شعار سال: نشریه اکونومیست در آستانه سال نو میلادی پیش‌بینی خود را از وضعیت صنایع مختلف جهان در سال ۲۰۲۰ منتشر کرد. پیش‌بینی این نشریه بیش از همه متاثر از نااطمینانی‌های سیاسی است که آینده صنایعی همچون «غذا و کشاورزی» و «خرده‌فروشی» در جهان را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد. اکونومیست در مورد فضای کسب‌وکار نیز پیش‌بینی کرده که در سال ۲۰۲۰، محرک‌های پولی کمک خواهند کرد تا رشد اقتصادی جهان به سطح ۲/ ۳درصد برسد؛ رشدی که بیش از رشد سال ۲۰۱۹ است. در عین حال «دنیای‌اقتصاد» در گزارش جداگانه‌ای، کارنامه بازار‌ها در سال ۲۰۱۹ را بررسی کرد. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد سال ۲۰۱۹ با اثرگذاری سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی معتبر دنیا از جمله فدرال رزرو جهت گرفت. موج سیاست تسهیلی که از سوی سیاست‌گذاران فراهم شد تا بازار اوراق شیب صعودی بگیرد و بازدهی‌های منفی از سیستم پولی خارج شود. دوربرگردان سیاسی فدرال‌رزرو که منجر به کاهش نرخ بهره شد، سرمایه‌گذاران را در سردرگمی قرار داد. دونالد ترامپ بازار ارز را با یکسری از اظهارات خود دچار آشوب کرد. بررسی‌ها حاکی است که ابتدای سال با صعود انفجاری ین ژاپن آغاز شد، شلیک‌های جنگ ارزی در ادامه آمدند، شکست مرز روانی یوآن چین نیز بر تنش‌ها افزود و در انتها، تزلزل بازار ریپو (repo) را به همراه داشت.

با گذر از سال ۲۰۱۹ و آغاز سال ۲۰۲۰ انواع گمانه‌زنی‌ها و پیش‌بینی‌ها از آینده جهان در مطبوعات منتشر شده است. نشریه انگلیسی اکونومیست به‌عنوان یکی از معتبرترین نشریاتی که هر سال روند‌های صنایع را برای سال پیش‌رو پیش‌بینی می‌کند، امسال نیز دورنمای صنایع جهان را منتشر کرده که گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای‌اقتصاد» آن را بررسی کرده است. اکونومیست در مورد فضای کسب و کار نوشته است پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۰ محرک‌های پولی کمک خواهند کرد تا رشد اقتصادی جهان به حدود سطح ۲/ ۳ درصد (بر اساس معیار برابری قدرت خرید) برسد، رشدی که بیش از رشد ۲۰۱۹ است. فدرال رزرو آمریکا نرخ بهره را کاهش خواهد داد تا احتمال یک رکود دیگر را برطرف کند. چین هم در حال و هوای سیاست‌های انبساطی خواهد بود. در چنین شرایطی، تحت‌الشعاع قرار دادن فضای کسب و کار بزرگ‌ترین اقدام حمایت‌گرایانه آمریکا خواهد بود. آشوب جنگ تجاری چندان آرام نمی‌شود و دیگر کشور‌ها تحت فشار خواهند بود تا انتخاب کنند که در کدام جناح خواهند بود. در بدترین حالت، تنش‌ها بین آمریکا و چین به یک جنگ ارزی بدل می‌شود. تا زمانی که از چنین جنگی اجتناب شود، می‌توان امیدوار بود که رشد تجارت سرعت گیرد، چون صادرکنندگان خارج از چین از مزیت پیش‌آمده بر اثر مشکلات چین بهره‌برداری می‌کنند.

غذا و کشاورزی

علاوه بر پدیده جوی ال‌نینو، دونالد ترامپ هم دست‌اندرکار است تا شرایط این بخش را تحت‌تاثیر خود قرار دهد. شرایط شدید جوی یکی از بزرگ‌ترین تهدید‌هایی است که متوجه بازار‌های جهانی غذا خواهد بود. تندباد‌های سیاسی را، اما نباید دست کم گرفت و به همان میزان تهدید متوجه این بخش خواهند کرد. آمریکا بزرگ‌ترین صادرکننده محصولات کشاورزی جهان است و این موضوع، موجب می‌شود که کشاورزانش تحت تاثیر تنش‌های تجاری قرار گیرند. آمریکا یک‌پنجم محصولات کشاورزی خود را صادر می‌کند و صادرات این محصولات به بزرگ‌ترین مصرف‌کننده غذای جهان یعنی چین، تحت تاثیر سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ قرار گرفته است. این در شرایطی است که شیوع آنفلوآنزای خوکی، گله‌های خوک چین را بلازده کرده است. این مساله تقاضا برای غذای آمریکایی دام‌ها همچون سویا را کاهش خواهد داد و قیمت‌ها در این بخش طی سال ۲۰۲۰ افزایش نخواهد یافت. خوشبختانه، اما برای پرورش‌دهندگان جهان روند‌های کند، اما تاثیرگذاری همچون افزایش درآمد‌ها و ازدیاد جمعیت موجب ایجاد محرک در مصرف خواهد شد. شاخص قیمت غذا و نوشیدنی واحد اطلاعات اکونومیست در سال ۲۰۲۰ تا ۵ درصد رشد خواهد کرد. قیمت دانه‌هایی همچون برنج نیز تا ۵ درصد افزایش خواهد یافت، چون عرضه در بازار برنج و ذرت شرایط سخت‌تری را تجربه خواهد کرد. قیمت شکر که افتی دورقمی را در اواسط سال ۲۰۱۹ تجربه کرده است، تا ۳ درصد احیا خواهد شد. قیمت نوشیدنی‌ها تا ۹ درصد رشد خواهد کرد، چون عرضه دانه‌های قهوه کاهشی خواهد بود. در جهان پیشرفته، مصرف‌کنندگان بیش از پیش به فکر سلامت خود خواهند بود و این بسیاری را ناراحت خواهد کرد، از صاحبان کافه‌ها گرفته تا تولیدکنندگان بزرگ غذا. یکی از کالا‌هایی که در این راستا به شدت تحت تاثیر خواهد بود، شکلات است. یکی از دلایل کاهش استقبال‌ها از شکلات هم این است که خرید‌های اینترنتی جای خرید از سوپرمارکت‌ها را گرفته است و افراد حین خرید شکلات نمی‌خرند. دست کم، اما ادعا‌ها مبنی بر اینکه شکلات تلخ برای سلامتی خوب است، باعث می‌شود که برداشت شکلات ثابت بماند. آسیایی‌ها نسبت به غربی‌ها شکلات بسیار کمتری مصرف می‌کنند و این موضوع فضا را برای رشد و ایجاد ذائقه در این منطقه برای عرضه‌کنندگان باقی می‌گذارد. در مجموع، اما مصرف کاکائو در سال مالی ۲۰۲۰-۲۰۱۹ رشدی تنها ۲ درصدی خواهد داشت. منتظرش باشید: آمریکا در قلب تجارت ماری‌جوآنا قرار دارد. بیش از ۳۰ ایالت هم‌اکنون کشت ماری‌جوآنا را برای مصارف دارویی یا تفریح، قانونی اعلام کرده‌اند. ایالت‌های دیگری همچون فلوریدا هم می‌توانند در سال ۲۰۲۰ به این گروه بپیوندند. فروش قانونی این ماده می‌تواند در سال ۲۰۲۰ به ۲۰ میلیارد دلار بالغ شود.

خرده‌فروشی

افزایش نااطمینانی‌های سیاسی و تغییر ذائقه مصرف‌کنندگان موجب می‌شود ترمز رشد خرده‌فروشی در سراسر جهان کشیده شود. این رشد در سال ۲۰۲۰ به ۲ درصد کاهش خواهد یافت. خرده‌فروشان دنیای واقعی، از رقابت‌هایی که خرده‌فروشان خستگی‌ناپذیر دنیای مجازی همچون آمازون به راه می‌اندازند به دردسر می‌افتند. در سال ۲۰۱۹ بیش از ۱۲ هزار مغازه در آمریکا به تعطیلی کشیده شدند و با توجه به کند شدن رشد اقتصادی در سال ۲۰۲۰، پیش‌بینی می‌شود این روند افزایش یابد. تعرفه‌های دونالد ترامپ بر کالا‌های ساخت چین هم به وخامت اوضاع دامن می‌زند. گرچه در مجموع قیمت‌های مصرف‌کننده تا کمتر از ۲ درصد رشد خواهد کرد، اما برخی محصولات شاهد جهش قیمتی بیشتری خواهند بود. کسب و کار اینترنتی وال‌مارت، بزرگ‌ترین فروشگاه خرده‌فروشی جهان در حال رشد است و پیش‌بینی می‌کند که رشد فروش در داخل آمریکا به حدود ۳ درصد برسد. آمازون، اما به‌خاطر پیشتازی وال مارت در بخش خواربار به چالش می‌افتد و ممکن است یک برند تازه فروش خواربار در سال ۲۰۲۰ افتتاح کند. وال مارت برای رشد بیشتر به بازار‌هایی همچون هندوستان چشم خواهد دوخت، جایی که قصد دارد در آن تا حدود ۳۰ فروشگاه در سال ۲۰۲۰ افتتاح کند. پیش‌بینی می‌شود رشد فروش در هندوستان طی سال ۲۰۲۰ به ۴ درصد برسد که بخش قابل توجهی از آن به برند‌های خارجی مربوط می‌شود. با رونق خرید‌های اینترنتی، ارزش تجارت اینترنتی به ۱۲۰ میلیارد دلار بالغ خواهد شد. این تصویر برای چین روشن‌تر است هر چند که جنگ تجاری با آمریکا فروش را تا حدی کاهش خواهد داد. در مجموع فروش در بخش خرده‌فروشی در آسیا تا ۳ درصد رشد خواهد کرد. این رشد برای آمریکای شمالی ۲ درصد و برای اروپای غربی ۵/ ۰ درصد خواهد بود. توسعه مصرف‌کننده محور در برخی از کشور‌های آفریقایی سطح خرید‌ها را تا ۴ درصد افزایش خواهد داد.

صنایع دفاعی و هوافضا

براساس آمار موسسه رتبه‌سنجی مودیز، تقاضا برای هواپیما‌های تجاری در جریان سال ۲۰۲۰ با صعود قابل‌توجهی مواجه می‌شود؛ چنانچه تحویل هواپیما‌ها نسبت به سال ۲۰۱۹، در این سال رشد ۶۰ درصدی خواهد داشت. یکی از عوامل اصلی این رشد تقاضا، احتمالا بازگشت «بوئینگ ۷۳۷ مکس» به آسمان‌ها خواهد بود که هم‌اکنون به‌دلیل بروز دو سانحه مرگبار در سال ۲۰۱۹ زمین‌گیر هستند.

به‌علاوه سود عملیاتی شرکت بوئینگ در آمریکا و رقیب اروپایی آن در ایرباس بهبود بیش از ۱۰ درصدی خواهد داشت چراکه میزان تولید در این دو شرکت هواپیمایی افزایش می‌یابد. جت‌های با جثه کوچک‌تر و مصرف سوخت بهینه به اصلی‌ترین عامل تحریک تقاضا در این صنعت تبدیل خواهند شد. بوئینگ در سال ۲۰۲۰ قادر خواهد بود که ماهانه ۵۷ فروند از این نوع هواپیما‌های مدل ۷۳۷ را تولید کند. درحالی‌که در ایرباس در رقابت ثبت سفارش برای هواپیما‌های کوچک و مدل‌ای ۲۲۰، از بوئینگ سبقت می‌گیرد. به‌رغم تنش‌های تجاری آمریکا و چین، اما اهمیت بازار چین برای هواپیماسازان کاهش نمی‌یابد چراکه چین هم‌اکنون در مسیر نیل به بزرگ‌ترین بازار هوایی در جهان است. هند نیز به‌علاوه یکی از خریداران اصلی هواپیما‌ها خواهد بود تا به نیاز‌های خود همزمان با سرازیر شدن گردشگران پاسخ مناسب دهد. به‌علاوه انتظار رشد برای صنعت هواپیماسازی برزیل نیز وجود دارد درحالی که بوئینگ قرار است کنترل تجارت هواپیما‌های تجاری درشرکت هوافضای «امبرائر» برزیل را دراختیار بگیرد.

مودیز تخمین می‌زند که پیمانکاران صنعت دفاعی خارج از آمریکا نیز با افزایش ۳ تا ۵ درصدی هزینه‌ها مواجه می‌شوند که کشور‌های اصلی در این صنعت نیز فرانسه، آلمان، ژاپن و بریتانیا هستند. اما بودجه دفاعی آمریکا برای سال ۲۰۲۰ به ۷۳۸ میلیارد دلار افزایش می‌یابد: تسلیحات فراصوتی که می‌توانند با سرعت پنج برابر بیشتر از سرعت نور پرواز کنند و جنگنده‌های اف‌۳۵ لاکهید مارتین نیز از اولویت‌های اصلی در بودجه نظامی ایالات متحده خواهند بود. تنش‌های فزاینده در منطقه‌هایی نظیر خاورمیانه، کره‌شمالی این اطمینان را ایجاد می‌کند که خریداران اصلی تسلیحات در این مناطق، حتی بیشتر به خرید تسلیحات روی می‌آورند. اگرچه به‌طور سنتی توسعه تسلیحات نظامی مرسوم اغلب سرمایه‌گذاری‌ها را به خود اختصاص می‌دهد، اما دولت‌ها بر توسعه فناوری‌های وابسته با امنیت سایبری و جنگ الکترونیک متمرکز خواهند بود. شرکت ریتیون و فناوری‌های متحد قرار است در سال ۲۰۲۰، با یکدیگر ادغام شوند و به این ترتیب دومین غول بزرگ صنعت هوا و فضای جهان، پس از بوئینگ را متولد کنند. ریتیون که مهندسان آن نقش اساسی را در توسعه قابلیت جی‌پی‌اس جهانی، مایکروفر‌های خانگی و سامانه پدافند موشکی پاتریوت داشته‌اند، بیش از ۸ میلیارد دلار را به توسعه فناوری‌های پیشرفته تخصیص خواهد داد.

فلزات و معادن

در سال ۲۰۲۰، تولیدکنندگان فلز افسوس رونق سال‌های خوب را خواهند خورد چراکه مازاد عرضه‌ی این شرکت‌ها موجب افت قیمت‌ها خواهد شد. یک نگرانی جدی‌تر آن است که جنگ تجاری آمریکا و چین تولیدکنندگان و شرکت‌های ساختمانی را وادار کند تا تقاضا برای فلزات را کاهش دهند. مصرف برخی از فلزات نظیر فولاد، با توجه به کاهش رونق جهانی اقتصاد، افت خواهد کرد. شرکت‌های تولید فولاد آمریکا نیز انتظارآغاز برنامه زیرساختی برای این صنعت پرصدا را می‌کشند. با این حال، قیمت‌ها برای فلزات اساسی طی سال ۲۰۲۰ رشد ۴ درصدی خواهد داشت. قیمت آلومینیوم نیز افزایش ۹ درصدی را تجربه می‌کند. تولید مازاد آلومینیوم چین نیز در سال ۲۰۲۰ از ۶۸ میلیون تن در سرتاسر جهان، میزان ۳۹ میلیون تن را به خود اختصاص خواهد داد. این عامل اشتیاق سرمایه‌گذاران برای ساخت شرکت‌های تولید آلومینیوم در کشور‌های دیگر را کاهش می‌دهد. زمانی که پای مس به میان می‌آید، چین نیمی از مصرف جهانی را به تنهایی می‌بلعد. در سطح جهانی نیز، تقاضا برای فلز برای تولید باتری خودرو‌های برقی در سطح بالایی خواهد بود و انتظار می‌رود تا قیمت‌ها نیز رشد ۷ درصدی را ثبت کنند. اعتصابات در معادن آمریکای جنوبی و اندونزی ممکن است در برهه‌هایی موجب قطع تولید شود. مانند مس، فلز قلع نیز مصارف زیادی در فناوری‌های پیشرفته برای تولید ابزار الکترونیکی، روباتیکی و ابزار تولید انرژی تجدید‌پذیر دارند. مصرف این فلز نیز به بیشترین میزان طی ۱۰ سال گذشته و بالغ بر ۳۶۵ هزار تن می‌رسد. این عامل موجب می‌شود تا تولیدکنندگان به‌دنبال حفر معادن جدید قلع باشند.

 

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ انتشار: 10 دی 1398، کدخبر: 3610115 ، www.donya-e-eqtesad.com