شعار سال: از زمان همه‌گیرشدن اینترنت، عادت کرده‌ایم که بعد از گذشت هرچندسال، یک نرم‌افزار یا اپلیکیشن جدید وارد دنیای‌مجازی شود و برای خودش اعتباری دست‌و‌پا کند. از آن دوران که اورکات، فیسبوک، یاهو مسنجر، توئیتر، وایبر و... محبوب بودند تا امروز که اینستاگرام، تلگرام، واتس‌اپ و... به عنصری جدانشدنی از زندگی مجازی ما تبدیل شدند، معمولاً اولین کاربران این اپلیکیشن‌ها را نوجوانان تشکیل می‌دادند. بعدش هم در مدت کوتاهی، جوانان و حتی میان‌سالان پا در آن فضا‌ها می‌گذاشتند و علاوه بر استفاده، شناخت بهتری هم از آن نرم‌افزار، مزایا و آسیب‌های احتمالی‌اش به‌دست می‌آوردند. اما اکنون در دنیای مجازی نوجوان‌های ما چه می‌گذرد؟ آیا اینستاگرام و توئیتر به اندازه قبل بین این قشر در کل جهان محبوب هستند؟ یا اپلیکیشن‌های دیگری، کم‌کم جای خودشان را روی صفحه تلفن‌های همراه نوجوانان بازکرده و ذهن آن‌ها را به خود مشغول کرده‌اند؟ در پرونده امروز زندگی‌سلام و به بهانه سالروز شروع به‌کار شبکه اجتماعی توئیتر، به بررسی چند شبکه اجتماعی نسبتاً جدید و محبوب بین نوجوانان که فاصله بین نسل‌ها را با جنس خدمت‌شان بیشتر کرده است، خواهیم پرداخت.
درخور ذکر است که ۱۵ جولای ۲۰۰۶ یعنی دقیقا ۱۴ سال پیش، در چنین روزی شبکه اجتماعی توئیتر شروع به کار کرد.

«توئیتر»، قدیمی، اما همچنان محبوب در دنیا
بهانه پرونده امروز زندگی‌سلام برای افزایش اطلاعات شما درباره شبکه‌های اجتماعی جدید، سالروز شروع به‌کار توئیتر است؛ بنابراین بد نیست که چند نکته جالب را درباره این شبکه اجتماعی تقریبا قدیمی بدانید. توئیتر یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی است که در سال ۲۰۰۶ توسط جک دورسی، بیزاستون و اوان ویلیامز راه‌اندازی شد. توئیتر با دو شعار «چه کار می‌کنید؟» و «چه چیزی در حال رخ دادن است؟» شناخته می‌شود و در بین جوانان، برای خودش طرفدار پیدا کرد. شما در توئیتر می‌توانید ویدئو و عکس ارسال کنید یا پیام‌هایی با حدود ۲۸۰ کاراکتر بفرستید. توئیتر طبق جدیدترین آمارها، بیش از ۳۴۰ میلیون کاربر فعال در دنیا دارد که روزانه توئیت‌های مختلفی ارسال می‌کنند. در ضمن، این شبکه اجتماعی یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی بین سیاستمداران جهان است و جایگاه برجسته‌ای در دنیای سیاست دارد. جالب است که با گذشت چندین سال از شروع به‌کار توئیتر و حتی محیط خشک و رسمی آن نسبت به سایر اپلیکیشن‌های مشابه، باز هم این شبکه اجتماعی بین نوجوانان، بسیار پرطرفدار است و قسمت زیادی از کاربران آن را این قشر تشکیل می‌دهند. البته به نظر می‌رسد در رقابت با شبکه‌های اجتماعی دیگری که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهید شد (برای مخاطب نوجوان)، کم‌کم باید شکست را پذیرا باشد.


«تیک‌تاک»، برای عاشقان ویدئو‌های کوتاه
تیک‌تاک یکی از جدیدترین و البته محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی در بین نوجوانان دنیاست. این اپلیکیشن در سال ۲۰۱۷ در دسترس قرار گرفت. فضای تیک‌تاک چیزی شبیه اپلیکیشن‌های موزیکالی و دابسمش است. در تیک‌تاک شما می‌توانید ویدئو‌های سه تا شصت ثانیه‌ای بسازید و آن‌ها را با دوستان خود به اشتراک بگذارید. تیک‌تاک با علم به جذابیت ساخت ویدئو در بین نوجوانان وارد عمل شد و در سال ۲۰۱۷ با اپلیکیشن محبوب آن سال، یعنی موزیکالی تلفیق شد و توانست درسال ۲۰۲۰ به بیش از یک‌میلیارد کاربر فعال در جهان برسد. ۲۶درصد کاربران این اپلیکیشن بین ۱۸ تا ۲۴ سال و ۵۰ درصد کاربران زیر ۳۴ سال دارند، همچنین ۶۰ درصد کاربران این اپلیکیشن زن و ۴۰ درصد مرد هستند. جذابیت شبکه اجتماعی تیک‌تاک، برای این رده سنی، بیشتر به دلیل وجود ویدئو‌های کوتاه همراه با فضای شاد و طنز است؛ به گونه‌ای که به طور میانگین کاربران این اپلیکیشن ۵۲ دقیقه از وقت خود را روزانه در تیک‌تاک می‌گذرانند. این نکته را هم بدانید که این شبکه اجتماعی در بین افراد مشهور و چهره‌ها نیز طرفدار بسیاری دارد. این افراد ویدئو‌های مختلفی را در زمینه‌های ورزش، آشپزی و سرگرمی هر روز از خود منتشر می‌کنند. البته این شبکه اجتماعی از ۲۱ مهر ۱۳۹۸ از دسترس کاربران ایرانی خارج شده است.

«پلاتو» برای بازی در روز‌های کرونایی
پلاتو یک شبکه اجتماعی است که به تازگی و در دوران کرونا به‌شدت در بین نوجوانان به محبوبیت رسید. دلیل محبوبیت این اپلیکیشن این است که علاوه بر چت‌کردن، شما می‌توانید همزمان با چند نفر از دوستان خود به صورت آنلاین بازی کنید. همین قابلیت پلاتو باعث شد در زمان قرنطینه، نوجوانان با استفاده از فناوری با دوستان‌شان دور هم جمع شوند و علاوه بر صحبت و بازی‌کردن، دوستان جدیدی نیز پیدا کنند. اما متاسفانه یکی از نقاط‌ضعف پلاتو، این است که هیچ سیستم امنیتی برای محدود و کنترل‌شدن یک نوجوان توسط والدین در آن وجود ندارد. طبیعتا دوست‌شدن با بعضی افراد در شبکه‌های اجتماعی و اعتماد کردن به ظاهر آن‌ها، خطراتی دارد که معمولا یک نوجوان درک درستی از آن‌ها نخواهد داشت.

«اسنپ‌چت» و فیلترهایش در خدمت خوشگل شدن
اگر شما اسنپ‌چت را نمی‌شناسید، احتمالاً بالای ۲۵ سال دارید! آمار دقیقی از این‌که کاربران اسنپ‌چت دقیقا چند سال دارند، در دسترس است و بیش از ۹۰ درصد کاربران این اپلیکیشن را، نوجوانان و جوانان زیر ۲۵ سال تشکیل می‌دهند. شاید از خودتان بپرسید چرا این اپلیکیشن در بین نوجوانان این‌قدر محبوب است؟ جواب آن بسیار ساده است، چون همه آن چیزی را که یک نوجوان به آن احتیاج دارد، در اختیارش قرار می‌دهد. اسنپ‌چت، یک شبکه اجتماعی است که بیشتر محبوبیت و معروفیت‌اش را مدیون فیلتر‌هایی است که شما را زیباتر و خوش‌تیپ‌تر نشان می‌دهد و چه چیزی برای برخی از نوجوانان می‌تواند مهم‌تر از زیباتر به نظر رسیدن باشد؟ نوجوانان در این اپلیکیشن، ویدئو‌ها و عکس‌هایشان را ویرایش می‌کنند، با یکدیگر بازی آنلاین انجام می‌دهند، عکس را به صورت لحظه‌ای یا طولانی مدت منتشر می‌کنند و البته مکان خود را به هم گزارش می‌دهند. جالب است که قابلیت فرستادن مکان به صورت لحظه‌ای، باعث نگرانی خیلی از والدین در کشور‌های مختلف دنیا شده و معتقدند این کار به هیچ وجه امن نیست و باید این خدمات از این اپلیکیشن حذف شود. با این‌که شرط عضویت در اسنپ‌چت داشتن سن بالای ۱۳ سال است (محدودیت سنی دارد)، اما گاهی در قسمت جست‌وجوی این اپلیکیشن، محتوا‌های نامناسبی برای نوجوانان ارائه می‌شود که منتقدان زیادی هم دارد.

«لایکی»، عالی برای دابسمش
لایکی یک شبکه اجتماعی ویدئویی است که اولین‌بار در سنگاپور برای ساختن ویدئو‌های کوتاه منتشر شد. این اپلیکیشن یکی از پرطرفدارترین شبکه‌های اجتماعی بین نوجوانان است. البته به‌تازگی، رده‌سنی کودکان زیر ۱۰ سال هم به گروه طرفداران لایکی پیوسته، در صورتی که زیرساخت‌های لازم برای حضور این رده سنی در این نرم افزار، دیده نشده است. این شبکه اجتماعی هر ابزاری را که برای جذاب و بامزه‌شدن یک ویدئو احتیاج دارید، در اختیارتان قرار می‌دهد. نوجوانان در این شبکه اجتماعی، همزمان ویدئو می‌گیرند، سرعت آن را بالا یا پایین می‌برند، برای آن موزیک انتخاب می‌کنند یا موزیک دلخواه خود را می‌سازند و آن را با دوستان خود به اشتراک می‌گذارند. سپس درباره ویدئو‌های هم نظر می‌دهند، یکدیگر را نقد می‌کنند و با هم در تعامل هستند. کاربران لایکی معمولاً علاقه دارند، کلیپ‌هایی با دیالوگ‌های آدم‌های معروف که در فیلم‌ها یا برنامه‌های تلویزیونی پخش شده است، درست کنند و به جای آن‌ها صدا یا تصویر خودشان را بگذارند و در قالب آن‌ها با دیگران سخن بگویند. به عبارتی می‌توان گفت که لایکی برای ساخت دابسمش عالی است. این نکته را هم بدانید که یکی از مزیت‌های این اپلیکیشن داشتن قسمت «کنترل والدین» است. با فعال کردن این قسمت و گذاشتن رمز عبور دلخواه می‌توانید محتوای ویدئو‌های فرزند خود را آگاهانه انتخاب یا فیلتر کنید. اگرچه تعدادی از والدین اظهار کرده‌اند این قسمت گاهی اوقات دچار مشکلاتی می‌شود، اما توجه به این نکته در لایکی باعث شده است، والدین هم از این شبکه اجتماعی نسبت به سایر رقیبانش راضی‌تر به نظر برسند.


رموز محافظت از فرزند در شبکه‌های اجتماعی جدید
گفتگو، گذاشتن قوانین شفاف، شناختن نشانه‌های خطر و... از راه‌های مدیریت فرزند در مقابل خطرات احتمالی تیک‌تاک، لایکی، اسنپ‌چت و... است
در شرایطی که استفاده نوجوانان از شبکه‌های اجتماعی روز به روز در حال افزایش است، داشتن نظارت بر فعالیت‌هایشان به منظور محافظت از آن‌ها در برابر خطرات و مشکلات احتمالی، کار دشواری برای والدین است. به‌ویژه این‌که به خاطر نوع محتوای خیلی از این شبکه‌های اجتماعی که برای بزرگ‌تر‌ها جذاب نیست، خود والدین در بسیاری از این شبکه‌ها فعال نیستند تا بتوانند نوع فعالیت فرزندشان را رصد کنند. در این شرایط چطور می‌توانیم بر استفاده فرزندمان از این فضا، نظارتی آگاهانه داشته باشیم؟

 

در سنین پایین اجازه عضویت مستقل ندهید
بیشتر شبکه‌های اجتماعی حداقل سن برای عضویت را ۱۳ سال در نظر می‌گیرند. پس در قدم اول اگر فرزندتان کمتر از ۱۳ سال دارد، با توضیح قانون این شبکه‌های اجتماعی، به او اجازه عضویت مستقل ندهید. اگر او علاقه بسیاری به حضور در این فضا‌ها دارد، روی گوشی خود و با مشخصات خودتان، عضو شبکه مدنظر شوید و تنها در ساعاتی محدود به او اجازه استفاده دهید.

همان ابتدا قوانین را شفاف مشخص کنید
اگر فرزندتان گوشی شخصی دارد، در یک جلسه خانوادگی، قوانین استفاده از شبکه‌های اجتماعی را به گفتگو بگذارید. برخی از قوانینی که این روز‌ها بسیاری از والدین از آن‌ها استفاده می‌کنند عبارت است از: ممنوع بودن دانلودکردن شبکه اجتماعی جدید بدون اطلاع والدین، ممنوع‌بودن به‌اشتراک‌گذاری عکس با پوشش نامناسب، ممنوع‌بودن اعلام موقعیت‌مکانی و ممنوع‌بودن ارسال عکس در چت دونفره چه طرف مقابل را خارج از فضای مجازی می‌شناسد چه نمی‌شناسد. با توجه به معیار‌های اخلاقی مدنظر خود، شما می‌توانید به این قوانین، مواردی را اضافه کنید. توجه داشته باشید که به ویژه در نیمه‌دوم نوجوانی یعنی از حدود ۱۵ سالگی به بعد، گفتگو با نوجوان، مهم‌ترین ابزار والدین برای پیشگیری از مشکلات احتمالی است، پس به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته باشید.

توجه ویژه‌ای به قلدری اینترنتی داشته باشید
موضوع قلدری اینترنتی، مسئله‌ای جدی در شبکه‌های اجتماعی است و یعنی این‌که فرزندتان پیام‌های نامناسب و توهین‌آمیز دریافت کند یا تهدید شود. با فرزندتان در همان ابتدای عضویتش در شبکه‌های اجتماعی در این‌باره صحبت کنید. مهم‌ترین کمکی که شما می‌توانید به فرزندتان در این مورد کنید، اطمینان‌دادن به اوست تا هر جا مشکلی برایش پیش آمد، به شما مراجعه کند و از شما کمک بگیرد.

فواید عضویت خودتان را دست‌کم نگیرید
عضو شدن در شبکه‌های اجتماعی توصیه مهم دیگر است. البته در نظر داشته باشید که با توجه به سن مخاطبان برخی شبکه‌های اجتماعی، چون اسنپ‌چت یا تیک‌تاک انتظار نمی‌رود که بعد از عضو شدن، شما به عضوی فعال در این فضا‌ها تبدیل شوید و هر روز در آن‌ها حضور داشته باشید. بلکه تنها سر زدن هفتگی شما به این شبکه‌ها کافی است. با این کار شما با فضای کلی این شبکه‌ها آشنا می‌شوید. وقتی صحبت از تنظیم‌های ایمنی و محدودیت در دسترسی به اطلاعات شخصی کاربران می‌شود، بهتر متوجه این دستورالعمل‌ها می‌شوید و می‌توانید به فرزندتان کمک کنید تا دسترسی به اکانت خود را به شکلی مناسب تنظیم کند. علاوه بر این عضویت در شبکه‌های اجتماعی موضوعی برای گفتگو با فرزندتان به شما خواهد داد. نکته بعدی این‌که عضویت شما و دنبال‌کردن صفحه فرزندتان می‌تواند به شما کمک کند تا اگر کسی مزاحم فرزندتان شد، بهتر بتوانید به او کمک کنید. نکته مهم دیگر درباره عضویت در این شبکه‌ها هم این‌که بررسی‌ها نشان می‌دهد بعد از شیوع کرونا و خانه‌نشینی، تعداد والدینی که وارد فضاهایی، چون تیک‌تاک شده‌اند، افزایش محسوسی داشته است. پس به تصور این‌که این فضا و دیگر فضا‌های مشابه به هیچ عنوان محتوای مناسبی برای شما نخواهد داشت، خود را از حضور در این شبکه‌های اجتماعی محروم نکنید.

نشانه‌های خطر را بشناسید
برای بسیاری از نوجوانان دشوار است که وقتی قربانی قلدری اینترنتی شده‌اند، در این‌باره صحبت کنند. همین سکوت هم می‌تواند دردسر‌ها را افزایش دهد. پس در کنار تمام این همراهی‌ها، به رفتار فرزندتان دقت و با دیدن برخی رفتار‌ها سعی کنید با او در فضایی دوستانه صحبت کرده و از او درباره مشکلات احتمالی که در شبکه‌های اجتماعی داشته است، سوال کنید. رفتار‌هایی که می‌تواند نشان‌دهنده بروز مشکل باشد، عبارت اند: از رفتار‌های مشکوک و تلاش برای مخفی‌کردن صفحه گوشی، گوشه‌گیری و از دست‌دادن ناگهانی علاقه به تماس با دوستان، ساخت ایمیل یا اکانت جدید در شبکه‌های اجتماعی و واکنش‌های هیجانی شدید بعد از حضور در شبکه‌های اجتماعی.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه خراسان، تاریخ انتشار: 26 تیر 1399، کد خبر: 74857،  www.khorasannews.com