شعار سال : زمانی نوه چرچیل نخست وزیر از او می پرسد سیاست چیست؟چرچیل خسته از جنگ جهانی، چند بار استنکاف می کند اما اصرار کودک اورا وادار به پاسخی می کند که نه کودک را بلکه بسیاری از نخبگان سیاسی و حتی عوام جهان معاصر را نیز قانع می کند.

پاسخ چرچیل اینگونه است. از کودک می خواهد از بالای میز به بغل چرچیل بپرد. کودک، مطمن از مهر و محبت پدربزرگ می پرد اما چرچیل خود را کناری کشیده وکودک نقش بر زمین می شود.

متاسفانه نه در مقام نظر که در مقام عمل اینگونه رفتارها در ظرف سیاست کم دیده نمی شود. و اینگونه است که مقام معظم رهبری از سیاست علوی داد سخن می راند.

موضوع این نوشتار هرچند تیپولوژی رفتار سیاسی برخی از سیاسیون است که در تقسیم بندی سیاسی در ظرف اصولگرایی یا اصلاح طلبی قرار گرفته اند اما نگاه مختصری می اندازد به یکی از معضلات اساسی فرهنگ سیاسی ایرانیان آنهم در سطح نخبگان سیاسی.

در اندیشه اسلامی موضوعی داریم به نام ربا. این عمل قبیح در حکم محاربه با خداست چراکه موجب از میان رفت اعتماد مسلمین به همدیگر و نیز تغلب روحیه سرمایه دارانه در روابط اجتماعی مردم می گردد. ربا دهنده هیچ اهمیتی به وضعیت و نیز نیاز ربا گیرنده ندارد و صرفا فقط به دنبال سود بیشتر خود است. و شاخص تشخیص این مساله در قراردادهای اقتصادی و مالی ذکر کلمه سود و زیان است. یعنی اگر ارتباط و پیوند میان دو نفر فقط بر محور سودآوری صاحب سرمایه صورت گیرد نتیجه این عمل استضعاف طرف دیگر معامله خواهد بود.

هرچند کاربرد این کلمه در مسائل سیاسی آمیخته به نوعی کنایه و یا ایهام است اما در عمل در عالم سیاست نیز شاهد نوعی از رفتارها هستیم که خود را شبیه عمل ربا در اقتصاد متجلی می سازند. اگرنخبگان، درگروه سیاسی برای اندیشه ای و یا فکری حول هم جمع شدند بایستی تاوان سیاسی آن را نیز مشترکاً بپردازند و هرچند طبیعتا سود سیاسی این اندیشه عاید هردو طرف می شود. اما اگر این محور اتحاد یعنی یک اندیشه و یا فکر سیاسی، یک سوی ائتلاف یا همان معادله سیاسی را متحمل هزینه (کاهش آرا و..) نمود گروه یا نخبه ای که برای ممانعت از زیان دهی، ائتلاف را به هم می زند نوعی از عمل آمیخته به ربای سیاسی را انجام می دهد.

زمانی که دوم خرداد سبب ساز تقسیم بندی جریانات سیاسی به دو قطب اصلاح طلب و اصولگریان شد بسیاری از نخبگان و کارشناسان سیاسی، این پدیده را شکل دهنده آینده سیاسی ایران حداقل برای چند دهه آتی می دانستند چرا که تفاوت مبنایی فکری دو جریان بسیار از هم دور می نمود. اما فرهنگ ربای سیاسی سبب شد تا 10 سال بعد همه معادلات بر هم بخورد. برخی از کسانی که بالاجبار در طرف مقابل اصلاح طلبان نام اصولگرائی را یدک می کشیدند با مراجع اصولگرائی مانند موتلفه و جامعه رحانیت مبارز و .. معامله ای سیاسی انجام دادند که متاسفانه فقط با استناد به اصل سود نگاشته شده بود. و معنائی جز این نداشت که هر موقع جریان اصولگرائی به اصطلاح به دوران ضرر دهی خود رسید کنار خواهیم کشید آنهم با ترک گفتمان سیاسی مشترک. واین اتفاق آن موقع افتاد که احمدی نژاد خود را نه اصولگرا که مستقل معرفی نمود و از پرداخت سهم به برخی از بزرگان اصولگرائی استنکاف نمود وسبب ساز شکل گیری ائتلافی از بزرگان موسوم به نه به احمدی نژاد شد.

ریشه این ائتلاف نه در گفتمان سیاسی که متاسفانه در ساختار پیوند بین گروه های و افراد سیاسی استوار بود. پیوندهائی که برای منافع ایجاد شد نه برای گفتمان . و این مساله دردناک هر چند در گروه های اصلاح طلب نیز مشاهده می شود اما در جریان اصولگرائی امروز از اهمیت زیادی برخوردار است. چراکه معادلات سیاسی 6 سال آتی را تصمیم اساسی امثال آقای لاریجانی برای ائتلاف با دولت برای انتخابات آتی مجلس مشخص خواهد نمود. از طرفی اگر ایشان بر مبنای گفتمان اصیل اصولگرائی که با مبانی اصلاح طلبی قرابت اندکی دارد عمل کند هرچند ضرری از بابت انتخابات متوجه ایشان شود بایستی اصالت جریانی خویش را حفظ نماید اما اگر چنانچه بر مبنای کلمه کنایه ای ربای سیاسی عمل کند شاهد ائتلاف طیفی از اصولگرایان با طیف های اصلاح طلب خواهیم بود که در آینده سیاسی کشور به شدت اثر گذار خواهد بود.

کوتاه آنکه از محورهای توسعه سیاسی می توان به تلاش نخبگان برای پیشبرد منافع ملی اشاره نمود که متاسفانه در جامعه این مولفه کمتر مشاهده می گردد و سیاسیون بیشتر به دنبال منافع گروهی خود حرکت می نمایند. واین در دراز مدت موجب از بین رفتن اعتماد اجتماعی رای دهندگان وتغلب روحیه سرمایه دارانه در فضای سیاسی می گردد.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از وب سایت آناج ، تاریخ نشرخبر : 10 مرداد ۱۳۹۴ کد مطلب 15788 www.anaj.ir