شعار سال: دستان هنرمندش به سرعت تمام گره ها را یک به یک، شانه به شانه هم از رنگ های متعدد می نشاند و بارها و بارها، گره در گره بر این تار و پود می نشاند تا نقشی از خیال که از ذهن بر می آید و با دیدنش بر دل می نشیند، بر دار قالی نمایان شود.

بافته که بالاتر می رود، نقش ها در هم می آمیزد و همچون تصویری گویا از تمام آرزوهای یک بافنده بر دار قالی هویدا می شود و نفس به نفس، رنگ به رنگ در هم می آمیزد تا دستینه ای شود از عشق، هنر، صنعت و فرش را پدید آورد و زیبایی را معنا بخشد.

بیجار قطب قالی و سجاده نقش بیجار استان کردستان

شهرستان بیجار مرکز منطقه ای به نام گروس است، قالیبافی در این منطقه از قدمتی طولانی برخوردار بوده و قالی بیجار و گروس بعنوان یکی از سبک های شاخص قالی در ایران شناخته می شود، در بحبوحه ی جنگ جهانی دوم به علت تغییر سلیقه ی بازار، قالیبافان بیجاری به بافت قالی های ظریف باف روی آوردند و قالی های ظریف و نفیس این منطقه را خلق کردند.

در حال حاضر تعداد 28 کارگاه قالیبافی در شهرستان بیجار فعال و 2 هزار و 500 نفر نیز در این عرصه شاغل هستند، حدود 90 خانوار از این طریق امرار معاش می کنند و درآمد ماهانه 2 میلیون تومان برای هر فرد شاغل در این عرصه وجود دارد.

به علت استحکام بالا و عمر 300 ساله به فرش آهنین معروفیت پیدا کرده است و سالانه 2 هزار متر مربع قالی دستباف در بیجار بافته می شود که به کشورهای آلمان، هلند، انگلیس و آمریکا صادر می شود.

متاسفانه طی سالیان اخیر به علت کپی برداری کشورهای هند و چین و ... از طرح های ایرانی و عدم مقابله با انها سهم فرش ایرانی از صادرات غیر نفتی از 40 درصد به 5 درصد کاهش یافته است.

 مردان و زنانی که با هنر دستان خود طرحی بی‎نظیر خلق می‎کنند و به این شکل با انگشتان خود به نخ بی‎جان، جان دوباره‎ای می‎بخشند تا با گره زدن بر دار قالی نقشی از عشق و هنر خلق کنند این روزها از کپی برداری ها و وضعیت نابسامان این حوزه گلایه ها دارند و مردان و زنان بافنده به امید روزی هستند که شاید طرح‎هایی که با رنج و مشقت بافته‎اند به میزان و ارزش واقعی به فروش برسد.

 سنگ اندازی برخی ادارات موجب دلسردی تولید کنندگان فرش در بیجار است
 
نسرین خدابنده لو جوانترین طراح فرش بیجار اظهار داشت: فرش بیجار که به فرش آهنین معروف است ،زمانی زینت بخش کاخ ها و منازل اعیان نشین ایران و خارج از کشور بوده و از شهرت جهانی برخوردار بوده است.اما متاسفانه در حال حاضر بعلت عدم حمایت از بافندگان که به نوعی هنرمند هستند و رکن اصلی صنعت فرش بافی محسوب می شوند و عدم پرداخت دستمزد مناسب، فرش بیجار رو به فراموشی است.

وی افزود: در شهرستان بیجار که مهد فرش آهنین است قشر بافنده نگاهی سطح پایین به بافت دارند،در حالیکه صنعت فرش بافی در تاریخ،فرهنگ ،اشتغال و در درجات بالاتر یعنی فاز صادرات،ارز آوری و افزایش تولید ناخالص ملی نقش مهمی ایفا می نماید.

جوانترین طراح فرش بیجار گفت: طراحی، نقشه خوب و بافت عالی وجه تمایز فرش بیجار است و مهم ترین مسئله ای که در صنعت فرش بافی باید به آن توجه شود علاوه بر سودآوری،حفظ جایگاه بافنده بعنوان رکن اصلی فرش بافی است،باید مسئولان شهرستان بیجار بتوانند با تدبیرهای خودشان زمینه انتقال این هنر اصیل بیجاری را به آیندگان فراهم نمایند.

خدابنده لو خطاب به مسوولان بیان داشت: بهتر است ادارات با تولید کنندگان هم افزایی داشته باشند و از آنها حمایت کنند نه اینکه با گذاشتن قانون های دست و پا گیر موجب دلسردی تولید کننده شوند.

تابلو فرش های وارداتی رونق فرش کردستان را از بین برده است

 نادر احمدی از فرش فروشان قدیمی شهر سنندج نیز می گوید: متاسفانه فرش کردستان رونق گذشته خود را از دست داده و مورد بی مهری قرار گرفته است.

وی اظهار می کند: دیگر مثل گذشته کسی فرش کردستان را خریداری نمی کند و شاید هم صادر نمی شود.

احمدی یکی از دلایل بی رونق شدن فرش کردستان را وجود تابلو فرش هایی می داند که از تبریز وارد کردستان می شود.

وی با اشاره به اینکه با وجود دستمزدی که بابت این نوع فرش به قالی بافان کردستانی داده می شود دیگر هیچ کس حاضر به بافت فرش کردستان نیست، اضافه می کند: در دو سال اخیر فرش کردستان، نسبت به گذشته بیشتر از رونق افتاده است.

تولید فرشهای صنعتی جایگاه فرش دستباف کردستان در بازار را خراب کرد

سعید نظری کارشناس فرش در خصوص سابقه و دلایل مرغوبیت فرش کردستان عنوان کرد: طرح، بافت و استفاده از مصالح و مواد اولیه مرغوب از جمله ویژگی های اصلی و قابل توجه فرشهای تولیدی در استان کردستان بوده و متاسفانه امروز کمتر این موارد به چشم می خورد.

وی ادامه داد: مصالح مرغوب مورد استفاده در ساخت و تولید، سبکهای مختلف فرش دستباف در استان کردستان شامل چله و پو طبیعی و استفاده از پشم و رنگ طبیعی برگرفته از گیاهان و رنگ برگ درختان در این منطقه در سالهای گذشته باعث شده بود که شفافیت و همچنین رنگ و روی فرشهای استان جذابیت خاصی داشته و مشتریانی در کشور و سایر نقاط جهان داشته باشد که با کمال تاسف این مهم در عصر حاضر کاملا به فراموشی سپرده شده است.

نظری یکی دیگر از ویژگی های فرش دستباف تولیدی در استان کردستان را طرحهای مورد استفاده در آن دانست و یادآور شد: اکثر طرحهای تولید فرش دستباف در استان تکرار شونده بوده و با توجه به این ویژگی امکات تقلب در تولید آن کاهش پیدا می کرده و از سوی دیگر باعث جذب مخاطب و مشتری می شد.

این کارشناس فرش بیان داشت: در حال حاضر دو نوع گره زدن استاندارد برای تولید فرش در جهان وجود دارد که یکی از آنها گره متقارن یا "قبوردز" و دیگری گره نامتقارن و یا "فارسی" و یا "سنه" نامیده می شود هر چند که در حال حاضر استفاده از گره فارسی یا سنه در استان کردستان به کلی منسوخ شده است.

نظری افزود: یکی از نکات بسیار مهم در خصوص اسامی دو نوع گره در فرشهای دستباف که هم اکنون نیز در جهان رواج دارد این است که قبوردز و سنه نام دو شهر کردنشین یکی در استان کردستان ایران و دیگری در مناطق کردنشین کشور ترکیه است که این مهم نشان از سابقه تاریخی و کهن فرشبافی در این مناطق است.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر نامی از این همه اعتبار باقی نمانده و بنا به دلایل مختلفی فرشهای تولیدی در استان جایگاه ویژه ای که باید در جهان داشته باشند را از دست داده اند.

صنعتی که در حسرت توجه مسئولین پیرتر می شود 

کارشناس مسائل فرش یادآور شد: تولید فرشهای ماشینی و همچنین تقلب کشورهای مختلف به ویژه هندوستان و چین و تولید فرشهای با نامهای ایرانی در بازارهای جهانی و در کنار این مهم نبود سیاستگذاری یکپارچه در امر بازاریابی و حمایت از بافندگان فرش دستباف از جمله عواملی است که می توان در خصوص عدم مقبولیت فرشهای استان کردستان و حتی سایر نقاط کشور نیز مورد توجه مسئولان و متولیان امر قرار داد.

نظری خاطرنشان کرد: کاهش واسطه های تولید و فروش فرشهای دستباف، افزایش حمایتهای دولتی از بافندگان و شناخت بازار و سلیقه های مشتریان از جمله راهکاری هایی است که باید بیش از همه مورد توجه مسئولان قرار گرفته و برای بازگرداندن جایگاه فرش کردستان در بازارهای جهانی در راس فعالیتهای خود قرار دهند.

60 هزار بافنده فرش در کردستان
  
رحیمی مسئول سازمان اداره فرش دست بافت سازمان صنعت معدن وتجارت استان کردستان  با اشاره به فعالیت 36 کارگاه قالیبافی متمرکز و 124 کارگاه غیرمتمرکز تصریح کرد: هم‌اکنون حدود 60 هزار بافنده فعال در سطح استان بصورت میانگین سالانه 160 هزار فرش در کردستان تولید می‌کنند.

وی با اشاره به مشکل بیمه فرشبافان گفت: در حال حاضر 15هزار نفر از مزایای بیمه قالیبافی استفاده می کنند بیمه تقریباً 13 هزار نفر نیز قطع شده است و این در حالی است که قریب به 35 هزار نفر دیگر در انتظار بیمه قالی بافی به سر می برند و این بدین معنا است که شاید بیمه به علت کمبود مالی نمی‌تواند تمام قالیبافان را تحت پوشش قرار بدهد.

رحیمی در پاسخ سوال خبرنگار کُردتودی، در مورد علت قطع کردن بیمه تعدادی از قالی بافان عنوان کرد:سازمان تامین اجتماعی با راستی آزمایی دراین حوزه مشغول به کار نبودن تعدادی از فرش بافان و همچنین ناتوانی در اثبات کردن شغل فرش بافی را دلیل این امر نامید.

وی در راستای توسعه فرش دست بافت در بازارهای جهانی به ثبت ملی دو برند سنه و بیجار در سازمان جهانی مالکیت فکری وای پو اشاره کرد و افزود: سازمان صنعت معدن و تجارت با ایجاد دوره های آموزشی ، دادن مجوز، رصد کردن و اعطای وام توانسته در حمایت از این صنعت و ارتقای توان مالی در بخش خصوصی کمک شایانی به این صنعت کرده باشد.

کردستان با تولید سالانه هزار و 600 تن پشم درجه یک فاقد کارخانه ریسندگی

رحیمی گفت: ما در استان در طول سال هزار و 600 تن پشم درجه یک داریم اما متاسفانه این پتانسیل مورد توجه قرار نگرفته و عدم جمع آوری پشم مرغوب و کارگاههای نخ ریسی و رنگ رزی و تهیه مواد نامناسب در استان و گرایش پیدا کردن به مواد نامرغوب یکی ار آسیبهای جدی در این صنعت است که نتیجه عملکرد نامناسب در این حوزه را می رساند.
 
وی به عملیات ضعیف تکمیلی بخش خصوصی در صنعت فرش دستبافت استان اشاره کرد و گفت: عملیاتی مانند رفوگری، شستشو و دارکشی در استان بسیار کم و یا ضعیف است که این به دلیل نبودن علاقه و ادامه کار در این صنعت است.
استان کردستان یکی از برترین استانهای کشور در حوزه این صنعت جهانی است که امروز مورد بی مهری مسوولین این امر قرار گرفته است اما بدون شک می توان بر اساس آن سابقه ارزشمند برای رونق این هنر گامهای جدی برداشت.

تولید ۱۸۰ هزار مترمربع فرش دستباف در کردستان

بختیار خلیقی با اشاره به اینکه سالانه ۱۶۰ تا ۱۸۰ هزار مترمربع فرش دستباف توسط بافندگان استان بافته می شود، اظهار داشت: ۹۰ هزار نفر به عبارتی یک شانزدهم جمعیت استان به بافندگی فرش دستباف اشتغال دارند.

وی با اشاره به وجود دو برند معتبر کشوری و جهانی فرش دستباف در کردستان، اظهار داشت: برندهای فرش تک پود سنندج و بیجار ثبت ملی شدند و ثبت جهانی برند فرش بیجار هم در حال انجام است.

معاون سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان اظهار داشت: ایجاد خوشه هنر صنعتی فرش دستباف برای همگرایی تمام شبکه های مرتبط با این هنر اقدامی تاثیرگذار در راستای اعتلای فرش دستباف در استان امری لازم و ضروری است.

خلیقی اضافه کرد: تهیه مواد اولیه، تولید ، فروش و بازاریابی کشورهای هدف باید از اهداف و اولویت های خوشه صنعتی فرش باشد.

وی یادآور شد: انتظار می رود بعد از به حالت عادی برگشتن وضعیت کشور از لحاظ شیوع ویروس کرونا انجمن فرش دستباف دراتاق بازرگانی سنندج با اعزام هیات های تجاری به خارج از کشور نسبت به بازاریابی تولیدات استان اقدام کند.

معاون سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان افزود: می طلبد بافندگان فرش دستباف برای اینکه بتوانند تولید خود را در بازارهای خارجی و داخلی عرضه کنند باید سلایق این بازارها را در نظر بگیرند.

امروز از فرشهای کردستان و آن همه نقش و نگار تنها نامی بیش باقینمانده است و برنامه های سازمان بازرگانی که البته در نوع خود جالب و دارای ارزش فراوانی هستند نیز به تنهایی نمی تواند بار دیگر شهره جهانی فرش کردستان را بازگرداند و به نظر می رسد که این مهم نیازمند عزم ملی و همکاری بین بخشی است.

و البته نکته نگران کننده در این میان کاهش سالانه آمار فرشبافان در استان کردستان است که به نظر می رسد با توجه به روندی که وجود دارد در چند سال آینده شاهد فراموش شدن صنعتی ارزشمند و البته برگرفته از فرهنگ و هنر منطقه بود که مسئولان باید بیش از امروز نسبت به این مسئله حساسیت نشان داده و برای جلوگیری از فراموش شدن هنر فرش بافی در کردستان برنامه ریزی کنند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از شبکه دانا، تاریخ انتشار: 11 شهریور ۱۳۹۹، کد خبر: 1642446،www.dana.ir