شعار سال : اما در این میان گاهی ادعاهای عجیب و بعضا خندهداری هم از سوی برخی افراد در همین زمینهها شنیده شده است. تا اینجا شاید اتفاق مهمی نباشد، اما وقتی رسانه به پوشش این ادعاها میپردازد و آن را به عنوان دستاوردهایی جدی معرفی میکند، اهمیت صحت آنها مطرح میشود، چون جان افراد را تحتاشعاع قرار میدهد. اتفاقی که در همین روزها از یکی از شبکههای صدا و سیما هم شاهدش بودیم!
تقریبا از اواخر سال ۲۰۱۹ جهان درگیر ویروسی به شدت مسری و خطرناک به نام کورونا شده است. در این چند ماه افراد بسیاری در سرتاسر جهان به این ویروس مبتلا شدهاند و انسانهای زیادی هم جان خود را از دست دادهاند. جهانشمولی این ویروس دانشمندان را بر آن داشت تا به دنبال واکسن این ویروس باشند. از گوشه و کنار هم خبرهایی در این زمینه منتشر میشود. اما در این میان افرادی هم هستند که مدعی یافتن درمانی برای این بیماری میشوند که نه تخصص کافی دارند و نه دانش لازم! از ترکیب داروهای گیاهی گرفته تا نیش زنبور!
«برای ایران و ایرانی و بشریت فرمول آمپول کرونا را آورده و از شمال کره زمین تا جنوب آن، همه مسئولان دنیا را آگاه میکند که معطل نشوند و وقتشان را صرف تولید واکسن هم نکنند چرا که مشکل کرونا با واکسن حل نمیشود و تنها راه حل آن زهر زنبور عسل است آن هم از طریق گزیدن زانو یا «ناحیهای خاص!»
این اظهارات عجیب، بخشی از ادعاهای مهمان یکی از برنامههای تخصصی حوزه بهداشت و سلامت در صداوسیماست که بلافاصله پس از پخش شدن نقدها و ماجراهای طنز بسیاری را هم به دنبال داشته است.
سازندگان این برنامه، اطلاعرسانی و پیشگیری در حوزه سلامت و درمان را در دستور کار دارند و هر روز به مدت یک ساعت آنتن تلویزیون را به دست میگیرند. آن هم آنتن رسانهای که به اقتضای ویژگی فراگیری، حساسیتهایی بیش از طرح صرف یک ادعای اثبات نشده علمی آن هم بدون نظرات تخصصی مکمل را طلب میکند.
در بخشی از این برنامه حتی ویدئویی از این مهمان مدعی، انتخاب و پخش میشود که او و دوستانش به قصد نیش زنبور پاچههای شلوار خود را تا ران بالا زدهاند! و البته طرح یکباره این ادعاها در قالب برنامهای زنده از شبکهای سراسری، به حدی عجیب و دور از باور به نظر میرسد که این شگفتی حتی در کلام مجری حاضر در استودیو که گاه با لحنی طنز هم همراه است، نمایان میشود و برای لحظاتی صدای خنده حاضران در پشت صحنه هم به گوش میرسد. اما بلافاصله پس از پخش این برنامه از آنتن شبکه سه، ویدئوهای «طبیب» با ادعای کشف آمپول کرونا، در مدت کوتاهی در فضای مجازی دست به دست میشود و واکنشهای بسیاری را از سوی مردم عادی، اهالی رسانه و کادر بهداشت و درمان کشور به همراه دارد.
برخی به قصد مضحکه با انتشار این ویدئو، قصد شاد کردن یکدیگر را در این روزهای کرونایی دارند، برخی آن را باور میکنند و منتقدانی هم هستند که پرسشهایی از این دست را متوجه مسئولان شبکه سه میدانند که آیا جای ادعاهای اثبات نشده درباره موضوعات حساسی مانند ویروس کرونا، به واقع رسانهای فراگیر مانند تلویزیون است؟ آیا رسانهای که چنین ادعایی را مطرح میکند موظف نیست نظر چند متخصص دیگر را هم در ادامه بپرسد و مطرح کند؟
آیا صرف اعلام موضع بیطرف از سوی مجری در قبال این ادعا و بیان این جمله در انتهای برنامه که برای به کارگیری این درمان نیاز به مجوز است، میتواند رسانهای که مسبب طرح این ادعا بوده است را از مشکلات احتمالی بعدی مبری کند؟حاشیههای مهمانان تلویزیونی که برای اولین بار هم نیست پیش میآید، اگرچه در رسانهای با وسعت صداوسیما که هر روز طیف وسیعی از افراد جامعه را در برنامههایش میزبانی میکند، تا حدودی اجتنابناپذیر به نظر میرسد، اما بار دیگر پرسشهایی از این دست را هم در ذهن ایجاد میکند که آیا لازم نیست برای انتخاب مهمانانی که در آنتن تلویزیون خصوصا برای موضوعی با حساسیت کرونا حاضر میشوند، راستی آزمایی موشکافانهتری صورت گیرد؟ و اصولا اساس پروتکل دعوت از مهمانان در صدا و سیما چگونه است؟ آیا این پروتکل از شبکهای به شبکهی دیگر فرق میکند؟
همین چند ماه قبل بود که آنتن تلویزیون مدت ۲۰ دقیقه میزبان دختری شد که مدت یک سال در دانشکده دندانپزشکی دانشگاه شهید بهشتی مشغول تحصیل بود، اما ناگهان دستگیر و معلوم میشود که او اصلاً در کنکور شرکت نکرده است؛ همین دانشجو در یک برنامه تلویزیونی به مدت ۲۰ دقیقه بهعنوان رتبه برتر کنکور حضور یافت و به داوطلبان، از رازهای موفقیت خودش در درسخواندن و رتبه برتر شدن توضیح داد!
حالا هم این مهمانی که به عنوان پرفسور به بیننده معرفی میشود، ادعایی را در شبکه سه مطرح میکند که با توجه به حساسیت موضوعی مانند کرونا و مرجعیت و فراگیری رسانهای مانند تلویزیون، میتواند برهم زننده موازنه پروتکلهای بهداشت و سلامت باشد و حتی جان بسیاری از هموطنانمان را به خطر بیندازد.
سیدمحمدرضا خوشرو، استاد ارتباطات، معتقد است که پخش گزارشهای نادرست و غیرعلمی از رسانه ملی باعث تشویش اذهان عمومی شده و اعتماد مخاطب به رسانه را از بین میبرد.
او همچنین درباره اهمیت نظارت بر مطالبی که در قالب برنامههای علمی و تخصصی در حوزه سلامت از صداوسیما روانه آنتن میشود به ایسنا توضیح داد: رسانه ملی در حوزههایی به عنوان مرجع اطلاع رسانی و آگاهی بخشی است و اگر گزارهای در رسانه ملی منتشر شود عموم مردم آن را به عنوان گزاره قطعی، عالمانه و دقیق برداشت میکنند لذا در عموم مسائل مهم است که چه مطالبی منتقل میشود. اما در شرایط حساس و خاص کنونی که امنیت روانی، فیزیکی و اجتماعی جامعه دچار اختلال شده است، این مسئله اهمیت بیشتری پیدا میکند.
او افزود: بدیهی است که در شرایطی که ما با این بیماری درگیر هستیم و رسانه ملی هم عضو کارگروه مبارزه با این بیماری است، باید از طرح موضوعاتی که باز نشده و مورد تایید ستاد ملی مبارزه با کرونا نیست اجتناب کرد. صداوسیما هم به این کار اهتمام میورزد، اما گویا در این مورد خاص نظارت درستی صورت نگرفته است و طبیعتا منجر به تشویش اذهان عمومی خواهد شد.
خوشرو با بیان اینکه طرح اینگونه مطالب در فضای غیر رسمی و فضای مجازی مسئلهای رایج است، عنوان کرد: فضای مجازی در و پیکر درستی ندارد و هر کسی میتواند در آن مطلبی منتشر کند. کارگروه ویژهای در فضای مجازی در حال رصد هستند تا مطالب غیرمستند و نامعتبر در این فضا را شناسایی و پیگیری کنند و برای افراد منتشر کننده مجازاتهایی هم در نظر گرفته شده است. اما علت اینکه این کارگروه متمرکز بر فضای مجازی است این است که خیال ستاد ملی مبارزه با کرونا از رسانه ملی به عنوان یار وزارت بهداشت و مسئولان حوزه سلامت راحت است.
این استاد ارتباطات طرح این مسائل در صداوسیما را باعث تشویش اذهان عمومی دانست و با تاکید بر اصلاح این اشتباهات، عنوان کرد: اینگونه موارد طبیعتا اشتباهی بوده که باید پیگیری شود. مطالبه عمومی هم همین است و کارشناسان هم انتظار دارند تا این گزارشها سریعا اصلاح شود تا اعتماد مخاطب نسبت به رسانه از بین نرود. تشویش اذهان عمومی به واسطه رسانه ملی تاثیرش خیلی بیشتر از رسانههای غیر رسمی است، زیرا آنجا دروازبانی درستی نیست، اما رسانههای رسمی حساب و کتابی دارند و هر چیزی روی آنتن نمیرود و مخاطبان با خیال راحت تری به تماشا مینشینند.
او در پایان گفت: اگر خانوادهای در فضای ایسنتاگرام مطلبی را درمورد تاثیر نیش زنبور ببیند ممکن است به عنوان یک مطلب جالب آن را بخواند، اما نمیپذیرد و معتقد است تا از رسانههای رسمی منتشر نشود قابل اعتماد نیست.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ابتکار، تاریخ انتشار:۱۵مرداد ۱۳۹۹، کد خبر: ebtekarnews.com_۱۶۰۶۴۷