شعارسال : به مناسبت پنجاهمین سال تشکیل سازمان رسمی آمار کشور و بزرگداشت نیم قرن تلاش در این حوزه، سه شنبه پنجم آبان ماه 1394 هجری خورشیدی کنفرانسی با عنوان «کنفرانس بین المللی مهاجرت: الگوها، پیامدها و سیاست ها» همزمان با ششمین همایش آمار رسمی ایران در دانشگاه تربیت مدرس تهران تالار شهید چمران برگزار شد.

این کنفرانس بین المللی در روز نخست به دو محور با عنوان های «منابع داده های مهاجرت» و «مهاجرت داخلی» پرداخت.

کنفرانس مورد نظر با هدف فراهم سازی بستر مناسب برای تدوین راهکارها و سیاست های مناسب در ارتباط با مهاجرت در برنامه ششم توسعه با همکاری مرکز آمار ایران، انجمن جمعیت شناسی ایران، موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور، صندوق جمعیت سازمان ملل متحد و سایر سازمان ها و دستگاه های مرتبط در حال برگزاری است.

در تشریح محور نخست که ریاست جلسه آن را محمد میرزایی استاد گروه جمعیت شناسی برعهده داشت، مارتین بل، محمود مشفق، آرزو باقری و علیرضا ساجدی از محققان و پژوهشگران این حوزه به ترتیب به ارایه مقاله های خود پرداختند.

** «مارتین بل» مدرس دانشگاه کوئینزلند نخستین محققی بود که به زبان انگلیسی به تشریح مقاله خود با عنوان «جمع آوری داده ها در مهاجرت های داخلی به سمت بهترین عمل» (collecting data on internal migration toward best practice) پرداخت.

استاد دانشگاه کوئینزلند در این باره ابتدا دو ضرورت فراگیر را یادآور شد که عبارت بودند از: نخست، نیاز به استفاده از داده ها با هدف شفاف سازی میزان توسعه، سیاست اطلاع رسانی و برنامه ریزی ها و دوم، نیاز به گسترش معیارها با استانداردهای بین المللی با هدف ارتقای قابلیت مقایسه.

** محمود مشفق دکترای جمعیت شناسی و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی دومین سخنران این کنفرانس بود.

مقاله وی با عنوان «ارزیابی جمع آوری، تولید و انتشار داده های مهاجرت در ایران و مقایسه آن با کشورهای منتخب: ضعف ها، قوت ها و راهکارهای بهبود» با هدف تحلیل و نقد جمع آوری، طبقه بندی و انتشار داده های مهاجرت در سرشماری های کشور نوشته شده است.

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در مقاله خود پرسش ها و اقلام موضوعی جمع آوری شده درباره مهاجرت از سرشماری 1335 تا سال 1390 هجری خورشیدی را مورد نقد و ارزیابی قرار داد و مسایل گروه بندی سنی – جنسی داده های مهاجرتی را بررسی کرد. وی در نهایت پیشنهادهای لازم را جهت تولید جدول ها و ماتریس های متناسب با معیارهای علمی ارایه داد.

وی ادامه داد: از آن جا که برای دستیابی به اطلاعاتی معرف از وضعیت اقتصادی- اجتماعی مهاجران، روش های نمونه گیری متداول مناسب نیستند، روش نمونه گیری پاسخگو محور که یک روش زنجیره یی اصلاح شده بسیار موفق در به دست آوردن اطلاعات قابل اعتماد و دقیق از جوامع با دسترسی سخت است و بیشتر برای تحقیقات سلامت عمومی به کار می رود و بنابراین پیشنهاد می شود. این روش در سال های گذشته به طور کارا در نمونه گیری از مهاجران مورد استفاده قرار گرفته است. با توجه به اینکه این روش می تواند رهیافتی در مواجه با چالش های پیشرو در نمونه گیری از مهاجران فراهم آورد، این مقاله به معرفی این روش نمونه گیری و ارایه مزیت ها و معایب موجود آن برپایه بررسی طرح هایی که از این روش برای نمونه گیری از مهاجران استفاده کرده اند، پرداخته است.

آرزو باقری در مقاله خود به معرفی «گلوله برفی» و «نمونه گیری پاسخگو محور» پرداخت و افزود: در روش نمونه گیری گلوله برفی نمونه گیری تعقیب پیوندها (ارجاع زنجیره یی) و روش آسان، کم هزینه و مناسب برای نمونه گیری از جمعیت های با دسترسی سخت است. روش نمونه گیری پاسخگو محور برای نخستین بار از معتادان مواد مخدر در آمریکا صورت گرفت و در حال حاضر در سراسر جهان برای نمونه گیری از جوامع در معرض بیماری های نادر و پنهان مورد استفاده قرار می گیرد.

استادیار موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور در پایان به بررسی جامع درباره روش نمونه گیری پاسخگو محور پرداخت و گفت: در این روش، مشوق نخست برای مشارکت به عضوگیری از میان همتایان خود اقدام می کند و به همین ترتیب دومین مشوق عضوهای دیگری را به این مجموعه می افزاید و در نهایت پس از عضوگیری ها به نقطه تعادل نزدیک می شویم و این نقطه جایی است که زنجیره ها به اندازه کافی بزرگ شده اند و به تدریج ترکیب نمونه تثبیت می شود. به این معنی که عضوگیری های بعدی تغییر چندانی در آرایش نمونه نمی دهند.

وی افزود: سازمان ثبت احوال به عنوان یکی از مرکزهای تولید آمارهای جمعیتی و از اجزای مهم نظام آمارهای ثبتی کشور با اتکا بر ظرفیت های موجود در خود از جمله الزامات قانونی مربوطه، پایگاه تمام مکانیزه اطلاعات جمعیت کشور، بانک اطلاعات مربوط به کدپستی، سامانه اعلام تغییر نشانی و سایر ظرفیت های موجود، بستر مناسب را برای جمع آوری اطلاعات مهاجرت و جابجایی جمعیت کشور با رویکرد ثبتی ایجاد و از سال 1392 خورشیدی نیز مبادرت به ایجاد سامانه گزارشگیری «آمار ثبت جابجایی و مهاجرت داخلی (تغییر نشانی)» کرده است.

این کارشناس تحلیل آمار تا با استفاده از روش مطالعه اسنادی، علاوه بر تبیین ظرفیت های موجود در ثبت احوال، ابعاد گوناگون فرایند جمع آوری و تولید آمار جابجایی و مهاجرت داخلی با رویکرد ثبتی و چالش های مربوطه را مورد بررسی قرار داد و سپس با بهره گیری از روش تحلیل ثانویه داده های ثبتی و سرشماری نفوس و مسکن 1390 خورشیدی، به ارزیابی داده های ثبتی جابجایی ها و مهاجرت داخلی سازمان مورد نظر پرداخت و راهکارهایی مناسب و کارآمد برای ثبت مهاجرت به عنوان یک واقعه ارایه کرد. وی تاکید کرد: با توجه به نتیجه های ارزیابی داده های ثبتی در این مطالعه می توان فهمید که الگوی ثبت جابجایی ها از طریق سامانه اعلام تغییر نشانی با الگوی آمار مهاجرت در سرشماری سال 1390 خورشیدی هم خوانی ندارد. افرادی که از استان های کشور وارد استان تهران می شوند، بیشتر تمایل به تغییر نشانی و ثبت آن در سامانه اعلام تغییر نشانی سازمان ثبت احوال دارند و سامانه اعلام تغییر نشانی حدود پنج درصد از جابجایی های کشور را (در طول یکسال) زیر پوشش خود قرار داده است.

ادامه دارد...

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری ایرنا ، تاریخ انتشار چهار شنبه 06 آبان 1394 ، کد مطلب : 81815549 (4952180): www.irna.ir