شعار سال: مجلسی یکدست و یکپارچه اصولگرا، منتظر حواشی و چالش‌های گاه و بی‌گاه در صحن علنی و کمیسیون‌ها بودند؛ به‌ویژه آنجا که فی‌المثل عضوی از کابینه دولت مقابل مجلسی‌ها قرار می‌گرفت یا به تعبیر دقیق‌تر، نوبتِ تعامل و همکاری دوجانبه میان مجلسِ اصولگرا به ریاست قالیبافِ نواصولگرا و دولت اعتدالی به سکان‌داری روحانی میانه‌رو فرا می‌رسید. دیروز شاید صحن سبزِ بهارستان برای بار نخست شاهد این مجادله بود. مجلس‌یازدهمی‌ها البته پیش از این هم دست‌کم یک‌بار پذیرای یکی، دو عضو اقتصادی دولتِ روحانی بودند، اما فصلِ جدال و اختلاف، دیروز، وقتی رقم خورد که مردان فرهنگی دولت قدم به «بهارستان» گذاشتند؛ مردانی که از قضا از جمله غیرسیاسی‌ترین اعضای کابینه روحانی‌اند و اگر هم بتوان برای‌شان سمت‌وسوی جناحی متصور شد، قطعا نه‌تن‌ها از معدود اصلاح‌طلبانِ میانه‌روی دولت نیستند، که از طیفی هستند که به اصولگرایی و قرابت با دست‌راستی‌ها شهره‌اند؛ سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش.

انتقاد دوگانه علیه دولت و مجلس

وزیر ارشاد نخستین میهمان مجلس‌یازدهمی‌ها در جلسه دیروز بود. البته جلسه دیروز به جز عباس صالحی و پیش از محسن حاجی‌میرزایی، یک میهمان دیگر هم داشت؛ میهمانی که برخلاف دو دولتمرد دیگر - شاید از آنجا که حوزه مدیریتی‌اش، به‌تعبیری دولتی محسوب نمی‌شود- نه در مقام پاسخگویی، بلکه شبیه به نمایندگان مجلس و با ادبیاتی نسبتا مشابه برخی از تند و تیزترین‌شان، در نقد فضای فرهنگی کشور نطق کرد و به این و آن تاخت؛ حجت‌الاسلام محمد قمی که البته به عنوان رییس سازمان تبلیغات اسلامی در صحن «بهارستان» حاضر شده بود، اما باتوجه به عضویت در ۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی، فضای مجازی و جوانان، از دیگر شؤون فرهنگ، فضای مجازی و همچنین حال و اوضاع این روز‌های جوانان مملکت گلایه کرد. جالب اینکه روحانی جوان سخنانش را با کنایه به خود نمایندگان آغاز کرد. آنجا که با اشاره به یکی از جلسات هیات‌دولت در شهریورماه ۸۶ در حضور رهبری، واکنش ایشان نسبت به گزارش احمدی‌نژاد درباره مسائل فرهنگ را یادآوری کرد و از قول رهبری گفت که «فرهنگ حقیقتا مظلوم است» و سپس با کنایه به نمایندگان تاکید کرد: «نه‌تن‌ها رهبری، بلکه هر دلسوزی وقتی این استقبال پرشور نمایندگان را برای عضویت در کمیسیون فرهنگی ببیند، یاد مظلومیت فرهنگ می‌افتد.» بماند که با توجه به درخواست ۱۳ نماینده برای عضویت در این کمیسیون؛ آن‌هم درحالی که فی‌المثل برای عضویت در کمیسیون قضایی و حقوقی که باتوجه به تمرکز اصلی کار قوه مقننه بر امور تقنینی، به «مغز پارلمان» شهرت دارد، تنها ۲ نماینده متقاضی شده‌اند، نمی‌توان این گلایه توام با کنایه قمی را جدی گرفت. این روحانی جوان، اما ادامه سخنانش را به مسائلی جدی‌تر اختصاص داد و برای نمونه نسبت به تعدد متولیان حوزه فرهنگ انتقاد کرد: «تن‌ها مساجد بین ۱۱ تا ۲۱ دستگاه متولی دارند.» اشاره‌ای شبیه به آنچه الیاس حضرتی، نماینده پیشین تهران، مهرماه ۹۵ و در ماه‌های آغازین دوره دهم مجلس پیش کشیده و با بیان اینکه «تن‌ها ۱۶ درصد بودجه فرهنگ به وزارت ارشاد اختصاص می‌یابد»، خواهان انحلال این وزارتخانه شده بود. قمی، اما نگاهی متفاوت از حضرتی و دیگر اصلاح‌طلبان دارد. او نه‌تن‌ها به‌دلیل همین تعدد متولیان حوزه فرهنگ، به‌دنبال پاسخگویی نهاد‌های موازی از جمله سازمان تبلیغات اسلامی نیست که برعکس همه مصائب را ناشی از ضعف مدیریت فرهنگی دولت می‌داند؛ چنان‌که در ادامه با بیان اینکه «پهنای باند اینترنت در کمتر از یک سال گذشته، بیش از دو و نیم برابر افزایش یافته»، نسبت به آنچه «رها شدن فضای مجازی» می‌خواند، گلایه دارد و مقصر را هم در بدنه دولت و راس وزارت ارتباطات، ارشاد و دیگر نهاد‌های دولتی جست‌وجو می‌کند؛ آن‌هم، چون «۵ آهنگ آخر یک خواننده در فضای مجازی ۱۹۸ میلیون بار دیده شده» و برخی محتوای فرهنگی مهجور واقع می‌شوند.

۱۱ اصولگرا علیه وزیر فرهنگ

اما چنانچه انتظار می‌رفت آنچه تا پایان سخنان وزیر ارشاد و رییس سازمان تبلیغات اسلامی رقم خورد، بخش خوب ماجرا برای عباس صالحی بود و قصه وقتی تلخ و سخت شد که یک به یک نوبت به اصولگرایانی رسید که سال‌ها بیرون پارلمان، منتقد زیر و بم وزارت ارشاد دولت روحانی بودند؛ آنجا که یکی می‌گفت چرا «رویداد‌های فرهنگی شهر‌ها ثبت نمی‌شود»، دیگری از «عدم حمایت از نهاد‌های مردمی فعال در حوزه‌های قرآنی» گلایه داشت و باز یکی دیگر، از «عدم نظارت کافی بر تولیدات و محصولات سینمایی و هنری» انتقاد می‌کرد و نفر بعد نسبت به آنچه «افسارگسیختگی در شبکه نمایش خانگی» توصیف می‌کرد، معترض بود.
هاجر چنارانی از نیشابور، کیومرث سرمدی نماینده اسدآباد، جلیل میرمحمدی به نمایندگی از تفت و میبد، جواد حسینی‌کیا از طرف سنقری‌ها، فاطمه مقصودی از بروجرد، جعفر قادری به نیابت از شیرازی‌ها، ابوالفضل ابوترابی از نجف‌آباد، علی‌اصغر عنابستانی از سبزوار، سیدمجتبی محفوظی نماینده آبادان و علی بابایی منتخب مردم ساری ۱۰ نماینده‌ای بودند که دیروز تیم اصولگرایانِ بهارستان مقابل وزیر میانه‌روی دولت اعتدالی حسن روحانی را تشکیل می‌دادند، اما بیراه نیست اگر بگوییم نفر یازدهم، در حکم کاپیتان این تیم تازه‌نفس وارد صحن سبز «بهارستان» شد و دست‌کم برای حامیان و همفکران سیاسی - و البته پایگاه اجتماعی که اسفندماه ۹۸ کمتر از نیمی از مشارکت ۲۶ درصدی پایتخت را تشکیل دادند - خوش درخشید. سیدمحمود نبویان روحانی عضو جبهه پایداری در مجلس یازدهم که حالا پس از ۴ سال دوری از پارلمان، دوباره به «بهارستان» آمده تا چنان‌که فی‌المثل در جریان تصویب برجام در دوره نهم از او و نقشش در کمیسیون ویژه برجام آن زمان یاد داریم، در موضوعات مختلف از مسائل سیاسی و امنیتی گرفته تا مباحث حقوقی و حتی چنان‌که دیروز نشان داد در موضوعات فرهنگی و مربوط به جامعه قدرت سخنوری‌اش را به رخ حضار بکشد.  

کاپیتان متهم می‌کند؛ فرهنگِ سکولار!

نبویان که حالا دوباره نماینده تهرانی‌ها شده دیروز احتمالا مهم‌ترین ناطقی بود که مقابل وزیر ارشاد دولت روحانی خط و نشان کشید: «اگر اسلام را از وزارت فرهنگ حذف کنیم، در جوامع سکولار ضد دینی همین کار‌ها را انجام نمی‌دهند؟! یعنی آن‌ها توجه به کتابخانه‌های عمومی و پژوهش و استان‌ها ندارند؟! من سوالم این است که مراد شما از فرهنگ چیست؟! برای فرهنگ ۲۰۰ معنا وجود دارد آن معنایی که مورد قبول همه ماست؛ یعنی اعتقادات و ارزش‌ها!» او که دانشیار گروه فلسفه موسسه امام خمینی زیر نظر مصباح‌یزدی  - پدر معنوی جبهه پایداری - است، با طرح پرسشی مبتنی بر الگوی استفهام انکاری، وزیر فرهنگ را به اینکه کاری برای «اعتقادات جوانان و مردم در جامعه اسلامی»، «فضای مجازی» و «ساده‌زیستی و مقابله با اشرافیت که دولتمردان به آن گرفتارند» نکرده، متهم کرد و گفت: «آیا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای نظام جمهوری اسلامی هست یا خیر؟ اگر هست، همه بودجه‌های شما باید متوجه این موضوع شود.» نبویان با بیان اینکه «وزیر ارشاد هم به خانواده خودتان اجازه نمی‌دهد فیلم‌های سینما را ببینند»، بار دیگر فرهنگ را «اعتقادات و ارزش‌ها» تعریف کرد و خطاب به صالحی گفت: «برای این دو باور، چه کار کردید؛ وگرنه به موضوع کتابخانه عمومی در جوامع سکولار هم پرداخته می‌شود و شفافیت قوی‌تر از ما و توجه به استان‌ها قوی‌تر از شما و قوی‌تر از ما صورت می‌گیرد.» 

انتقاد رییس از نمایندگان

هرچه بود انتقاد‌های نبویان و ۱۰ نماینده دیگر چنان بالا گرفت که حتی محمدباقر قالیباف نیز ناچار شد در جمع‌بندی موضوعات مطرح‌شده اینچنین سخن بگوید: «از نظر بنده، انتقاد از خود در جایی که وظیفه برعهده ماست، صحیح نبوده و اگر قرار باشد ما مسوولان نیز جایی را که در آن مسوول انجام وظیفه هستیم نقد کنیم، آنگاه مردم باید از چه کسی انتظار حل مشکل داشته باشند.»

۱۱ اصولگرا و چالش خروج وزیر آموزش

اما این پایان غائله فرهنگی دیروز «بهارستان» نبود و پس از پایان غائله فرهنگ، تازه نوبت به حوزه آموزش و پرورش و کلنجار نمایندگان با محسن حاجی‌میرزایی رسید. وزیری غیرسیاسی که در این جلسه به انتصابات سیاسی متهم شد؛ آن‌هم باوجود اینکه سخنانش را با تاکید بر مخالفت با سند ۲۰۳۰ آغاز کرده بود: «سخن گفتن از اسنادی مثل ۲۰۳۰ سخنی گزاف و بیهوده است.» جلیل رحیمی جهان‌آبادی از تربت جام، مهدی عسگری نماینده کرج، جلال محمودزاده از مهاباد، حجت‌الاسلام نیک‌بین به نیابت از کاشمری‌ها، علی‌اکبر کریمی از اراک، انور حبیب‌زاده به نمایندگی از مردم بوکان، سیدمحمدرضا میرتاج‌الدینی نماینده تبریز، علی خضریان از تهران، غلامرضا نوری قزلجه به نیابت از مردم بستان‌آباد، کیومرث سرمدی از اسدآباد و ابراهیم عزیزی نماینده شیراز نیز ۱۱ مردی بودند که تیم مجلس اصولگرای یازدهم مقابل وزیر میانه‌روی دولت دوازدهم را در جلسه دیروز پارلمان تشکیل داده و در آنچه اهالی کشتی «فیتیله‌پیچ» می‌شناسند، از این‌طرف و آن‌طرف به حاجی‌میرزایی تاختند. نمایندگانی که حتی پس از پایان جلسه و هنگام خروج حاجی‌میرزایی از صحن نیز انتقاد و اعتراض علیه او، وزارتخانه زیرنظرش و دولت متبوعش را پایان ندادند و درحالی که گرد او حلقه زده و عملا مانع خروجش از صحنِ سبز بهارستان می‌شدند، تنها وقتی حاضر شدند به این وزیر غیرسیاسی مجوز خروج بدهند که چند نفری از خود مجلسی‌ها برای پادرمیانی جلو آمده و دیگر نمایندگان معترض را آرام کردند.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه اعتماد، تاریخ انتشار: ۲۶ خرداد ۱۳۹۹، کد خبر: ۱۴۹۱۹۵، www.etemadnewspaper.ir