شعار سال:با توجه به شرایط بُغرنج ایجاد شده برای فعالان عرصه نشر و کتاب در سال‌های اخیر و دست‌وپنجه نرم کردن آن‌ها با مشکلاتی مانند گرانی کاغذ و تورم، سراغ یکی از کتاب‌فروشی‌های باسابقه تبریز رفتیم تا تأثیر این شرایط را بر اوضاع و احوال این واحد صنفی فعال در حوزه کتاب جویا شویم. قبل از حضور در کتاب‌فروشی «اختر»، با مسئول آن تماس گرفتیم تا هر زمان فرصت داشت با او به گفتگو بنشینیم؛ جوابی که شنیدیم تقریبا گویای همه چیز است: «خانم سر ما همیشه خلوت است»؛ و این است حکایت بیشتر کتاب‌فروشی‌های تبریز در سال ۱۳۹۹.
مجید سمساری، یکی از فعالان حوزه کتاب و مسئول کتاب‌فروشی «اختر» در خیابان مصلی است که سالیان متمادی در این شغل فعالیت داشته و دارد.

وی  یکی از دغدغه‌های اصلی کتاب‌فروشان قدیمی تبریز را، تغییر ذائقه مردم و به‌وجود آمدن کتاب‌فروشی‌های خوش رنگ و لعاب دانست و اظهار کرد: زمانی همین خیابان مصلی پُر بود از کتابفروشی. الان هم هست، اما ببینید چقدر رونق دارند! در چند سال اخیر هم کتاب‌فروشی‌های جدیدی تأسیس شده‌اند که البته بیشتر کتاب‌های دانشگاهی و کمک‌آموزشی می‌فروشند؛ به‌نظر من این‌ها کتاب‌فروشی‌های واقعی نیستند. البته با وجود اجاره‌های سنگین، اگر این کتاب‌ها را نفروشند، نمی‌توانند دوام بیاورند. وقتی اجاره یک کتاب‌فروشی 40 میلیون تومان باشد، صاحب آن باید دست به هر کاری بزند تا هزینه‌هایش را تأمین کند.

امسال بدترین سال برای ما کتاب‌فروشان بوده است

این کتاب‌فروش تبریزی ادامه داد: من بیش از 27 سال است که در کار فروش کتاب هستم و به جرأت می‌گویم امسال بدترین سال برای ما کتاب‌فروشان بوده است. تصور کنید ما 12 سال قبل هم به‌طور متوسط در ماه 6 میلیون تومان فروش داشتیم، الان هم همین مقدار درآمد داریم، ولی 6 میلیون دهه 80 کجا و 6 میلیون دهه 90 کجا؟! آن موقع قیمت متوسط کتاب هفت هزار تومان بود و الان 50 هزار تومان! خودتان مقایسه کنید که درآمد ما چقدر اُفت کرده است.

سمساری، گرانی کتاب را اصلی‌ترین دلیل بی‌رغبتی مردم به خرید کتاب دانست و افزود: بیشتر کتاب‌های ما در حوزه عمومی، ادبیات و تاریخ است، زمانی اینجا پُر از مشتری بود، اما اکنون خیلی از مشتری‌های قدیمی‌مان متأسفانه از دنیا رفته‌اند. آخرین مشتری ثابت ما دکتر محمدحسین مبین؛ پدر جذام ایران بود که چند سال قبل به رحمت خدا رفت. پیش از این مشتری‌هایی داشتیم که یک‌جا 300 جلد از کتاب‌های تازه منتشرشده ما را می‌خریدند، اما در سال‌های اخیر کار به جایی رسیده که تیراژ کتاب‌ها بیشتر از 100 جلد نمی‌شود؛ حتی مواردی هم بوده که خود نویسنده اقدام به چاپ کتاب با 10 جلد کرده است.

تعطیلی چند انتشارات و کتاب‌فروشی باسابقه

وی گفت: بیشتر کتاب‌فروشی‌های تبریز اجاره‌ای هستند، هزینه‌های جاری و حقوق نیروی کار و... هم به‌طور سرسام‌آوری افزایش یافته و اگر وضع به این منوال پیش برود، بعید می‌دانم 10 سال بعد دیگر کتابفروشی‌ای در تبریز باقی بماند؛ همانطور که بسیاری از کتاب‌فروشی‌ها و انتشاراتی‌های باسابقه ازجمله انتشارات «ندای شمس» و انتشارات «کیهان»، همچنین کتاب‌فروشی‌های «حکمت» و «سعادت» تعطیل شدند.

این فعال حوزه کتاب، پایین بودن قدرت خرید مردم و جذابیت فضای مجازی را از دیگر عوامل تأثیرگذار در کاهش خرید کتاب برشمرد و ادامه داد: این روزها سر همه مردم در گوشی‌‌هایشان است، اما مگر در ژاپن تکنولوژی و فضای مجازی نیست؟ پس چرا سرانه مطالعه در آنجا بالا است و اینجا کم؟! به‌نظر من مشکل ما فرهنگی است.

بازار امروز نشر در تبریز، دست دلالان است

سمساری تصریح کرد: در سال‌های اخیر، افرادی وارد حوزه نشر شده‌اند که هیچ سررشته‌ای در این حوزه ندارند؛ مثلا فردی که تا دیروز کفاشی می‌کرد، به طمع دریافت یارانه کاغذ آمده و انتشاراتی زده است؛ این در حالی است که این آدم شاید در طول سال حتی یک برگ کتاب هم نمی‌خواند. با کمال تأسف باید بگویم بازار امروز نشر در تبریز در دست دلالان است و همین‌ها بزرگترین آسیب را به صنف ما زده‌اند و اجازه نمی‌دهند همین یارانه کمی که به کاغذ تعلق می‌گیرد به دست ناشران واقعی برسد. 

شعار سال،  با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از خبرگزاری کتاب ایران ایبنا، تاریخ انتشار 20     مرداد    99، کد خبر:   293921، www.ibna.ir