ماهی گرفتن فرصت طلبان از آب گل آلود در عراق

عراق از یک ماه پیش صحنه تجمع گسترده اعتراض آمیز مردمی است، دولت و مرجعیت به دنبال احقاق حقوق مردم هستند.

شعارسال: دهم مهر خبری مبنی بر انجام اعتراضات گسترده مردمی در شهر‌های مختلف عراق بر خروجی رسانه‌های جهان قرار گرفت. نارضایتی مردم از وضعیت معیشتی و معضل اشتغال جوانان درصدر خواسته ها‌ی معترضین قرار داشت. علاوه بر این نبود زیر ساخت‌های مناسب اقتصادی، فساد اداری افسار گسیخته، فساد اقتصادی، بیکاری و ناکارآمدی خدمات عمومی دولتی از عمده دلایل شکل گیری اعتراضات مردمی درعراق عنوان شده. در پی بروز این اعتراضات درگیری میان مردم و نیرو‌های دولتی وامنیتی عراق رخ داد. گفته می شود معترضان به دنبال اصلاح نظام سیاسی و ایجاد اشتغال بودند. به گزارش رسانه‌های آلمانی شبکه تلویزیونی "الشرقیه" تصاویری از بغداد را نشان می دهد که معترضان خیابان را مسدود کرده‌ و لاستیک‌ اتومبیل‌ها را به آتش می‌کشند، اخبار واصله از بغداد از به خشونت کشیده شدن اعتراضات عراق در روز دوم حکایت می کند.

دغدغه های معیشتی ، صدر نشین مطالبات مردم عراق

عراق در چند دهه اخیر درگیر جنگ‌ و تنش های بسیاری بود و پس از آن با تحریم‌های سازمان ملل و جنگ داخلی و فرقه‌ای دست و پنجه نرم کرد، اقدامات داعش و تلاش ها برای بیرون راندن گروههای تروریستی از خاک این کشور هم از دیگر دلایلی بود که به تخریب زیر ساخت های این کشور منتهی شد. شکست "داعش" در سال ۲۰۱۷ اما به باور بسیاری، مقدمه‌ای برای ورود عراق به مرحله ثبات و امنیت محسوب می شد و این درحالی بود که زیرساختار‌های فرسوده این کشور روز به روزتر فرتوت‌تر می‌شوند، بازسازی شهر‌های ویران شده بر اثر جنگ آغاز نشده و گروه‌های مسلح همچنان در خیابان‌ها جولان می‌دهند. همچنین اعتراضات در بغداد و شهر‌های شیعه نشین در جنوب عراق کانون اصلی تجمع معترضان هستند و در ۸ استان از عراق و در شهر‌هایی معدود، به‌صورت همزمان جمعیت‌هایی به میدان آمدند.

برخی تحلیلگران سیاسی معتقد هستند که دولت های قدرت طلب، مانند آمریکا و برخی کشور‌های منطقه از این موضوع سوء استفاده می‌کنند و تلاش دارند تا دامنه اعتراضات را گسترش دهند و حرکت‌های خشونت بار فلج کننده را ایجاد کنند.هر گونه حرکتی که باعث فلج شدن کشوری شود، خشونت به همراه آورد و به حرکتی ایذایی و فرسایشی تبدیل شود در جهت خلاف اعتراضات خواهد بود و مانعی را در راه حل و فصل مشکلات ایجاد می‌کند.در اعتراضات عراق افرادی شناسایی و حتی جاسوس‌های کشورهایی، چون رژیم صهیونیستی و برخی کشور‌های منطقه حضور داشتند که با دستوری مشخص قصد به هم ریختن اعتراضات را داشتند که دستگیر شدند. درباره حضور مقامات عراق در میان تظاهرات کنندگان می‌توان گفت این یک روش صادقانه و درست برای شنیدن معترضان است؛ این کار روی افراد فهیم و کسانی که با چالش‌های کشورشان آشنا هستند قابل درک است، اما احتمالا در میان دو قشر دیگر اعتراض کنندگان این حضور تأثیری ندارد.قطعا مقامات عراقی راه درست و اصولی برای پاسخ به نیاز‌های مردم این کشور را در پیش خواهند گرفت، اما مردم عراق نیز باید بدانند که حرکت در مسیر حل مسائل مختلف، چون معضلات اقتصادی زمان‌بر خواهد بود در نتیجه باید هوشمندانه در این زمینه عمل کنند.

حمله آشوبگران به دفاتر احزاب درعراق، ماهی گیری از آب گل آلود

روز جمعه به نقل از شبکه العالم اخباری مبنی بر حمله عوامل آشوب گر و بر هم زننده نظم تظاهرات عراق به دفاتر حزب حکمت وابسته به سید عمار حکیم و عصائب اهل حق عراق در شهر السماوه منتشر شد. همچنین رادیو عراق اعلام کرد که دفتر مقتدی صدر در نجف مورد بازرسی پلیس عراقی قرار گرفت. در این دفتر که در نزدیکی آرامگاه امام اول شیعیان قرار دارد هیچ گونه سلاحی یافت نشد، اما در اطراف ساختمان مقداری سلاح از جمله بمب، خمپاره و سایر سلاح‌های سنگین پیدا شد. بر اساس این خبر در جریان بازرسی هیچ گونه برخوردی میان پلیس عراقی با طرفداران مقتدی صدر روی نداده است.

همچنین ایرنا به نقل از یک شبکه تلویزیونی عراقی از حمله تروریستی به دفتر سازمان بدر در استان کرکوک عراق خبر داد.این شبکه گزارشی از حمله به دفتر سازمان بدر در محله القادسیه شهر کرکوک بوسیله یک بمب دست ساز منتشر کرد براساس این گزارش انفجار بمب منجر به زخمی شدن سه تن از اعضای این سازمان شد. علاء الموسوی مسوول دفتر سامان بدر در کرکوک هم این حمله، را تایید کرد. شرایط فعلی در عراق باعث شده است تا برخی تحلیلگران با اشاره به خدشه دار شدن ثبات سیاسی در این کشور، احتمال سوء استفاده برخی جریان‌های معاند داخلی و منطقه‌ای از اعتراضات مردمی این کشور را امری محتمل بدانند.

اما چرا برخی تحلیل ها مدعی دست داشتن واشنگتن و تلاویو در تحولات اخیر عراق هستند؟ باتوجه به اینکه آمریکا و اسرائیل این کشور را یکی از حلقه‌های محور مقاومت می دانند تلاش برای تضعیف دولت مستقر در آن هم دور از ذهن نیست، چراکه به واسطه ایجاد تنش در بغداد از شکل گیری یک نیرو و ائتلاف قدرتمند در منطقه جلوگیری خواهند کرد. از سوی دیگر قطعا مقامات عراقی راه درست و اصولی را برای پاسخ دهی به نیاز‌های مردم این کشور را در پیش خواهند گرفت، اما مردم عراق نیز باید بدانند که حرکت در مسیر حل مسائل مختلف، چون معضلات اقتصادی زمان‌بر خواهد بود پس باید هوشمندانه در این زمینه عمل کنند.

در همین راستا محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان عراق نیز متعهد شد تا اصلاحاتی را در بودجه سال ۲۰۲۰ عراق به نفع افراد کم درآمد در این کشور محقق سازد. او گفته است، ما تلاش می کنیم در بودجه سال ۲۰۲۰ مبالغ مالی به خانواده هایی که درآمدی ندارند و هیچ کدام از اعضای آنها در نهادهای دولتی مشغول به کار نیستند تخصیص دهیم. به دنبال این اقدامات دولتمردان عراقی بود که التهابات در این کشور به تدریج فروکش کرد تا بدین ترتیب، تلاش های مذبوحانه محور غربی، عربی و عبری برای موج سواری بر خواسته های مشروع معترضان و منحرف کردن این خواسته ها از مسیر اصلی خود، با شکست مواجه شود. اما افزون بر تلاش دولتمردان عراقی، نمی توان از کنار نقش مؤثر مرجعیت عالیقدر عراق در آرام سازی اوضاع این کشور به سادگی عبور کرد.

نقش مرجعیت در خنثی کردن تحولات اخیر عراق

مطالبات به حق مردم توسط مرجعیت دینی در نجف (آیت الله سیستانی) تایید و تاکید شد، با طرح‌هایی که توسط دولت و بسته‌های تشویقی که ارائه شد قابل درمان نیست؛ در واقع این‌ها مسکن‌هایی برای این درد‌ها به حساب می‌آیند، اما اگر توزیع و تقسیم زمین و ارائه وام برای ساخت منزل به طبقات فقیر جامعه که توسط عبد المهدی وعده داده شد هم عملی شود باعث هدر رفت نقدینگی و کاهش ارزش پول ملی و ایجاد تورم می‌شود که در چند سال اخیر در عراق مشهود نبوده است.

کشاندن نزاع و جدال بین احزاب و بین گروه‌های مختلف به خیابان‌ها در عراق روشِ آسان و عملی برای رسیدن به مقاصد و اهداف است. در سال‌های گذشته نیز جریان صدر که پایگاه اجتماعی بالایی در اختیار دارد از این حربه به کرّات استفاده کرده و به اهداف مورد نظر رسیده که دو علت عمده آن را می توان این طور بررسی کرد: دولت مرکزی در عراق سیستم پلیس و دستگاه انتظامی مقتدر و کارآمدی برای مواجهه با متظاهرین و آشوب کنندگان ندارد و در ایام تظاهرات ارتش عراق در حالت آماده باش بود. فلسفه تشکیل واحد «حفظ قانون» در ایام اخیر بعد از اتمام تظاهرات مواجهه با اعتراض ها و جلوگیری از پیشروی متظاهرین است.

در پی حمله‌های متعدد به مقر‌های الحشدالشعبی، عبدالمهدی نخست وزیر عراق ، اسرائیل را عامل این حملات معرفی و تلویحاً اعلام کرد که عراق حق عملیات مقابله‌ای را برای خود محفوظ می‌داند، در نتیجه عراق نسبت به اسرائیل در حالت تهاجمی قرار گرفت. مجموعه مسائل یک موضوع را برای آمریکا، رژیم صهیونیستی، عربستان و امارات یادآوری کرد و آن این بود که با استمرار این دولت امکان اینکه آنها بتوانند سیاست‌هایشان را در عراق پیش ببرند، وجود ندارد. آمریکایی‌ها همواره انتقاد داشته‌اند که عراق به‌عنوان یک گذرگاه برای تحریم‌های ایران است و این موضوع آمریکایی‌ها را عصبانی کرده است. چندین هیئت تلاش داشتند این مسئله را به‌نفع آمریکا حل کنند، اما موفق نشدند.

کارشناسان براین اعتقادند آمریکایی‌ها به‌دنبال این هستند تا اساس حکومتی را که منتسب به شیعه است سست کنند؛ لذا توطئه باید در این مناطق انجام می‌شد. اگر در مناطق سنی انجام می‌شد، به نتیجه‌ای نمی‌رسید، ضمن اینکه شیعیان را علیه اهل‌تسنن تحریک می‌کرد. آنان این فتنه را در مناطق شیعی طراحی کردند تا مقاومتی در برابر آنان شکل نگیرد که البته مردم در برخی از مناطق با آگاهی از صفوف آشوبگران جدا شدند.

جمعه نا آرام عراق

تاریخ بیست و پنجم اکتبر و دور دوم اعتراضات از پیش اعلام شده بود و با وجود تاکید بر مسالمت آمیز بودن این تظاهرات به خشونت کشیده شد.همزمان بسیاری از رهبران سیاسی و تشکل‌های غیر دولتی فراخوان‌های خود را برای حفاظت از مسالمت آمیز بودن تظاهرات جمعه سوم آبان در قالب بیانیه ها، اظهارات تلویزیونی و شبکه‌های اجتماعی بیان کرده اند.اقدام تعدادی از رسانه‌های عراق در برگزاری میزگرد‌هایی با تعدادی از نمایندگان جوان تظاهرات‌های اخیر عراق به این فضای آرامش در آستانه دور جدید تظاهرات دامن زده به ویژه اینکه این نمایندگان بر خلاف صفحات تندرو اجتماعی، مطالبات خود را حول بیکاری، مبارزه با فساد و ایجاد خدمات عمومی منحصر کرده اند.برخی چهره های عراقی که مخالف ورود جریان های سیاسی به این دور از تظاهرات های فراخوان داده شده در صفحات اجتماعی هستند، خواستار عدم اجازه به جریان های سیاسی برای ورود به این دور از نارضایتی های اجتماعی و سوء استفاده های حزبی و جناحی از آن شده اند.

با این وجود اعتراض‌های خونین در عراق، نیرو‌های امنیتی این کشور، مقررات منع آمد و شد را در هفت استان جنوبی را اعمال کردند.پایگاه خبری «المعلومة» به نقل از منابع آگاه محلی نوشت: استان‌های ذی قار (ناصریه)، الدیوانیة (دیوانیه)، المثنى (سماوه)، واسط (کوت)، بابل (حله) و بصره (بصره) و کربلا (کربلا) مشمول این قانون شده‌اند.گزارش‌ها از عراق حاکی است در جریان تظاهرات گسترده (جمعه) در بغداد و برخی دیگر از شهر‌های جنوبی عراق دست کم ۳۰ نفر کشته و بیش از ۱۸۰۰ نفر زخمی شده‌اند. تظاهرات که از اوایل ماه اکتبر آغاز و در اعتراض به فساد اقتصادی، بیکاری و ناکارآمدی خدمات عمومی دولتی برگزار می‌شود، تا کنون دست کم ۱۵۰ کشته بر جای گذاشته است.همچنین در تظاهرات دیروز ده‌ها نفر از نیرو‌های امنیتی و پلیس نیز زخمی شده‌اند. معترضان دیروز در بغداد قصد ورود به منطقه به شدت حفاظت شده "سبز" را داشتند که مقر ادارات دولتی و سفارت خانه‌های خارجی در بغداد است.

با اوج‌گیری درگیری‌ها، در اواسط روز آیت‌الله سیستانی، نیرو‌های امنیتی و نیز معترضان را بار دیگر به خویشتن‌داری فرا خواند و به آن‌ها دربارۀ خطر ایجاد «هرج و مرج» در عراق هشدار داد. با این وجود تا پایان روز شمار قابل توجهی از معترضان به ضرب گلوله یا بر اثر شلیک گاز اشک‌آور کشته شدند. آیت الله سیستانی با انتشار بیانیه‌ای از معترضان خواسته بود تا از حمله و آسیب رساندن به نیرو‌های امنیتی و اموال خصوصی و عمومی در جریان تظاهرات خودداری کنند. او تاکید کرد که پلیس باید «تضمین کننده امنیت اعتراضات» باشد.