌پی‌اس و... است.

کشور دچار نوسانات اقتصادی شدید شده و به همین دلیل، شاهد بالا‌رفتن قیمت طلا، سکه و ارز هستیم. مردم هم ترجیح می‌دهند که از این سه مورد در منزل‌شان نگهداری کنند اما متأسفانه این موارد در جاهایی چون دراور اتاق‌خواب یا گاوصندوق‌ها نگهداری می‌شوند. گاوصندوق‌ها؟ به گفته رئیس پلیس آگاهی تهران، بیشتر گاوصندوق‌ها غیراستاندارد بوده و به‌راحتی قابل حمل‌ونقل هستند! حتی در بعضی از آن ها با دیلم قابل باز‌شدن است.

طبقات اول و چهارم ساختمان‌ها، با عطف به اینکه ساختمان‌ها را چهارطبقه فرض کنیم، بیشتر مورد استقبال سارقان قرار می‌گیرند. بیشترین روش سارقان هم ورود از پنجره و درهاست. متأسفانه درهای ضدسرقتی در بازار وجود دارند که استاندارد نبوده و به‌راحتی باز می‌شوند. قفل درها و نرده‌کشی‌ها هم استاندارد نیستند که سرقت را راحت‌تر می‌کنند. ورود از در پارکینگ‌ها هم زیاد اتفاق می‌افتد. بدین‌ترتیب که ساکنان ساختمان سوار بر ماشین از پارکینگ خارج می‌شوند ولی منتظر نمی‌مانند که در پارکینگ بسته شود. سارقان هم از این فرصت طلایی استفاده می‌کنند.

سابق بر این سرقت منازل در نیمه‌شب‌ها اتفاق می‌افتاد اما آمارهای جدید می‌گویند که ساعت سرقت‌ها تغییر کرده و به هفت تا 11شب تغییر کرده است. طبق اعلام پلیس، این ساعت، زمانی است که مردم بیشتر برای خرید و گشت و‌گذار بیرون می‌روند.

 طبق اعلام پلیس آگاهی تهران، 70درصد پرونده‌های کلاهبرداری معطوف به یک نوع جرم است؛ کشاندن مردم به پای دستگاه‌های خودپرداز و خالی‌کردن حساب‌های آن ها. مسابقه‌های تلویزیونی هم در این امر خیلی نقش دارند. به این ترتیب که سارقان از جو موجود استفاده می‌کنند و با ضبط صدای برنامه‌هایی که مسابقه دارند، با شهروندان تماس گرفته و کلاهبرداری می‌کنند.

76000 آمار سرقت خودرو در سال 94، نزدیک به 76 هزار مورد، در سال 93 نزدیک به 80هزار مورد، در سال 92 نزدیک به 79 هزار مورد و در سال 91نزدیک به 69هزار مورد بوده است. جالب اینکه در سال 90 آمار سرقت خودرو نزدیک به 47 هزار مورد بوده است.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه همشهری، تاریخ انتشار 28 آبان 97، کد مطلب: 38005، www.newspaper.hamshahri.org