شعار سال: علی واشقانی در اين‌باره گفت: فلج‌ اطفال سه تیپ ویروس دارد. در ابتدا واکسن خوراکی تولیدی ما هر سه نوع ویروس را داشت و مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما ایران هم مانند سایر کشورها در قالب برنامه ریشه‌کنی فلج‌ اطفال ملزم شد تا از نوع سه‌ظرفیتی واکسن خوراکی به نوع دوظرفیتی آن پیش رود زیرا نوع دو فلج ‌اطفال مدت‌ها بود که دیگر در دنیا گزارش نشده بود. بنابراین سازمان جهانی بهداشت تصمیم گرفت ویروس نوع دو را از واکسن خوراکی فلج ‌اطفال حذف کند. بر این اساس، واکسن خوراکی ایرانی هم علیه ویروس نوع یک و نوع سه افراد را واکسینه می‌کند. در سال ۲۰۱۶ این موضوع اجرا و گفته شد که همه کشورها ملزم هستند از واکسن سه‌ظرفیتی به دوظرفیتی سوئیچ کنند.
او ادامه داد: حال از آنجایی که واکسن تزریقی فلج‌ اطفال هم هر سه تیپ ویروس را دارد، کشورهایی که واکسن خوراکی سه‌ظرفیتی را به دوظرفیتی تغییر دادند، باید در چهارماهگی نوزادان یک واکسن فلج‌ اطفال تزریقی هم برای آنها تزریق کنند. ما هم این برنامه را از نیمه آوریل ۲۰۱۶ یعنی چهارم اردیبهشت سال ۱۳۹۵ اجرا کردیم. یعنی از نوع سه‌ظرفیتی به دوظرفیتی واکسن فلج ‌اطفال سوئیچ کردیم و یک واکسن تزریقی فلج ‌اطفال هم به برنامه واکسیناسیون کشوری اضافه شد. واشقانی با بیان اینکه در سالی که این مأموریت سازمان بهداشت جهانی در کشورها اجرا شد، یکی از تولیدکنندگان واکسن تزریقی فلج‌ اطفال نیز دچار مشکل شد، ادامه داد: بر این اساس، هم تأمین واکسن تزریقی فلج ‌اطفال در ۵۵ کشور دچار مشکل شد. بعد از این، واکسن را سهمیه‌بندی کردند و به صورت محدودتر در اختیار کشورها قرار گرفت و منابع تأمین واکسن تزریقی کمتر شد. از اردیبهشت سال ۱۳۹۵ کودکان واکسن خوراکی دوظرفیتی و یک واکسن تزریقی فلج ‌اطفال در چهارماهگی دریافت کرده‌اند، اما در همان اوایل سال ۹۵ هم تأمین واکسن تزریقی فلج‌ اطفال با مشکل مواجه شد. البته این مشکل در ۵۵ کشور اتفاق افتاد و بر این اساس، واکسن سهمیه‌بندی شد. در ایران هم واکسن تزریقی را در مناطقی که اولویت بیشتری داشتند و استان‌هایی که هم‌مرز با افغانستان و پاکستان بودند، تزریق می‌کردند. در حال حاضر که واکسن تأمین شده است، کودکان متولد سال ۱۳۹۵ به بعد در نه استان فراخوان شده‌اند تا واکسن تزریقی فلج ‌اطفال را دریافت کنند. کودکانی که قبل از این تاریخ متولد شدند، نوع سه‌ظرفیتی را دریافت کردند و واکسیناسیون‌شان کامل است و نیازی به دریافت واکسن تزریقی فلج ‌اطفال ندارند. وی در ادامه صحبت‌هایش با تأکید بر اینکه واکسن خوراکی فلج‌اطفالی که در کشور ما تولید می‌شود، باکیفیت است و با استفاده از همین واکسن توانستیم فلج‌ اطفال را از سال ۱۳۷۹ در کشورمان متوقف کنیم، گفت: از آن سال به بعد هیچ موردی از فلج ‌اطفال در کشور ما مشاهده نشده است. نکته مهم این است که ما در کنار دو کانون مهم فلج ‌اطفال قرار گرفته ایم و با آنها مراوده و رفت‌وآمد داریم. این موضوع نشان می‌دهد واکسن تولیدشده در کشور ما باکیفیت است و نظارتی هم که ما در حوزه کنترل کیفی آنها داریم، این اطمینان را ایجاد می‌کند که این واکسن‌ها به‌طور مناسب در کشور ما تولید و توزیع می‌شوند. رئیس اداره بیولوژیک سازمان غذا و دارو تأکید کرد: باید بدانیم در حوزه ایمنی واکسن‌ها، صِرف تولید مهم نیست، بلکه در کنار تولید باید نظارت بر شرایط توزیع واکسن‌ها را هم مدنظر قرار دهیم. واکسن‌ها به نور و حرارت حساس هستند. بنابراین بعد از تولید واکسن کار ما تمام نمی‌شود، بلکه در همه مراحل توزیع و مصرف واکسن هم باید نظارت کنیم تا واکسن در زمان مصرف با مشکل مواجه نشود و بتواند کیفیت خود را حفظ کند. این موارد ذیل برنامه‌های نظارتی سازمان غذا و دارو قرار دارد و با توجه به همین موارد، در این مدت توانسته‌ایم کیفیت واکسن فلج‌ اطفال را به صورت پایدار حفظ کنیم. او در ادامه با بيان اينكه با اجرای برنامه کشوری واکسیناسیون که واکسن خوراکی فلج اطفال هم در آن قرار داشت، آخرین موردی که از بیماری فلج ‌اطفال در کشورمان گزارش شده است، مربوط به سال ۱۳۷۹ بود. گفت: به‌طوری که بعد از سال ۱۳۷۹ دیگر گزارشی از بروز فلج ‌اطفال در کشورمان نداشتیم. در عین حال در سال ۱۳۶۷ یا ۱۹۸۸ میلادی سازمان جهانی بهداشت مأموریت پیدا کرد که برنامه ریشه‌کنی فلج ‌اطفال را در کل دنیا اجرا کند. در آن سال ویروس فلج‌ اطفال در ۱۲۵ کشور دنیا گزارش شده بود، اما برنامه واکسیناسیون اجباری علیه فلج ‌اطفال در کشورها انجام شد و در حال حاضر این ویروس فقط در دو کشور وجود دارد که متأسفانه این دو کشور همسایه ما هستند. در حال حاضر ویروس فلج ‌اطفال در افغانستان و پاکستان در گردش است و تا سال ۲۰۱۲ در نیجریه هم وجود داشت که همان سال در آنجا هم ریشه‌کن شد. رئیس اداره بیولوژیک سازمان غذا و دارو با اشاره به میزان اثربخشی واکسن خوراکی ایرانی فلج‌ اطفال در ریشه‌کنی این بیماری در کشورمان، گفت: از دیدگاه ایمنی و اثربخشی برنامه‌هایی که در قالب برنامه واکسیناسیون کشوری در ایران انجام شده است، بسیار اثربخش بوده‌اند. باید توجه کرد که از سال ۱۳۷۹ تاکنون هیچ موردی از ویروس فلج ‌اطفال در کشورمان مشاهده نکرده‌ایم و از طرفی در حال حاضر ویروس فلج ‌اطفال در دو کشور همسایه ما وجود دارد و ریشه‌کن نشده است، اما همچنان خبری از فلج‌ اطفال در ایران نیست. این موضوع نشان می‌دهد واکسن فلج‌اطفالی که در ایران تولید و در برنامه واکسیناسیون کشوری استفاده شده است، از اثربخشی لازم برخوردار بوده که حتی با توجه به همسایگی با دو کشوری که هنوز ویروس در آنها وجود دارد، ما موردی از فلج‌ اطفال را مشاهده نکرده‌ایم.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 24 بهمن 97، شماره: 3365