شعار سال: دریاچه این شهر از سال 1346 به عنوان یک پارک ملی به ثبت رسیده چراکه این زیستگاه طبیعی در ابعاد مختلف انسانی، جانوری و گیاهی دارای اهمیت است اما روند خشکیدگیان نیز از اواخر دهه هفتاد آغاز شده و تاکنون ادامه یافته بنابراین وضعیت بحرانی آن تهدید بالقوه‌ای برای انسان‌ها، جانوران و گونه‌های گیاهی متن و اطراف دریاچه ارومیه است.

دولت در 5 سال اخیر سلسله برنامه‌های گسترده ای را در قالب راهکارهای 28 گانه ستاد احیا دریاچه ارومیه آغاز کرده که در برخی از آنها توفیقاتی هم کسب کرده است اما با این حال هنوز دریاچه ارومیه احیا نشده و بنا بر اظهار خود دولتمردان فقط وضعیتان تا حدودی تثبیت شده است تا در یک دهه پیش رو احتمالاً تمام یا بخشی از آن احیا هم بشود.

کاهش محسوس روان آب‌های حوضه آبریز دریاچه ارومیه

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیاء دریاچه ارومیه درباره تأثیر بخش کشاورزی در روند ایجاد بحران در این پارک ملی می‌گوید: در سالیان متمادی آب‌هایی که از طریق بارش نزولات الهی پشت سدها ذخیره شده است صرف آبیاری محصولات کشاورزی به‌ویژه چغندر قند در داخل حوضه آبریز شده است.

مسعود تجریشی می‌افزاید: دریاچه ارومیه در دو دهه اخیر سالانه 8 هزار و 800 میلیون لیتر آب تجدید پذیر داشت اما در همین زمان تقریباً 18 درصد از مقدار بارش‌ها در پیرامون آن کاهش یافته است و این سبب شده تا روان آب‌های کمتری تولید شود و به همین سبب مقدار آب تجدید پذیر به 7000 میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرده است.

به گفته وی با توجه به‌کارهای مشترک بین اللملی که توسط دانشگاه‌های داخلی و خارجی و به سفارش ستاد احیاء دریاچه ارومیه انجام شد در سال‌های پیش رو امکان کاهش 25 درصدی میزان نزولات الهی نیز وجود دارد و علاوه بران دمای هوای حوضه آبریز دریاچه ارومیه نیز نسبت به دو دهه اخیر افزایش یافته است که سبب افزایش تبخیر می‌شود و مضاف بران افزایش دما نیز در سال‌های آینده تداوم یافته و منجر به تبخیر مضاعف خواهد شد.

وی می‌گوید: تا سال‌های 72و 73 آب دریاچه‌ی ارومیه در حداکثر تراز خود قرار داشت اما بعد از آن سالیانه نظاره‌گر افت تراز دریاچه بودیم و به همین خاطر در 20 سال گذشته به طور میانگین 8 متر از تراز دریاچه کم شده است.

ضرورت کاهش کشت چغندر قند در حوضه آبریز دریاچه ارومیه

تجریشی می‌افزاید: در گذشته به دلیل فقدان سد، سیلاب‌ها به طور مستقیم وارد دریاچه می‌شدند اما اکنون این آب‌ها پشت سدها ذخیره شده و برای آبیاری بعضی از محصولات کم مزیت کشاورزی اعم از چغندرقند مصرف می‌شود بطوریکه همین موضوع سبب شده تقریباً بیشتر از 50 در صد آب‌های ورودی به دریاچه کم شود.

به گفته وی باید نحوه و میزان کشت چغندرقند در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به صورت بنیادی تغییر یافته و سامان‌دهی شود چراکه کشت آن از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست.

کنترل و صرفه‌جویی آب در بخش کشاورزی

وی با اشاره به نحوه اجرای 27 راهکار برای احیاء دریاچه ارومیه می‌گوید: نخستین و کارآمدترین راهکار برای نجات دریاچه ارومیه کنترل و صرفه‌جویی آب در بخش کشاورزی است به گونه‌ای که هیچ لطمه‌ای به این بخش وارد نشود و در این میان با استفاده از فناوری‌های نوین می‌توان از هدر رفت آب جلوگیری کرد.

وی می‌افزاید: مهم‌ترین اقدام بزرگ انجام یافته در 5 ساله اخیر تثبیت وضعیت کنونی دریاچه ارومیه است در حالی که در مقایسه با سایر کشورها در می‌یابیم کار احیا یا تثبیت دریاچه‌هایی همچون دریاچه آرال در روسیه یا گردسالک در غرب آمریکا موفقی آمیز نبوده است.

دولت مقصر خشک شدن دریاچه ارومیه نیست

استاندار آذربایجان غربی در همین باره می‌گوید: مصرف بی‌رویه آب در بخش کشاورزی یکی از عوامل مهم بحران دریاچه‌ی ارومیه به شمار می‌رود و میزان مصرف در این بخش در حال حاضر بسیار زیاد است.

به گفته محمدمهدی شهریاری مصرف آب در بخش کشاورزی حوضه آبریز دریاچه ارومیه پنج تا هفت میلیارد متر مکعب است در حالی که مصرف آب آشامیدنی کل کشور هفت میلیارد متر مکعب برآورد شده است.

وی می‌گوید: همه تمام مشکلات احیا نشدن دریاچه را به دوش دولت می‌اندازند در حالی که می‌توان با یک میلیارد متر مکعب آب تمام زمین‌های کشاورزی حوضه‌ی آبریز را آبیاری کرد.

شهریاری می‌افزاید: با این روند در عرض 2 سال دریاچه احیا می‌شود ولی هیچ همتی از سوی مردم وجود ندارد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته خبرگزاری تسنیم تاریخ انتشار 5 بهمن 97، کدخبر: 1930439، www.tasnimnews.com