شعار سال: یکی از موضوعاتی که معمولاً هر از چندگاهی به صورت برنامه یا پیشنهاد از سوی جامعه‌شناسان و متولیان فرهنگی به دولت‌ها ارائه شده و از آن به‌عنوان یکی از عوامل موفقیت یک جامعه در بُعدهای مختلف یاد می‌شود، فراهم آوردن زیرساخت‌های یک جامعه از نظر افزایش سطح نشاط، پویایی و شادی است.

از نگاه جامعه‌شناسان، لحاظ بودن شاخصه‌های نشاط در بین مردم و ساکنان یک اجتماع که دارای پتانسیل عظیمی از انرژی برای بهبود شرایط زندگی افراد آن جامعه و نهاد خانواده است، می‌تواند با نقش‌آفرینیدر دیگر بخش‌های زندگی اعم از اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، علمی و دیگر جنبه‌ها موفقیت را برای افراد آن رقم بزند.

این نکته به‌اندازه‌ای حائز اهمیت است که حتی رهبر معظم انقلاب هم چندی پیش در اشاره‌ای با عنوان «زندگی شادمانه» به این موضوع پرداختند و از آن با عنوان ضرورت این روزهای جامعه یاد کردند.

نشاط چیست؟

آنچه که از تعریف نشاط توسط جامعه‌شناسان صورت می‌گیرد داشتن احساسات مثبت و رضایت‌بخشی است که هر فرد در زندگی اجتماعی خود آن را تجربه کرده و در نهایت این احساسات مثبت به ارتقاء سلامت روانی منجر خواهد شد.

در همین حال «نشاط اجتماعی»به‌عنوان مهمترین رکن نشاط، آثار مترتبی را بر زندگی مردم و جامعه برجای می‌گذارد که می‌تواند در ابعاد مختلف اجتماعی اعم ازحس تعلق، همبستگی، مسئولیت‌پذیری، ارتقایشاخص‌های سلامت روانی و کیفیتزندگی، کاهش هزینه‌های شهروندان، افزایش امید در جامعه و مهمتر از همهکاهش آسیب‌های اجتماعی اثرگذار باشد.

کاهش مشکلات خانوادگی، پایین آمدن آمار طلاق، بسترسازی برای تربیت نسل فردا و از همه مهمتر آموزش تکوینی نسل آینده از دیگر دستاوردهای نشاط اجتماعی خواهد بود.

البته لحاظ بودن نشاط اجتماعی در بُعد اقتصادی هم دارای برکاتی خواهد بود که در یک جامعه بانشاط و خوشحال «تولید»بهتر شده، ضریب اشتغال افراد جامعه بالاتر رفته،اقتصاد سالم‌تر بوده و امنیت اقتصادی دستاورد آن خواهد بود.

نشاط با شادی فرق دارد

در باور عمومی و شاید در نگاه اول، نشاط یک جامعه مترادف با پایکوبی خیابانی و آزادی‌هایی باشد که نباید مورد اعتراض دستگاه‌های انتظامی و قضائی قرار گیرد ولی به‌نظر می‌رسد باید بازتعریفی از نشاط برای عامه مردم صورتپذیرد.

اشتباهی که بیشتر مردم در خصوص نشاط دارند این است که این موضوع را با شادی اشتباه می‌گیرند درحالی که این دو موضوع از نظر ماهوی با یکدیگر فرق داشته و تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. بر اساس منابع لغت‌شناسی از شادی به‌عنوان یک هیجان زودگذر نام برده می‌شود ولی نشاط یک انبساط و شادمانی درونی است که هم پایدار و تداوم دارد و هم عاملی انگیزشی برای دیگر بخش‌های زندگی است.

فرقدیگری که شادی با نشاط دارد، این است که در وهله‌ای فردی که دچار شادی می‌شود از نظر روانی قهقهه‌های مستانه‌اش و حرکات بدن را بروز می‌دهد ولی داشتن نشاط فارغ از این هیجانات درونی با طمأنینه و آرامشی وصف‌ناپذیر همراه است.

البته در شادی می‌توان هیجانات منفی از جمله مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی، روابط نامشروع، تمسخر دیگران، درآوردن شکلک، گوش دادن به موسیقی‌های تند، مصرف داروهای روان‌گردان و حتی انجام اقداماتی که از نظر قضائی و پلیسی جرم است را جزو آن آورد ولی نشاط مفهومی ورای این معانی و رفتارها دارد و باعث آرامش درونی و آسایش فکری افراد یک جامعه می‌شود.

آیا پول و مکنت مالی در نشاط مؤثر است؟

بنابر تجربیات و تحقیقاتی که جامعه‌شناسان در مورد نشاط انجام داده‌اند، برخی از مردم نشاط را در داشتن پول،ثروت،مکنت مالی و نداشتن دغدغه‌ مادیات تعریف می‌کنند ولی جالب است بدانیم که از منظر جامعه‌شناسان داشتن امکانات تنها می‌تواند در ۱۰ درصد نشاط یک جامعه دخیل باشد.

پژوهش‌هایی که چندی پیش جامعه‌شناسان انجام داده‌اندبه این نکته اشاره دارد که داشتن امکانات، پول، ثروت و دیگر پارامترهای مادیتنها به‌میزان ۱۰ درصد در میزان شادکامی و نشاط یک جامعه مؤثر است و تأثیر کمی در شادی و نشاط افراد دارد؛آنان معتقدند نباید افراد ثروتمند را عموماً افرادشادی دانست که زندگی‌شان با نشاط همراه است واگر با دقت بیشتری بهافرادثروتمندی که زندگی توأم با نشاط و شادی دارند نگریسته شود می‌توانمتغیرهای دیگریمانند عوامل ارثی، رفتاری، آموزشی را در مشاهده کرد.

رتبه ایران در میان سایر کشورها از حیث دارا بودن نشاط اجتماعی

پژوهش‌های بسیاری از حیث دارا بودن فاکتورهاینشاط در بین کشورهای دنیا صورت گرفته است که با استفاده از یک تحقیق کوتاه در سایت گوگل، رتبه ایران در موضوع نشاط در سال ۲۰۱۵ و از میان ۱۵۷ کشور دنیا در رده ۱۰۵ قرار دارد.البته اگر نگران رتبه ایران در دنیا هستید لازم است بدانید که همین تحقیق رتبه ایران را در سال قبل‌تر آن یعنی در سال ۲۰۱۴ روی رتبه ۱۱۵ نشان می‌دهد؛ همین جای امیدواری است که در طول مدت یک‌سال کشورمان با رشد ۱۰ پله‌ای از این حیث روبه‌رو بوده است.

البته باید به معیارهای این‌گونه تحقیقات هم توجه کرد و از یاد نبرد که شرایط اقلیمی، فرهنگی، مذهبی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشورمان بدون شک در این تحقیقات مؤثر است و شاید هم مسائل سیاسی و دشمنی‌های پنهان برای سیاه‌نمایی اوضاع فرهنگی و اجتماعی کشورمان در نمره دادن اینگونه تحقیقات به ایران مؤثر باشد. همچنین نباید از یاد برد که هر گزاره‌ای را نمی‌توان به‌عنوان سند و منبعی معتبر به‌عنوان یک تحقیق نام برد و بدون شک اغراضی در پس پرده دادن این‌گونه رتبه‌ها به کشورها مستتر است. اما آنچه که نباید فراموش کرد این است که وضعیت کشورمان در این حوزه مطلوب نیست و تعریفی ندارد و باید همه مسئولان و ارگان‌های مربوطه پای کار بیایند.

زمانی که رهبر معظم انقلاب بر دارا بودن نشاط اجتماعی و زندگی شادمانه تأکید دارند وظیفه مضاعفی بر دوش متولیانفرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی گذاشته می‌شود و البته رسانه‌ها هم نقش کمی در تقویت این گزاره ندارند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا، تاریخ 27 آذر 97، کد مطلب: 330336:www.ana.ir