شعار سال: پس ازانقلاب اسلامیکه در سال ۵۷ رخ داد و منجر به تحولات گسترده در کشور ایران شد، ورزش نیز دستخوش تغییر و تحولات گسترده به خود دید و توانست دورنمای درخشانی را پیش رو خود ببیند. حالا ورزش ایران نیازمند خونی تازه در رگ هایش بود که به مسیر موفقیت رسیده و برای جمهوری اسلامی ایران که در آغاز عمر عزتمند خود بود، افتخار آفرینی کند. نگاهی به موفقیت‌ها و تلاش‌های صورت گرفته در سال‌های پیروزی پس از انقلاب، نشان از روند صعودی بدنه ورزش کشور در عرصه‌های مختلف دارد. روز‌های غرورآفرین دهه فجر در حالی یادآور پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی کشورمان است که در ۴۰ سال گذشته می‌توان برکت‌های انقلاب را در ورزش کشور نیز مانند سایر بخش‌ها مشاهده کرد.

تاکید بنیان‌گذار انقلاب بر رشد و پیشرفت ورزش

امام خمینی (ره)، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران همواره در سخنان خود توجه به فعالیت‌های ورزشی را گوشزد کرده بودند. جمله معروف "من خودم ورزشکار نیستم اما ورزشکاران را دوست دارم" بیانگر اهمیت ورزش برای ایشان بود.مقام معظم رهبرینیز جمله معروف "امر به ورزش، امر به معروف است" را برای این مقوله مهم اجتماعی به کار برده که میزبان اهمیت ورزش برای مردم کشور را بیان می‌کند.

قطعا ورزش ایران در سال های پس از انقلاب با دستاوردها و چالش‌های بسیاری در دو بخش همگانی و قهرمانی روبرو بوده است اما در سایه مشکلاتی از جمله جنگ تحمیلی و تحریم‌های غیر منطقی بین‌المللی، باز هم امروز در برخی از رشته‌ها جمهوری اسلامی ایران روزهای درخشانی را پشت سر گذاشته و در بسیاری دیگر از رشته ها نیز در مسیر موفقیت با شیب تند قرار دارد.

در تاریخ ۴۰ سال انقلاب اسلامی، ورزشکاران ایران حضور در ادوار مختلف المپیک را تجربه کردند و در طول این سال‌ها توانستند به مدال‌های رنگارنگی دست پیدا کرده و هر دوره پیش از دوره قبل نمایش درخشان تری داشته و با برنامه ریزی مدون‌تر در این رقابت‌ها حاضر شد. در ۴۰ سال گذشته ورزشکاران در رقابت‌های المپیک حضور داشتند که در هر دوره شاهد موفقیت‌های ورزشکاران ایرانی بوده و ملی‌پوشان رشته‌های مختلف توانسته‌اند با توجه به فرصتی که به دلیل پیروزی انقلاب برایشان به وجود آمده در این رقابت‌های که بزرگ‌ترین جشنواره ورزشی دنیاست، بدرخشند و روی سکوی قهرمانی بروند.

در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی و زمانی که ورزشکاران ایران راهی مسابقات المپیک می‌شدند بیشترین میزبان توجه و تمرکز برای کسب مدال روی رشته کشتی متمرکز بود. این در حالی است که پس از انقلاب، اما ورزشکاران ایران در رشته‌های دیگری مانند دوومیدانی و ورزش‌های رزمی نظیر تکواندو نیز شانس مدال آوری داشتند و در المپیک ۲۰۰۰ سیدنی نیز برای نخستین بار در تاریخ رقابت‌های المپیک پس از انقلاب صاحب مدال شدند و از آن سال به بعد وزنه برداری همواره یکی از مهم‌ترین شانش‌های مدال آوری برای ورزش ایران در المپیک بود.

نگاهی به نمایش المپیکی ایران پیش از انقلاب

نخستین حضور کاروان ورزشی ایران در المپیک مربوط به سال ۱۹۰۰ و بازی‌های پاریس است که کاروان ورزشی ایران با یک ورزشکار در رشته شمشیربازی در مسابقات شرکت کرد.فریدون مالکومتنها ورزشکار ایران در این بازی‌ها بود که با عنوان نوزدهمی به کار خود پایان داد. کاروان ورزشی ایران در دو دوره ۱۹۰۴ و ۱۹۳۶ حضور نداشت. دومین دوره حضور ایران در المپیک مربوط به بازی‌های ۱۹۴۸ لندن است که کاروان کشورمان ۳۶ ورزشکار مرد را در رشته‌های کشتی، تیراندازی، بسکتبال، بوکس و وزنه‌برداری شرکت داد و با کسب یک مدال برنز توسط جعفر سلماسی در وزنه‌برداری به کار خود پایان داد. در دوره سوم بازی‌های المپیک در سال ۱۹۵۲ به میزبانی هلسینکی برگزار شد.

اگرچه تعداد کاروان ایران نسبت به دوره قبل کمتر بود و ۲۲ ورزشکار از ایران در این بازی‌ها حضور داشتند، اما از نظر نتیجه، تعداد مدال‌ها نسبت به دو المپیک قبل بهتر بود. در این دوره ایران در رشته‌های دوومیدانی، بوکس، وزنه‌برداری و کشتی در بازی‌ها حضور یافت و با ۳ مدال نقره و ۴ برنز با قرار گرفتن در رده سی‌ام به کار خود پایان داد. محمد نامجو (وزنه‌برداری)، ناصر گیوه‌چی و غلامرضا تختی (کشتی) ۳ مدال‌آوران نقره‌ای ایران در این بازی‌ها بودند. علی میرزایی (وزنه‌برداری)، محمود ملاقاسمی، جهانبخت توفیق و عبدالله مجتبوی (کشتی) ۴ مدال‌آور برنزی ایران در هلسینکی بودند. بازی‌های این دوره در سال ۱۹۵۶ به میزبانی ملبورن برگزار شد و کاروان ورزشی ایران در این دوره ۱۷ ورزشکار داشت و برای نخستین بار توانست مدال طلا را به دست آورد.

غلامرضا تختیوامام علی حبیبیدو کشتی‌گیر طلایی ایران در این بازی‌ها بودند. ۱۷ ورزشکار ایران در کشتی، وزنه‌برداری و دوومیدانی بودند که در مجموع حاصل کار ایران در این بازی‌ها ۲ طلا، ۲ نقره و یک برنز بود. محمدعلی خجسته‌پور و مهدی یعقوبی نقره‌ای ایران در کشتی بودند. تک برنز ایران هم توسط محمود نامجو در وزنه‌برداری کسب شد. آن سال کاروان ورزشی ایران با قرار گرفتن در رده چهاردهم به کار خود پایان داد.

کاروان ایران در بازی‌های ۱۹۶۰ رم ۲۵ شرکت کننده داشت، اما بر خلاف دوره قبلی نتوانست مدال طلایی به دست آورد.جهان پهلوان تختیدر این دوره با مدال نقره در وزن ۸۷ کیلو به کار خود پایان داد. ۳ مدال برنز دیگر هم توسط ابراهیم سیف‌پور و محمد پذیرایی در کشتی و اسماعیل علم‌خواه در وزنه‌برداری کسب شد. ششمین دوره حضور ایران در این بازی‌ها در سال ۱۹۶۴ و به میزبانی توکیو مربوط می‌شود، جایی که یکی از بدترین نتایج ایران رقم خورد. اگرچه ایران کاروانی بزرگ و ۶۳ نفره مانند المپیک ریو روانه بازی‌ها کرد، اما حاصل کار فقط ۲ برنز علی اکبر حیدری و محمدعلی صنعتکاران در کشتی بود.

جهان‌پهلوان تختی در این دوران به خاطر مشکلاتی که با حکومت و دربار پیدا کرده بود مورد حمایت مسئولان قرار نگرفت و بدون مدال به کار خود در کشتی پایان داد. در این دوره برای نخستین بار بانوان حضور خود را در المپیک تجربه می‌کردند و ۴ بانوی ورزشکار در کاروان ایران حضور داشتند. ۳ ورزشکار ایران در دوومیدانی و یک بانوی ایرانی هم در ژیمناستیک با حریفان رقابت کردند. کاروان ایران با قرار گرفتن در رده سی و چهارم به کار خود پایان داد.

این دوره از بازی‌ها در سال ۱۹۶۸ به میزبانی مکزیکوسیتی برگزار شد. کاروان ۱۴ نفره ایران با وجود تعداد کم شرکت‌کننده نسبت به دوره قبل نتیجه بهتری را کسب کرد. ۲ طلا، یک نقره و ۲ برنز و کسب عنوان نوزدهمی حاصل کار ایران در این بازی‌ها بود.

طلایی‌های ایران را در این دوره محمد نصیری (وزنه‌برداری) و عبدالله موحد (کشتی) تشکیل می‌دادند. پرویز جلایر (وزنه‌برداری) تنها نقره‌ای ایران بود. ابوطالب طالبی و سیدعباسی از کشتی ۲ برنزی ایران بودند. کاروان کشورمان در این دوره در کشتی، وزنه‌برداری و دوومیدانی شرکت داشت. هر چه تعداد ورزشکاران ایرانی به بازی‌های المپیک بیشتر باشد، نتیجه خوبی حاصل نمی‌شود! همچنان که در بازی‌های ۱۹۶۴ توکیو هم در لیست ۶۳ نفره کاروان ایران جای مدال طلا خالی بود.

در این دوره بازی‌های المپیک در سال ۱۹۷۲ و در مونیخ آلمان برگزار شد و از کاروان ۵۰ نفری ایران (بدون حضور بانوان) هیچ ورزشکاری نتوانست کشورمان را صاحب مدال طلا کند.محمد نصیریکه در نخستین حضورش در دوره قبلی به مدال طلا رسیده بود در این دوره به عنوان نایب‌قهرمانی رسید. رحیم علی‌آبادی و ابراهیم جوادی هم دو کشتی‌گیر کشورمان بودند که به ترتیب با یک نقره و برنز به کار خود پایان دادند تا پرونده این بازی‌ها هم تنها با ۳ مدال نقره و برنز و کسب عنوان بیست و هشتمی بسته شود.

فوتبال در این دوره برای نخستین بار به المپیک وارد شد. هدایت تیم برعهده محمد رنجبر بود. تیم ملی ایران در این مسابقات در مرحله مقدماتی در دو مسابقه خود مقابل مجارستان و دانمارک شکست خورد، اما یک پیروزی رویایی مقابل برزیل رقم زد و در این دیدار با نتیجه یک بر صفر به برتری رسید. ایران در بازی‌های المپیک ۱۹۷۶ مونترال یکی از بزرگترین کاروان‌های خود را در مسابقات شرکت کرد. از کاروان ۸۶ نفری ایران در این بازی‌ها ۴ نفر را بانوان تشکیل می‌دادند، اما جالب است که در این دوره هم پرونده ایران با یک مدال نقره و یک برنز در کشتی و وزنه‌برداری بسته شد.

منصور برزگرکشتی‌گیر کشورمان در وزن ۷۴ کیلو به مدال نقره دست پیدا کرد و محمد نصیری هم در وزنه‌برداری به مدال برنز رسید. فوتبال در این دوره زیر نظر حشمت مهاجرانی به المپیک رفت و در مرحله مقدماتی با یک پیروزی مقابل کوبا و یک شکست مقابل هلند به مرحله یک‌چهارم راه یافت، اما در این مرحله ۲ بر یک شکست خورد و حذف شد.

نگاهی به حضور المپیکی ایران پس از انقلاب اسلامی

پس از انقلاب شکوهمند اسلامی به دلیل تغیراتی که در کشور در حال رخ دادند بود، کاروان ورزشی ایران در دو دوره از مسابقات المپیک غیبت داشت تا اینکه پس از دو دوره غیبت در سال ۱۹۸۸ بار دیگر کاروان ورزش ایران راهی المپیک شدند و نخستین حضور ورزشکاران ایران در مسابقات المپیک پس از انقلاب اسلامی در این سال که مصادف با ۱۳۶۷ شمسی بود، رقم خورد. این دهمین دوره حضور کاروان ایران در بازی‌های المپیک به شمار می‌رفت. مسابقاتی که به میزبانی شهر سئول برگزار شد، در اولین دوره بعد از انقلاب اسلامی که ۲۷ ورزشکار در ۴ رشته به رقابت پرداختند. در این دوره هیچ بانوی ورزشکاری حضور نداشت و کاروان ورزشی ایران با مدال نقره عسگری محمدیان و کسب عنوان سی و ششمی به کار خود پایان داد. تکواندو در این دوره به صورت آزمایشی وارد المپیک شد و مدال‌های کسب شده تاثیری در نتیجه نداشت.

در دوره یازدهم حضور ایران در این مسابقات که به میزبانی بارسلون در سال ۱۹۹۲ برگزار شد، کاروان ایران را ۴۰ ورزشکار تشکیل می‌دادند که بازهم بانوان جایی در این کاروان نداشتند. حضور پرتعداد ایران در این بازی‌ها مدال طلایی را برای کاروان کشورمان دربر نداشت، اما کسب اولین مدال در رشته تکواندو این نوید را داد که به جز کشتی و وزنه‌برداری می‌توان روی یک رشته رزمی برای کسب مدال سرمایه‌گذاری کرد و از آن سال به بعد تمرکز روی رشته تکواندو بیشتر شد و نگاه‌ها به این رشته به چشم یک رشته المپیکی تبدیل شد. در دوره یازدهم و سال ۱۹۹۲ ملبورن، عسگری محمدیان (کشتی) نقره گرفت و امیررضا و رسول خادم هم موفق به کسب مدال برنز شدند. در رشته تکواندو همفریبرز عسگریورضا مهماندوستمدال‌آوران نقره‌ای و برنزی کشورمان بودند. ایران در این دوره با عنوان چهل و چهارمی به کار خود پایان داد.

اولین حضور بانوان ورزشکار در المپیک پس از انقلاب

المپیک ۱۹۹۶ برای ورزش ایران اتفاقی بزرگ را در دل خود داشت. دوره‌ای که کاروان ایران بعد از سال‌ها ورزشکاران زن را به همراه داشت و بانوان ورزشکار ایران پایشان به مسابقات المپیک باز شد. بعد از چندین سال غیبت، بانوان برای نخستین بار پس از انقلاب شکوهمند اسلامی حضورشان را در بازی‌های ۱۹۹۶ آتلانتا تجربه کردند. «لیدا فریمان» تنها بانوی ایران در این بازی‌ها بود که در تفنگ بادی ۱۰ متر به رقابت پرداخت. این ورزشکار در آن المپیک پرچمدار کاروان ایران نیز بود. کاروان ورزشی ایران توانست یک مدال طلا هم در این دوره کسب کند که رسول خادم این مدال را برای کشورمان به ارمغان درآورد.عباس جدیدی و امیررضا خادمهم در کشتی به ترتیب به مدال نقره و برنز دست پیدا کردند. در این دوره کشتی تنها رشته مدال‌آور کشورمان بود و از جمع ۱۸ نفری هیچ رشته‌ای ایران را صاحب مدال نکرد.

۲۰۰۰ سیدنی، دوره درخشان کاروان ایران بعد از انقلاب

سال۲۰۰۰ و المپیک لندن، سیزدهمین دوره حضور ورزشکاران ایران در مسابقات المپیک را به همراه داشت. این دوره از بازی‌ها که به میزبانی سیدنی برگزار شد یکی از بهترین حضور ایران در تاریخ المپیک به شمار می‌رفت. ۳ طلا و یک برنز حاصل کار ایران در این مسابقات بود. طلایی‌های ایران در این دورهحسین توکلیوحسین رضازادهدر وزنه‌برداری وعلیرضا دبیردر کشتی بودند. تک مدال تکواندو هم توسطهادی ساعیکسب شد. کاروان ورزشی ایران در المپیک سیدنی ۳۵ ورزشکار داشت که از این تعداد یک نفر در بخش بانوان در مسابقات شرکت کرد. پایان کار ایران در المپیک ۲۰۰۰ عنوان بیست و هفتمی بود.

در المپیک ۲۰۰۴ آتن،حسین‌رضازادهبازهم مدال طلای خود را تکرار کرد و هادی ساعی نیز با عملکردی فوق‌العاده نسبت به دور قبل به مدال طلا دست پیدا کرد. علیرضا رضایی و مسعود مصطفی‌جوکار در کشتی به مدال نقره دست پیدا کردند. یوسف کرمی در تکواندو وعلیرضا حیدریدر کشتی برنزی‌های ایران را در کاروان ۳۸ نفره تشکیل می‌دادند.

المپیک ۲۰۰۸ پکن یکی از بدترین دوره‌های حضور ایران در تاریخ المپیک به شمار می‌رود. از کاروان ۵۵ نفری ایران فقط یک مدال طلا توسط هادی ساعی و یک برنز در کشتی توسط مراد محمدی به دست آمد. در این دوره با وجود حضور ورزشکاران نامداری مانندحمید سوریان، فردین معصومی، رضا یزدانی و مصطفی‌جوکار هیچ مدالی برای کاروان ایران به دست نیامد تا کاروان کشورمان این بازی‌ها را با عنوان پنجاه و یکمی به پایان ببرد.

المپیک لندن یکی از طلایی‌ترین حضور ایران در بازی‌های المپیک به شمار می‌رود. کاروان ورزشی ایران برای نخستین بار ۴ مدال طلا کسب کرد و با ۵ نقره و ۳ برنز در رده هفدهم قرار گرفت. کشتی فرنگی در این دوره شگفتی‌ساز شد و به عنوان قهرمانی رسید. حمید سوریان، امید نوروزی و قاسم رضایی طلایی‌های کشتی بودند و بهداد سلیمی هم در وزنه‌برداری به عنوان قوی‌ترین مرد جهان به مدال طلا دست پیدا کرد. در این دوره حتی برای نخستین بار احسان حدادی در پرتاب دیسک ایران را صاحب مدال کرد تا شگفتی دیگری در لندن برای ایران رقم بخورد. ۵۳ ورزشکار در این بازی‌ها حضور داشتند که تعداد ۸ نفری بانوان در این بازی‌ها یک رکورد به شمار می‌رفت.

ایران در مسابقات المپیک ۲۰۱۶ ریودوژانیرو برزیل با ۶۳ ورزشکار در رشته‌های تکواندو، کشتی آزاد و فرنگی، دوومیدانی، شنا، دوچرخه‌سواری، والیبال، شمشیربازی، تنیس روی میز، وزنه‌برداری، قایق‌رانی، جودو، تیروکمان و بوکس راهی این دور از مسابقات شد و در نهایت با کسب ۳ مدال طلا، ۱ نقره و ۴ برنز مدال رتبه ۲۵ را در جدول توزیع مدال کسب کرد. کیانوش رستمی، سهراب مرادی و رضا یزدانی سه قهرمان طلایی ایران در این دور از مسابقات بودند. از جمله حاشیه‌های مهم مسابقات برزیل موفقیت کیمیا علیزاده نخستین بانوی ایرانی بود که توانست برای اولین بار ورزش بانوان ایران را در مسابقات المپیک صاحب مدال کند.

هشت دوره سرشار از مدال و دستاورد

ورزشکاران ایران بعد از سال ۱۹۷۸ و ۱۳۵۷ شمسی، ۸ دوره حضور در المپیک را تجربه کردند. نگاهی به عملکرد ورزشکاران ایرانی حاضر در این ۸ دوره و مقایسه آن با پیش از انقلاب نشان از این دارد که ورزش ایران در سال‌های پس از انقلاب با رشد و پیشرفت قابل قبولی مواجه شده است و بهترین روز‌های خود را سپری کرده. ورزش ایران در سال‌های اخیر به ویژه در ۲۰ سال گذشته دستاورد‌های مهمی به همراه داشته است و توانسته اسم و رسمی در دنیای ورزش برای خود دست و پا کند. درخشش در مسابقات المپیک که مهم‌ترین جشنواره ورزشی دنیا به شمار می‌رود، ویترین پررنگی برای نمایش این درخشش‌هاست. نگاهی به پیشرفت دور به دوره ایرانی‌ها در این مسابقات نوید بخش روز‌های روشن در ادمه این مسیر است. ورزش ایران هر روز با سرعت بیشتری به سمت حرفه‌ای شدن پیش می‌رود و این اتفاقی مهم در ورزش ایران است.

**سلطانی‌فر: بعد از انقلاب در المپیک درخشیدیم

مسعود سلطانی فر، وزیر ورزش و جوانان ایران در صحبت‌های خود به عملکرد ورزش ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی اشاره کرده و در این باره می‌گوید: «کارنامه جمهوری اسلامی در ورزش روشن و درخشان است، چه در بُعد همگانی و چه در زیرساخت‌ها و چه در حوزه قهرمانی. ما توانسته‌ایم ۶-۷ برابر گذشته فضای ورزشی ایجاد و با رویکرد عدالت‌محورانه نظام توزیع کنیم. اگر در گذشته امکاناتی محدود به چند نقطه داشتیم، اما امروز حتی در روستا‌ها نیز فضای ورزشی ایجاد می‌شود. در حوزه قهرمانی نیز دستاورد‌های زیادی کسب شده است، ورزش ایران در ۱۶ دوره حضور در المپیک موفق به کسب ۱۸ طلا شده است که ۴ طلا مربوط به قبل از انقلاب و ۱۴ طلا مربوط پس از پیروزی انقلاب می‌شود که این نشان‌دهنده رشد چندبرابری موفقیت است. ما هم‌اکنون نیز به دنبال کسب سکو‌های بهتر در المپیک ۲۰۲۰ هستیم.»

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از باشگاه خبرنگاران جوان تاریخ انتشار 18بهمن 97، کدخبر: 6774432، www.yjc.ir