شعار سال:
رضا الماسی
بعد از کش و قوسهای فراوان و تلاش معاندین داخلی و خارجی به بهانههایی مثل ورود کرونا ویروس به ایران، بالاخره انتخابات دوم اسفند با شکوه برگزار و نتایج حاصل شده موجب سرافکندگی بدخواهان انقلاب اسلامی شد. اما پرداختن به تاثیر عوامل مختلف بر میزان مشارکت مردم میتواند در تحلیل منصفانه از این انتخابات راهگشا باشد.
از ماهها پیش، عوامل متعددی دست به دست هم دادند تا این انتخابات، سرد برگزار شود. هرچند میزان مشارکت مردم در این انتخابات و در مقایسه با سایر انتخاباتهای برگزار شده در عمر 41 ساله جمهوری اسلامی نسبتاً پایینتر بود اما با این حال باز هم در مقایسه با بسیاری از کشورهای غربی که ادعای مردمسالاریشان گوش فلک را کر کرده، وضعیت بهتری دارد. این در حالی است که هیچگاه کشورهای غربی با عوامل و فشارهای سلبی که جمهوری اسلامی همواره با آنها دست و پنجه نرم میکند، مواجه نبوده و نیستند.
دعوت به تحریم انتخابات به بهانه کرونا
علاوه بر فشارهای خارجی مثل افزایش تحریمها، تبلیغات سنگین علیه انتخابات و ارکان آن و... که قبل از انتخابات دوم اسفند به اوج خود رسید، برخی عوامل داخلی نیز روی مشارکت مردم موثر بود. مثلاً عدهای معتقدند اعلام یکباره شیوع ویروس کرونا در فاصله یکی دو روز مانده به روز رایگیری باعث نگرانی تعداد انبوهی از مردم برای حضور در انتخابات شد و مشارکت را چند درصد کاهش داد. عدهای از مردم در پاسخ به این سؤال که؛ «آیا در میان اطرافیان، نزدیکان یا دوستان شما، کسی بود که به این علت در حوزههای اخذ رای حاضر نشود؟» میگویند: «عدهای ترسیده بودند که تعداد واقعی مبتلایان به بیماری کرونا از سوی مسئولان اعلام نمیشود و به این دلیل ممکن است با حضور در شعبههای اخذ رای آنها هم مبتلا به بیماری شوند.»
آقایی حدوداً 50 ساله در این باره میگوید: «با این کار مقداری رعب و وحشت در دل مردم انداخته شد و مانع از حضور حداکثری پای صندوقهای رایگیری گردید.» جوان حدوداً 35 سالهای هم در پاسخ به این سؤال میگوید: «قطعاً این موضوع روی کاهش مشارکت مردم موثر بود. مثلاً در خانواده 6 نفره ما، دو نفر رفتیم رای دادیم اما 4 نفر دیگر به دلیل همین ترسی که ایجاد شد برای رای دادن از منزل خارج نشدند.»
تاثیر عملکرد ضعیف دولت در مشارکت مردم
واقعیت دیگری که در تحلیل یوم ا... دوم اسفند نباید نادیده گرفته شود، مشکلات معیشتی است که چند وقتی میشود که گلوی درصد بالایی از جامعه را میفشارد. درست است که بسیاری از رایدهندگان، این مسئله را کنار گذاشته و پای صندوقها آمدند اما نگرش و تحلیل بخشی از مردم در گلایه به حق از مسببان این اوضاع باعث شد بهگونهای دیگر اعتراض خود را نشان دهند. یک خانم جوان در این رابطه اظهار میدارد: «هرچند من در انتخابات گذشته شرکت کردم اما شرکت در این انتخابات به علت تشدید مشکلات خیلی برایم سخت بود.»
آقای جوان دیگری معتقد است: « ما مردم در شرایط گوناگونی مثل جنگ و تحریم و فشارهای مختلف در کنار دولت بودهایم اما ما هم انتظار داریم که یک جاهایی دولت کنار مردم باشد و به وضعیت معیشت و اقتصاد مردم رسیدگی کند. به نظرم برخی مشکلات موجود اصلاً ربطی به تحریم ندارد و با همت و دلسوزی دولت قابل حل است.»
آقای سید محمد میرطاهری، از فعالان فرهنگی استان گلستان در گفتوگو با گزارشگر روزنامه کیهان اظهار میدارد: «فاصلهای که میان بخش مهمی از مسئولان ما با مردم به وجود آمده، مهمترین عاملی است که بر تردیدافکنی در دل بخشی از مردم برای حضور در انتخابات اثر گذاشته است. وقتی برخی مسئولان رده بالای دولتی در این شرایط سخت معیشتی که بخش مهمی از آن ناشی از بیتدبیری و بیعرضگی همان مسئولان است بدون توجه به زندگی مردم در خانههای لوکس و با امکانات لاکچری زندگی میکنند، نمیتوان از آنها انتظار داشت که فهم و درک درستی از مشکلات مردم داشته باشند.»
او میافزاید: «در چنین شرایطی که مطالبات مردم به خوبی دریافت و فهم نمیشود طبیعتاً بخش مهمی از تودههای مختلف مردم نسبت به مسئولان گلهمند شده و به نوعی واکنش نشان میدهند.»
دکتر امیرحسین ثابتی، کارشناس مسائل سیاسی در یادداشتی مینویسد: «پایینترین نرخ مشارکت مردم در انتخابات «ریاست جمهوری» برای سال ۷۲ (دوره آقای هاشمی) بوده، پایینترین نرخ مشارکت مردم در انتخابات «مجلس» نیز برای سال ۹۸ (دوره آقای روحانی) بوده است. فصل مشترک هر دو دوره نیز عملکرد ضعیف مسئولین و فشارهای اقتصادی و اجتماعی بر مردم بوده است. جالب آنکه بالاترین نرخ مشارکت مردم در انتخابات نیز برای سال ۸۸ است. دورهای که انقلابیترین دولت بعد از انقلاب روی کار بود و بیشترین خدمات اجتماعی و سازندگی را در سراسر کشور انجام داد. در آن دوره اگرچه بسیاری از آرای خاموش و خاکستری نیز پای صندوق رای آمدند اما در نهایت رای رئیسجمهور مستقر افزایش یافت.»
لزوم احیای امید
توسط مجلس انقلابی یازدهم
دکتر ثابتی اضافه میکند: «نتیجه همه این گزارهها این است که هرگاه مسئولین بد عمل کردند و بر مردم فشار بیشتری وارد شد (دوره آقایان هاشمی و روحانی) مشارکت اجتماعی مردم در انتخابات نیز کاهش یافت و هرگاه مسئولین به مردم خدمت کرده و انقلابی عمل کردند مشارکت مردم در انتخابات نیز افزایش یافت. ان شاءا... مجلس یازدهم نیز زمینهساز خدمت به مردم و افزایش مشارکت جامعه در انتخابات بعدی باشد.»
برخی هم معتقدند عملکرد ضعیف مجلس دهم، جایگاه قوه مقننه را در ذهن مردم تضعیف نموده و آنان را به این باور نادرست رسانده است که این قوه نقش چندانی در حل مشکلات ندارد.
اعتراف تلخ
اخیراً محمدعلی وکیلی عضو فراکسیون امید که از راهیابی به مجلس یازدهم ناکام مانده با اعتراف تلویحی به عملکرد نامناسب اصلاحطلبان در روزنامه ابتکار مینویسد: «حال و روز من، مثل رزمندهای بود که در خط مقدم مشغول نبرد نابرابر با رقیب تا بن دندان مسلح بود و ناگاه مورد هجوم لشکر خودی از پشت سر قرار میگیرد! فکر میکنید اصلا انتخابات لذتی دارد؟ هم باید مقابل مردم رنجور بنشینی و با عرق شرم از آنان بخواهی که به پای صندوق رای بیایند و هم باید به نبرد رقیبی پرامکانات بروی و در میدان نابرابر رقابت کنی و هم همزمان مراقب تیرهای خودی از پشت سر باشی.»
اظهارات وکیلی موید این مطلب بوده و نشان میدهد این طیف در مجلس دهم بدترین سطح نظارت را نسبت به بیتدبیریهای دولت داشتند و با برخی وزرای بیکفایت مدارا کرده بلکه حتی پس از استیضاح رای بالاتری به آنها دادند!
یک شهروند تهرانی با تاکید بر اینکه «ما با کلیت نظام مشکلی نداریم و کشور و رهبرمان را دوست داریم» تصریح میکند: « برخی نمایندگان در مجلس دهم وظیفه نظارتی خودشان را انجام ندادند و از حقوق مردم دفاع نکردند.»
علاوه بر موارد فوق، فشارهای تبلیغاتی رسانههای دشمن به عنوان عنصر پای ثابت برای نومید کردن مردم خیلی موثر نبود و بخش قابل توجهی، روز جمعه دوم اسفند ماه را به عنوان یکی دیگر از ایام ا... در تاریخ پرافتخار جمهوری اسلامی به ثبت رساندند. توجه به اینکه درصد قابل توجهی از مردم، ادای تکلیف شرعی و ملی خود را در هر شرایطی اصل میدانند، وجه تمایز مردم انقلابی کشورمان با سایر کشورهای دنیاست. به گفته کارشناسان اگر همین شرایط بر یکی از کشورهای غربی حاکم بود شاید 10 درصد مردم نیز پای صندوقهای رایگیری نمیآمدند.
حقانیت جمهوری اسلامی
در کنار حمایتهای مردمی
اما برای قضاوت منصفانه در خصوص ماندن مردم پای کار انقلاب و نظام، باید به نمونههای دیگری مثل تشییع چند ده میلیونی پیکر مطهر حاج قاسم سلیمانی که هیچ کس اندکی نمیتواند در آن تردید کند، نیز رجوع کرد.
آقای محسن حقیقی، کارشناس ارشد جامعهشناسی در این باره اظهار میدارد: «نشانههایی مثل تشییع حاج قاسم توسط دهها میلیون ایرانی که مهر تاییدی بر حقانیت نظام جمهوری اسلامی است، در طول 41 سال گذشته (به خصوص در سالهای اخیر) به وفور یافت میشود، اما برخی تلاش میکنند صرفاً میزان حضور مردم در انتخابات دوم اسفند را میزان حمایت مردم از نظام اسلامی جا بزنند در حالی که با توجه به شرایطی که در این دوره بر کشور حاکم بود، این معیار نه تنها نمیتواند تنها ملاک سنجش میزان پایبندی مردم به کلیت نظام قرار گیرد بلکه این میزان از مشارکت در چنین شرایطی، اساساً مطلوب ارزیابی میشود.»
وی ادامه میدهد: «شما میبینید که رهبر معظم انقلاب هم در تحلیل میزان مشارکت مردم تصریح فرمودندکه با همه شرایطی که دشمنان به وجود آوردند؛ «حقیقتاً بایستی تشکّر کرد از ملّت بزرگ ایران... ببینید دشمن به کجاها کار دارد؛ فقط مسئله اقتصاد نیست، فقط مسئله فرهنگ نیست، فقط مسئله باورهای انقلابی و دینی نیست، حتّی به انتخاباتش [کار دارد]؛ نمیخواهند این ظاهره و پدیده شرکت مردم به نام دین، در پای صندوق رأی و در خدمت انتخاب تثبیت بشود؛ همیشه ضدّ این را تبلیغ کردهاند، همیشه گفتهاند که دین با انتخابات و با آزادی و با دموکراسی و با این چیزها مخالف است؛ حالا [چطور] ببینند که دین مظهر کامل یک مردمسالاری همهجانبه است که بعضی از خارجیها هم اعتراف کردند. ما در طول این ۴۱ سال، ۳۷ یا ۳۸ انتخابات داشتهایم؛ کجای دنیا این همه به مردمسالاری اهتمام میورزند؟ به این هم کار دارند؛ دشمن به همه چیز کار دارد. دشمن را بشناسیم.»
اکبر ترکان از چهرههای برجسته حزب کارگزاران و مشاور سابق حسن روحانی است. او هم با اذعان به این نکته در مصاحبه با فارس میگوید: «بخشی از اصلاحطلبان به دلیل رد صلاحیت نامزدهایشان در انتخابات مشارکت نداشتند، در حالی که اگر کاندیدای اصلاحطلبان تأیید صلاحیت نیز میشدند پیروز انتخابات اصولگرایان بودند به عبارتی اصلاحطلبان در هر حالتی به اصولگرایان میباختند.آن چیزی که اتفاق افتاد حضور مردم شریف ایران بر پای صندوقهای رأی بود. حضور مردم در دوم اسفند قابل قبول بود و آنان نشان دادند که پای نظام جمهوری اسلامی ایران و رهبرشان ایستادهاند.»
شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه کیهان،تاریخ انتشار:11اسفند1398،کد خبر:183499،kayhan.ir