شعار سال : اگرچه حال چشمه‌علی به دلیل گذر مهمان ناخوانده‌ای به نام مترو بیش از یک سالی است که زیاد خوب نیست، اما این چشمه در جنوب پایتخت همچنان جاریست و در این روزهای گرم تابستان فرصت مناسبی برای بازدید و آب تنی کودکان است.

روزگاری چشمه علی هشت هزار ساله شهر ری به واسطه آب روان و زلالش یکی از جاذبه‌های گردشگری ری و شهر تهران به حساب می‌آمد و همه ساله با فرا رسیدن فصل گرما چشمه علی نیز پر از کودکانی می‌شد که برای گذران ایام تعطیلات راهی این چشمه تاریخی می‌شدند.

آب چشمه علی طی سال گذشته و با احداث خط ۶ مترو کاهش داشت ولی همچنان آب حوضچه دوم و اندکی هم حوضچه اول جاریست، اما کودکان ری دست بردار میراث پدری خود نیستند و با وجود این لجن‌ها و این کاستی‌ها هنوز تابستان خود را در این چشمه می‌گذرانند.

میراث ماندگار ری

چشمه علی که در گویش محلی به آن «چشملی» گفته می‌شود یک از مناطق گردشگری، باستانی و دیدنی شهر ری محسوب می‌شود و آب این چشمه از میان کوهی صخره‌ای خارج می‌شود و به سمت جنوب و جنوب شرق جاری می‌شود.

این تفرجگاه در جنوب تهران و شمال ری واقع شده و زیر مجموعه منطقه ۲۰ شهرداری تهران قلمداد می‌شود و همسایه‌های تاریخی زیادی از جمله ابن بابویه، برج طغرل، باروی ری و دژ رشکان دارد.

«سورین» نام باستانی این چشمه بوده، گمان می‌رود سورین نام دودمانی در دوره اشکانی و ساسانی باشد که بعدها به نام امام اول شیعیان، «چشمه علی» نام گرفت.

طبق اسناد تاریخی؛ قدمت چشمه علی به هشت هزار سال پیش باز می‌گردد. در قدیم الایام، فرش فروش‌ها و مردم تهران، قالی‌ها و قالیچه‌های خود را برای ایجاد درخشندگی بیشتر، در این آب شستشو می‌داده‌اند.

در سال‌های ۱۳۱۳ تا ۱۳۱۵ هجری شمسی، تپه کنار چشمه علی توسط گروه «اریک اشمیت» مورد کاوش قرار گرفت و آثاری مربوط به آغاز هزاره چهارم، دوره‌های اسلامی، اشکانی بدست آمد. اکنون بخشی از این آثار در موزه‌های آمریکا و بخش دیگر در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود.

از دیدنی‌های دیگرِ خودِ محوطه چشمه علی، کتیبه‌ای است که به دستور فتحعلی‌شاه قاجار بر دیوار این چشمه باستانی حکاکی شد. این شاه قاجار که به قدرنشناسی از هنر شهرت یافته است با این کار نشان داد که البته ضدیتی با هنر نداشته و آن را می‌ستوده است.

وی پس از دیدنِ سنگ‌نگاره‌های تخت‌جمشید، تصمیم گرفت نام خود را هم با حکاکیِ تصویرش بر سنگ‌های دیواری مشهور جاودان کند؛ به همین دلیل از معمارباشی، حجارباشی و نقاش‌باشیِ دربار خواست تا نقشی از او بر دیوار چشمه علی که مکانی معروف برای شستن و خشک کردن فرش‌های ایرانی بود، حکاکی کنند که این مهم ظرفِ چند ماه انجام یافت و اینک شکلِ حکاکی شدهی دومین شاه قاجار را بر دیوار بنا به وضوح مشاهده کرد.
آب تنی کودکان

محله‌های جنوبی تهران هنوز هم حس و حال قدیم و سنتی در آن بیشتر از محله‌های شمالی پایتخت یافت می‌شود ضمن اینکه چشمه‌علی هشت هزار ساله در زیر باروی ری و صدای آب و حال و هوای کودکانه نشان از وجود حال و هوای سنتی در دنیای مدرنیته و دیجیتال دارد.

چشمه علی در فصول گرم میزبان کودکان و نوجوانانی می‌شود که برای فرار از گرمای هوا در آن به آب تنی و آب بازی می‌پردازند و لحظات شادی دارند.

این چشمه خارج از تصور در ظهر گرم یک روز غیر تعطیل شلوغ است و در میان همه گروه‌های سنی، کودکان حسابی مشغول آب‌تنی هستند و فارغ از هر چیزی فقط بر بلندای تپه رفته و شیرجه بر آب این چشمه کهن می‌زنند.

گوشه و اطراف هم مادرها و خانواده‌ها زیرانداز انداخته و با خوردن تنقلات منتظر فرزندان و البته همسرانشان هستند.

حوالی این چشمه، فضای سبز و پارکی وجود دارد که بازنشسته‌ها و خانواده‌ها نیز اوقات خود را در آن سپری می‌کنند و هرچه به عصر و غروب آفتاب نزدیک می‌شویم، حضور خانواده‌ها برای گذراندن یک روز تابستانی در کنار هم و در نزدیکی این اثر تاریخی و تفریحی بیشتر می‌شود.
مهمان ناخوانده چشمه علی

این چشمه تاریخی در طی این سال‌های اخیر مهمان نا خوانده‌ای هم داشت و تا مرز خشک شدن هم پیش رفت.

چشمه علی بر اثر حفر تونل مترو تهران در ابتدای سال گذشته کاملاً خشک شده بود که میراث فرهنگی تهدید کرد در صورت حل نشدن مشکل پیگیری حقوقی را در دستور کار قرار خواهد داد و مسئولان مترو قول جاری شدن آب تا ۱۵ تیرماه ۹۷ را در این چشمه داده بودند.

در نهایت با پیگیری میراث فرهنگی و شورای شهر تهران جریان آب تنها در حوضچه دوم چشمه جاری شد و آب حوضچه اول به عنوان منبع اصلی هیچوقت جاری نشد، داستان خشک شدن این چشمه همچنان ادامه داشت تا اینکه در نهم شهریورماه نیز یکبار دیگر خشک شد و در نهایت ۲۱ اردیبهشت ماه تاکنون آب در آن جاری شده است.
شهرستان ری در حدود یک میلیون نفر جمعیت در جنوب پایتخت واقع شده است، وجود ۱۹۸ اثر باستانی بیانگر میراث با ارزش فرهنگی این شهرستان است از جمله برج و باروی ری شهر باستانی مأمورین، برج طغرل، آتشکده تپه میل، قلعه دیر و … وجود ۳۲ بقه متبرکه از جمله حضرت عبدالعظیم الحسنی (ع) (سالانه بالغ بر ۱۱ میلیون زائر دارد) و امامزادگان مجاور و مقابر عالمان و مشاهیر دین علم ادب همچون محمد بن زکریای رازی، شیخ صدوق، شیخ ابوالفتح رازی، شیخ کلیتی و… و. که نشان از جایگاه والای تاریخی ری دارد.

هم اکنون ۳۹ اثر از مجموع ۱۹۷ اثر تاریخی شهرستان ری ثبت ملی شده‌اند.

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری فارس ،تاریخ انتشار:25تیر1398،کدخبر:13980425000700،www.farsnews.com