شعار سال: محمدرضا جمشیدی، رئیس انجمن صنفی نشریات تخصصی کشاورزی، در گفتوگو با «سبزینه»، با بیان این که نشریات تخصصی بهویژه نشریات حوزه کشاورزی در طول یکسال گذشته دستخوش مشکلات فراوانی شدند، افزود: هزینه نشریات تخصصی در اواخر سال بیشتر از ماههای گذشته بود؛ چراکه نشریاتی که بهصورت دکهای توزیع نمیشوند و بهصورت تخصصی فعالیت میکنند با افزایش چند برابری هزینههای پست در بازار مواجه شدند. وی در ادامه با بیان اینکه در طول سال گذشته شاهد افزایش 10 برابری قیمت کاغذ در کشور بودیم، افزود: این افزایش به افزایش هزینه نشریات داخلی منجر شد. در نتیجه همین موضوع موجب گران شدن قیمت چاپ و صحافی شد، بهطوری که هر یک از آنها تا 500 درصد رشد قیمت را تجربه کردند.
مطبوعات کشاورزی سال سختی را تجربه کردند
از سوی دیگر مهدی مسعودی، مدیرمسئول ماهنامه دنیای کشاورزی، در گفتوگو با «سبزینه»، با انتقاد از افزایش بیرویه قیمت کاغذ در بازار گفت: درحالحاضر نشریاتی که بهصورت ماهنامه منتشر میشدند، بهدلیل گرانی کاغذ، چاپ، فیلم و زینک اکنون بهصورت دو ماهنامه یا فصلنامه منتشر میشوند. وی با بیان اینکه اکنون نشریات کشاورزی بر روی کیوسک نمیروند، افزود: این نشریات با بهرهبرداران در ارتباط مستقیم هستند. از سوی دیگر بهدلیل افزایش هزینههای پست، سال آینده برای مطبوعات کشاورزی سال بسیار سختی خواهد بود؛ چراکه مطبوعات با افت شدید تیراژ مواجه میشوند. بنابراین پیشبینی میشود در سال آینده ماهنامهها و دو ماهنامهها بهطور مرتب منتشر نشوند. مسعودی با انتقاد از سیاست حمایتی دولت از نشریات داخلی یادآور شد: دولت باید کاغذ را با نرخ ارز دولتی در اختیار مدیران مسئول روزنامهها قرار دهد. از سویی دیگر برخی از مطبوعات حوزه کشاورزی در کشور از کاغذ تحریر استفاده نمیکنند و از کاغذ گلاسه استفاده میکنند؛ از این رو دولت باید سهمیهای برای آنها در نظر بگیرد تا مطبوعات بتوانند هزینههای زینک خود را تأمین کنند. مدیر مسئول ماهنامه دنیای کشاورزی با انتقاد از سیاست حمایتی دولت از نشریات داخلی افزود: دولت باید کاغذ را با نرخ ارز دولتی در اختیار مدیران مسئول روزنامهها قرار دهد.
بحران گرانی کاغذ گربانگیر نشریات کشاورزی
منصور انصاری، مدیرمسئول نشریه صنایع زیرساختهای کشاورزی، نیز در گفتوگو با «سبزینه»، با اشاره به معضل گرانی کاغذ در کشور اظهار داشت: پس از انقلاب مشروطه تاکنون شاهد انتشار هیچ روزنامه تخصصی نظیر «سبزینه» در کشور نبودیم؛ از این رو امیدواریم که گرانی کاغذ مانعی برای عدم فعالیت نشریاتی همچون «سبزینه» نشود. مدیرمسئول نشریه صنایع زیرساخت کشاورزی ادامه داد: بحرانی که برای مطبوعات ایجاد شده است، بحرانی برای کل نشریات داخلی است؛ اما متأسفانه در مورد نشریات و مجلات تخصصی مانند بخش کشاورزی این بحران مضاعف است. انصاری با اشاره به افزایش هزینههای چاپ برای مجلات و نشریات تخصصی یادآور شد: قدرت خرید فعالان بخش فرهنگی بسیار کاهش یافتهاست. در نتیجه ادامه حیات برای مجلات تخصصی بخش کشاورزی امکانپذیر نیست؛ این درحالی است که هیچگونه حمایتی برای خرید مجلات از سوی وزارت جهاد کشاورزی بهعنوان یکنهاد دولتی صورت نمیگیرد.
دولت هیچ برنامهای برای کنترل قیمت کاغذ ندارد
حسین عابدینی، مدیرمسئول انتشارات سفیر اردهال، هم درخصوص دلیل افزایش قیمت کاغذ اظهار کرد: دولت اکنون هیچ تمهیدی برای قیمت کاغذ ندارد. مقداری کاغذ در اختیار اتحادیههای نشر قرار دادند و اتحادیهها صرفاً کار توزیع آن را انجام میدهند و کاغذ را به دست ناشران میرسانند. البته باید گفت جای ثابتی برای این کار در نظر گرفته نشده است و توزیع و فروش هم تأثیری در گران شدن کاغذ ندارد. در واقع علت گران شدن کاغذ به نبود نظارت درست در این زمینه برمیگردد. وی بیان کرد: کسی قدرت این را ندارد که روی قیمت کاغذ نظارت داشته باشد. تمام کاغذهایی که در بازار کاغذ دیده میشود، با دلار چهارهزار و 200 تومانی به کشور وارد شده است، اما چرا باید با دلار 12 هزار تومان آن را در اختیار ناشر قرار دهند؟ کاغذ کالایی نیست که مبادی ورودی آن مشخص نباشد یا اینکه فردی بتواند آن را در چمدانش بگذارد و به کشور وارد کند. کاغذ از گمرک جنوب کشور وارد میشود و مکان ورود آن مشخص است. درواقع میتوان با نظارت دقیق قیمت کاغذ را مانند کالاهای اساسی دیگر کنترل کرد تا هر روز شاهد افزایش قیمت آن نباشیم. مدیر مسئول انتشارات سفیر اردهال با اشاره به وضعیت قیمت کاغذ پس از دستگیری سلطانهای کاغذ گفت: از زمانیکه سلطانهای کاغذ را گرفتند قیمت کاغذ افزایش پیدا کرده است. علت این افزایش قیمت هم این است که حدود 16 سلطان کاغذی که دستگیر شدند، یکسوم مصرف کاغذ ایران را به کشور وارد میکردند و با قیمت آزاد در اختیار ناشران قرار میدادند. اکنون انبارهای سلطانهای کاغذ را پلمب کردهاند و با دستگیری آنها کاغذشان در بازار توزیع نمیشود. عابدینی یادآور شد: تنها نظارت میتواند مشکل افزایش بیرویه کاغذ را حل کند. هر تولیدکنندهای کاغذ را به کشور وارد کند از عمدهفروشی کاغذ نیز سود خواهد برد، اما توزیع آن باید هدفمند باشد. میزان کاغذ مصرفی کشور در طول سال حدود 85 هزار تن است که اگر 90 هزار تن کاغذ به کشور وارد شود پنجهزار تن آن اضافی است و باعث ایجاد بازار سیاه نمیشود. اکنون بهراحتی میتوان از چین و مالزی کاغذ به کشور وارد کرد تا مشکلی در زمینه کمبود کاغذ نداشته باشیم، اما چون از ابتدای ورود این کالا به کشور تا توزیع آن نظارتی وجود ندارد باید هزینه اضافی کاغذ از جیب ناشر و امثال ما پرداخت شود.
تیر خلاص به بازار کاغذ
همچنین محمدسعید احدیان، مدیر مسئول روزنامه خراسان، با اشاره به کمبود کاغذ در بازار گفت: پیش از منتشر شدن خبر افزایش تعرفه واردات کاغذ، کمبود طبیعی کاغذ در بازار وجود داشت و این خبر مانند تیر خلاصی بود که بازار را ملتهب کرد. احدیان با اشاره به وضعیت موجود کاغذ در داخل کشور اضافه کرد: مسأله کاغذ نه فقط برای مطبوعات بلکه برای عرصه فرهنگ، کتاب و بسیاری از حوزههای دیگر بسیار کلیدی است؛ بنابراین نگاه اقتصادی صرف به کاغذ نگاه غلطی است. پیش از منتشر شدن خبر افزایش تعرفه واردات کاغذ، کمبود طبیعی کاغذ در بازار وجود داشت. همچنین بسیاری از واردکنندگان کاغذ بهدلیل اینکه وضعیت تیراژ روزنامهها کاهش پیدا کرده بود، وارد کردن کاغذ را کنار گذاشته بودند. خبر افزایش تعرفه، یک بار روانی ایجاد کرد و مانند تیر خلاصی بود که بازار را ملتهب کرد؛ البته بهطور طبیعی شرایط بازار بهسمت افزایش قیمت پیش میرفت؛ اما این خبر به کاهش بیشتر کاغذ در انبارها منجر شد. وی ادامه داد: عدهای از خبر افزایش قیمت سوءاستفاده کردند و برخی نیز از این مسأله نگران شدند که کاغذ گران شود؛ بنابراین هر دو مسأله باعث شد که حجم تقاضای خرید زیاد شود و البته در بازار هم کاغذ کم بود، در نتیجه بحرانی خودساخته بعد از بحرانهای متعدد برای مطبوعات ایجاد کردیم. قطعاً تصمیم افزایش تعرفه، نادرست بود و اعلام آن به مطبوعات لطمه جدی زد. مدیر مسئول روزنامه خراسان درباره دلایل گرانی کاغذ اظهار کرد: گرانی کاغذ بهدلیل کمبود کاغذ در بازار و همچنین نتیجه انتشار اخبار مربوط به افزایش تعرفه واردات کاغذ است. احدیان به وضعیت کارخانههای تولید کاغذ داخل کشور اشاره کرد و گفت: کارخانههای ما ظرفیت تولید ندارند و کمتر از نیاز بازار، کاغذ تولید میکنند. آنها دستگاههای بهروزی ندارند و از کیفیت پایینی برخوردارند. وی اضافه کرد: اگر کارخانههای تولیدکننده داخل کشور میتوانستند به بازار جواب بدهند از افزایش تعرفه دفاع میکردیم. همچنین کاغذ داخلی هم میخریدیم، اما این کارخانهها امکان تولید بالا ندارند تا بتوانند نیاز داخل را برطرف کنند؛ برای مثال بخشی از یک روزنامه میتواند تمام کاغذهای کارخانه تولیدکننده داخلی کاغذ را استفاده کند و بقیه بازار نیازمند باقی میمانند. مدیر مسئول روزنامه خراسان با اشاره به واکنش برخی روزنامهها به گرانی کاغذ بیان کرد: واکنش روزنامهها به افزایش تعرفه واردات کاغذ طبیعی است؛ بهطور طبیعی اگر ارز مبادلهای حفظ شود، این مسأله بین دو تا سهماه زمان میبرد تا سفارشات جدید ثبت و وارد شود. بعد از دو یا سهماه وضعیت کاغذ بهسمت وضعیت اولیه خود برنمیگردد؛ اما شرایط عادیتر، منطقیتر و روانتر خواهد شد. این مدت زمان ممکن است برای رسانهای که وضعیت نامناسبی دارد منجر به تعطیلی و بیکاری تعداد زیادی از کارکنان آن شود. احدیان افزود: عرصه فرهنگ، عرصهای نیست که با محاسبات اقتصادی صرف به آن نگاه شود؛ بلکه به عرصه فرهنگ باید دید استراتژیک داشت. بهخصوص زمانیکه مردم از فضای مطالعاتی دور میشوند و بهسمت فضای مجازی میروند. بههمین نسبت عمیق شدن مردم در حال کم شدن است. فارغ از هر جریان و جهتگیری، رسانه مجازی در ماهیت و ذات خود باعث سطحی شدن افراد میشود. اگر میخواهیم مردمی با عمق فکر و نگاه داشته باشیم باید به عرصه مطبوعات و کتاب توجه بیشتری کنیم و نگاه اقتصادی به این عرصه نداشته باشیم.
روزنامهها با کاهش درآمد حاصل از آگهی مواجهند
مسیح مهاجری، مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی، نیز در گفتوگو با «سبزینه»، اظهار داشت: روزنامهها از یکطرف با کاهش درآمد حاصل از آگهی مواجهند و از طرف دیگر تمامی اقلام چاپی و سایر هزینههای جنبی آنها بهصورت سرسامآوری در حال افزایش است؛ در این اوضاع اولاً چگونه میتوانند هزینههای خود را تأمین کنند و ثانیاً مقدار افزایش حقوق 20 درصدی مورد نظر مسئولان را از کجا بیاورند؟ وی افزود: با این شرایط آیا راهی غیر از تعطیل شدن پیشپای آنها وجود دارد؟ متأسفانه دولت به وظیفه حمایتی خود در قبال روزنامهها عمل نمیکند، بهطوریکه اصحاب مطبوعات سختترین سالهای عمر خود را پشتسر میگذارند و آینده روشنی برای ادامه حیات آنها متصور نیست. برای حل این مشکل بزرگ، چه فکری شده است؟ مدیر مسئول روزنامه جمهوری اسلامی، علت گرانی کاغذ را چهار عامل دانست و گفت: علت اول آن سیر نزولی تولید کاغذ در کل جهان است بهدلیل توجه به مسائل محیطزیستی؛ علت دوم آن داخلی است که محیطزیست اجازه قطع درختان برای تولید کاغذ را نمیدهد؛ علت سوم گرانی دلار است که طبعاً بر گرانی کاغذ تأثیر میگذارد و علت چهارم احتکار برخی از تجار داخلی است. مهاجری ادامه داد: برخی دستاندرکاران نشر و اهالی مطبوعات موضوعاتی، چون احتکار کاغذ برای بیشتر گران شدن آن، تعلق نگرفتن ارز مبادلهای به کاغذ و تغییر تعرفه واردات کاغذ در سال آینده را دلیلِ شرایط نامناسب بازار کاغذ میدانند.
مشکل اصلی نبود کاغذ است
مهدی رحمانیان، مدیرمسئول روزنامه شرق، نیز در گفتوگو با «سبزینه» با اشاره به کاهش چهار صفحه از این روزنامه بهدلیل نبود کاغذ در بازار گفت: مشکل ما درحالحاضر گرانی نیست؛ بلکه نبود کاغذ است. اگر کاغذ درحالحاضر در بازار وجود داشت ما با قرض هم آن را میخریدیم؛ اما بهخاطر مدیریت ضعیف مسئولان با نبود کاغذ در بازار مواجهیم. وی یادآورشد: گویا تعدادی از تجار به احتکار کاغذ دست زدهاند که البته من از این موضوع بهصورت قطعی با خبر نیستم. در شرایط نبود کاغذ بهعنوان کالای استراتژیک هیچ نهاد دولتیای پاسخگوی این شرایط نیست. اگر مدیریت ما زنده و پویا عمل میکرد سریع از طریق هواپیمایی کاغذ وارد میشد؛ اما متأسفانه این کار انجام نشد.
گرانی کاغذ عامل نابهسامانی وضعیت مطبوعات
محمدمهدی فرقانی، کارشناس رسانه و رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه، نیز در گفتوگو با «سبزینه»، درباره گرانی کاغذ گفت: مطبوعات و کتاب نقش مهمی در فرهنگسازی و پیشبرد توسعه ایفا میکنند؛ اما گرانی و نبود کاغذ باعث نابهسامان شدن وضعیت رسانهها شده است. با توجه به پایین بودن شمارگان مطبوعات و حضور نداشتن محصولاتی، مانند کتاب و روزنامه در سبد مصرفی خانوادهها، گرانی کاغذ باعث کاهش صفحات روزنامه، گرانی روزنامه و کاهش شمارگان روزنامهها خواهد شد. این درحالی است که عدم حمایت دولت از تولید داخلی در کنار تخصیص ندادن ارز به این کالا باعث وخیمتر شدن اوضاع شده است. وی با اشاره به اینکه برخی روزنامههای دولتی در این شرایط شروع به خرید کاغذ گران کردند، افزود: این رسانهها بهخاطر اینکه با مشکل مالی مواجه نیستند با قیمت چند برابر شروع به خرید عمده کاغذ کردند. این درحالی است که روزنامههای خصوصی با مشکلات مختلفی روبهرو هستند. قائممقام مدیر مسئول روزنامه هفتصبح درخصوص راهکار حل این مشکل بیان کرد: تخصیص ارز به کاغذ تنها راهحلی است که در این شرایط باید انجام داد. نهادهای دیگر مانند گمرک هم باید همکاری لازم را انجام دهند تا از التهاب بازار کم شود. این کارشناس رسانه افزود: اگر شرایط به این صورت ادامه پیدا کند، روزنامهها تعطیل میشود. برخی روزنامههای دولتی کاغذ یکساله خود را خریداری کردند؛ اما در این میان روزنامههای بخش خصوصی آسیب جدی خواهند دید. این درحالی است که دولت میتواند با انجام برنامههای اقتصادی سیاستها را بهگونهای مورد بررسی و ساماندهی قرار داد.
سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه تاریخ انتشار ------، کد خبر: 64122، www.sabzineh.org