شعار سال: چند روز پیش در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی، سیاست‌ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی تصویب شد که از سال ۱۴۰۲ لازم‌الاجرا است. بر اساس این مصوبه، کنکور، شکل و شمایل سابق خود را از دست می‌دهد و دستخوش پنج تغییر مهم می‌شود. این تغییرات شامل سهم ۶۰ درصدی سابقه تحصیلی و ۴۰ درصدی کنکور سراسری خواهد بود. کنکور سراسری مختص به دروس تخصصی است و سوابق تحصیلی را دروس عمومی پوشش خواهند داد. همچنین کنکور دو بار در سال برگزار خواهد شد و نتایج آن تا دو سال اعتبار خواهد داشت. دانشگاه‌ها نیز می‌توانند با در نظر گرفتن حد نصاب برای معدل، افرادی با حدنصاب پایین‌تر را پذیرش نکنند.

دکتر زهرا رحیمی، استادیار گروه آموزش و پرورش دانشگاه علامه طباطبائی که نزدیک به ۲۰ سال دبیر پایه متوسطه بوده و پنج سال نیز با دفتر تألیف کتب درسی همکاری داشته است، خیلی خوب ساختار‌های نظام آموزشی و ارزشیابی کنکور را می‌شناسد. او تغییرات جدید کنکور را گامی موثر در راستای به خدمت درآوردن ارزشیابی برای آموزش می‌داند.

رحیمی در گفتگو با رسانه تحلیلی دانشگاه علامه طباطبائی (عطنا)، با اشاره به اینکه همواره دوگانگی برای بودن یا نبودن کنکور، کل سیستم آموزشی را سر درگم می‌کند، می‌گوید: «در دفتر تالیف کتب درسی همیشه دروسی با هدف ارزشیابی صحیح، یادگیری عمیق دانش‌آموزان و حرکت به سمت استاندارد‌های آموزشی روز دنیا تالیف می‌شود؛ اما روند آموزشی پایه دوازدهم کاملا متفاوت با سایر پایه‌ها است و منطبق با کتاب‌های درسی پیش نمی‌رود. چراکه همیشه این نگرانی وجود دارد که دانش آموزان باید برای کنکور آماده شوند و معلم‌ها نیز باید کنکوری آموزش دهند؛ لذا نمی‌خواهند و نمی‌توانند روی کتب درسی مانور دهند.»

صدای دانشگاهیان شنیده شده است

وی می‌گوید: «یکی از دغدغه‌های من زمانی که با دفتر تألیف همکاری داشتم موازی‌کاری بی دلیل ارگان‌های داعیه‌دار آموزش و پرورش بود. این ارگان‌ها در نقطه‌ای که می‌توانند با هم هماهنگ شوند و برای هدف مشترک نظام آموزشی گام بردارند کاری نمی‌کنند و هر کدام مسیر خود را پیش می‌گیرند. سال به سال نتایج کنکور در دفتر تالیف ارزیابی و میزان هماهنگی سوالات کنکور با اهداف کتب درسی بررسی می‌شد؛ اما هماهنگی با سازمان سنجش وجود نداشت. در تمام این سال‌ها اعتراضاتی نسبت به کنکور داشتیم؛ اما گزینه جدیدی برای جایگزینی آن که بتواند ضعف‌های کنکور فعلی را بپوشاند و در عین حال بر آن ایرادی وارد نباشد نداشتیم. امیدوارم اعمال این مصوبه، تجربه موفقی را در پی داشته باشد.»

رحیمی معتقد است یکی از دلایل این مصوبه به واسطه دانش اندوخته خروجی‌های ۱۲ سال نظام تحصیلی است که اغلب در دانشگاه دچار مشکل می‌شوند. وی می‌افزاید: «برخی دروس پایه در کتاب‌های درسی مدرسه نیست در صورتی که در دانشگاه به آن نیاز پیدا می‌شود؛ بنابراین به نظر می‌رسد صدای دانشگاهیان در این مصوبه شنیده شده است.»

سرنوشت مافیای کنکور چه می‌شود؟

این استاد دانشگاه معتقد است مافیای کنکور راه خود را به خوبی می‌شناسد، همانطور که در تمام این سال‌ها با قدرت فراوان در لایه‌های زیرین نظام آموزشی نفوذ پیدا کرده‌اند. وی اعمال سیاست‌های تحدیدی را راهی برای جلوگیری از رشد بی حد و حصر این موسسه‌ها می‌داند و می‌افزاید: «سامان‌دهی نظام سنجش می‌تواند در چند سال آینده جلوی پیشرفت مافیای کنکور را بگیرد؛ اما این موسسات به مرور زمان راه خودشان را پیدا می‌کنند. مافیای کنکور متشکل از افراد خلاقی است که مسیر و چالش‌ها را می‌شناسند.»

رحیمی با اشاره به اینکه تمام مدت به آموزگاران تاکید می‌شود تا بر آموزش کتب درسی تمرکز داشته باشند و پر و بالی به کتاب‌های کمک درسی ندهند، می‌گوید: «این کتاب‌ها از نظر هزینه و همراه نبودن با محتوای کتب درسی، دانش آموزان را سر در گم می‌کنند. برخی از آن‌ها اشتباهات واضحی دارند یا دانش آموز با خواندنش اصلا منظور کتاب درسی را متوجه نمی‌شود.»

وی می‌افزاید: «در اغلب کشور‌های دنیا کنکور مرحله آنچنان سرنوشت سازی از زندگی نیست. وقتی اهمیت قضیه از لحاظ روانی کم شود، عرصه برای جولان سوءاستفاده کنندگان تنگ‌تر می‌شود.»

تصمیم‌گیری‌های کلان نیاز به آزمون و خطا دارند

هر تصمیم‌گیری کلان، در مراحل ابتدایی به آزمون و خطا نیاز دارد. رحیمی نیز با تاکید بر این موضوع به خلأ‌های موجود در مصوبه جدید اشاره می‌کند و به عطنا می‌گوید: «در خصوص ۶۰ درصد سابقه تحصیلی، سبک نمره‌دهی معلم‌ها و سیستم مدارس یکسان نیست. حتی از آن جایی که معلمان می‌دانند نمره برای دانش‌آموزان سرنوشت‌ساز خواهد بود ممکن است دقت نمره‌دهی در سه سال آخر کاهش پیدا کند و نمره‌های واقعی ارائه نشود.»

وی می‌افزاید: «در چند سال اخیر افزایش تعداد دانشگاه‌ها در کشور و مواجه شدنشان با صندلی خالی سبب شده است غول کنکور از درون فرو بریزد. با این حال رقابت در رشته‌ها و دانشگاه‌های خوب همچنان به قوت خود باقی است. طبق مصوبه جدید، دانشگاه‌ها همچنان نفوذ خودشان را در انتخاب دانشجویان جدیدالورود اعمال می‌کنند و روال سهل‌گیرانه عمدتا برای دانشگاه‌های کمتر معتبر پیش گرفته می‌شود.»‌

کنکور باید خودش را با آموزش همراه کند

رحیمی گریزی به دو بار برگزاری کنکور در سال می‌زند و می‌گوید: «قطعا با این روش استرس دانش‌آموزان کمتر می‌شود. وقتی دانش‌آموز احساس می‌کند یک شانس دیگر برای شرکت در کنکور دارد نگرانی اش کاهش می‌یابد.»‌

این استادیار دانشگاه علامه طباطبایی در پایان می‌گوید: «گاهی دبیران در خصوص محتوای کتب درسی اعتراضاتی مبنی بر اینکه از برخی بخش‌های کتاب نمی‌توان تست طراحی کرد دارند. از نظر آن‌ها مطلبی خوب و دلچسب است که بتوان از آن تست طراحی کرد و در کنکور اثرگذار باشد. در حالی که یکی از اهداف عمده آموزش ایجاد یادگیری است نه اینکه صرفا تلاش کنیم تا از کنکور رد شویم.»

وی می‌افزاید: «ارزش‌یابی، مرحله‌ای از آموزش است و باید در خدمت آموزش باشد؛ در صورتی که در کنکور روال برعکس شده بود و آموزش در خدمت ارزشیابی درآمده بود. کنکور باید خودش را با آموزش همراه کند و ارزشیابی به عنوان یک نیروی خدوم در خدمت آموزش باشد.»


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از عطنا، تاریخ انتشار: ۶تیر ۱۴۰۰، کد خبر: atnanews.ir/۳۰۲۸۲۹