مسئولان تصمیم گرفتند به جای پل، راه زیرزمینی بسازند تا در مقابل زلزله مقاومتر عمل کند و محیط شهر برای انسانها مطبوعتر شود. هماکنون در آمریکا بهعنوان کشور مبدع خیابانهای دوطبقه، بیش از دو دهه است که از ممنوعیت احداث این نوع معابر میگذرد.
در بازنگری طرح جامع تهران نیز ترمز پلهای طبقاتی کشیده شده است، اما به نظر میآید مدیران تازه شهر همچنان بر استفاده از این روش منسوخشده اصرار دارند؛ پروژههایی که بیشتر از آنکه پاسخ به نیازهای شهر تهران باشد، پروژههای بلندپروازانهای هستند که درآمدهای شهر تهران را میبلعند.
اما چمران تنها چهره پرحاشیه این روزهای مدیریت شهری نیست؛ بهتازگی میثم مظفر اعلام کرده است: تعیین خط آسمان و اختصاص تراکم و تعداد طبقات برای ساختمانها در شهر، یک قاعده منطقی ندارد. پیشنهاد دادم که بر اساس محاسبه تانژانت زاویه میل خورشید و در واقع زاویه تابش آفتاب در شهر تهران بتوانیم ارتفاع، تراکم و تعداد طبقات ساختمانها را تعیین کنیم.
تعیین ارتفاع بر اساس قاعده فقهیاو در توضیح این پیشنهاد گفته است: به این صورت که قاعده فقهی حق آفتاب بر منازل حفظ شود و هر جا که حق آفتاب را از ملک مقابل سلب میکند، مبنای ارتفاع قرار گیرد. این قاعده یک نعمت الهی است که بر اساس قواعد و جریان خلقت خداوند حکیم آن را در نظر گرفته و نباید نعمت خدادادی خط آفتاب را از خانهها سلب کنیم و در عین حال نباید دیدگاه بستهای داشته باشیم و در جایی که با تعداد طبقات، حق آفتاب حفظ میشود و حقوقی از حقوق عمومی دیگران تضییع نمیشود، منجر به کاهش طبقات شویم.
مظفر تصریح کرد: اگر فناوری و تکنولوژی ساخت به ما اجازه داد و حق آفتاب منازل حفظ شد، چه ایرادی دارد به تعداد طبقات بالایی هم اجازه ساخت بدهیم؛ اما در جایی که خط آفتاب از ملک مقابل سلب میشود، باید تابع محدودیت باشیم و اجازه ندهیم این نعمت خدادادی از ساکنان منازل سلب شود.
به گفته او، در طرح تفصیلی قوانین پیچیدهای درست کردیم که شفافیت را از بین برده است، اما اگر یک قاعده عمومی داشته باشیم که متناسب با قواعد حاکم بر جریان هستی، همان «قاعده حق آفتاب»، باشد با یک فرمول ریاضی که بر اساس تانژانت زاویه میل خورشید در شهر تهران ملاک عمل قرار گیرد، برای ارتفاع مجاز ساختمانها میتوان اقدام کرد؛ آنگاه هرکسی با مترکردن عرض معبر و محاسبات و فرمول ریاضی این موضوع میتواند مطلع شود امکان ساخت چه تعداد طبقه در هر کوچه وجود دارد.
موضوعی که او در گفتوگویش به آن اشاره کرده از سوی کارشناسان شهرسازی رد نمیشود، اما معتقدند تنها معیار تعیین ارتفاع ساخت نیست.
تناقضهای وعدههای راهیافتگان ششممحمد امینی، شهرساز، با بیان اینکه یکی از پارامترهای محاسبه تعداد طبقات ساختمانها، تابش و نور آفتاب است، گفت: به همین دلیل زمانی بحث ساختمانهای هرمی مطرح شد تا در شهری مانند تهران، ساختمانهای بلندمرتبه، مانعی برای تابش نور خورشید نباشند. معمولا در تهران درجه تابش ۳۷ درجه است و در عرض گذر ششمتری برای یک ساختمان شمالی ۱۶ متر ارتفاع پیشبینی میشود که تقریبا حدود چهار طبقه میشود.
بااینحال در شهری مانند تهران یکی از پارامترها تابش آفتاب است. در بافتهای ریزدانه سرانههای خدماتی، حریمهای تاریخی، دسترسی به مترو و حملونقل عمومی مواردی است که باید در دادن تعداد طبقات در نظر گرفته شود. بر اساس این نظریه، تعداد طبقات ساختمانی در بافت فرسوده نزدیک به سه طبقه میشود؛ زیرا حیاطهای کوچکتری هم دارند و این در تقابل با سخنان عضو منتخب شورای ششم است که اعلام کرده بود در بافت فرسوده دو طبقه تشویقی برای نوسازی داده میشود.
او تأکید کرد: در طرح تفصیلی به موضوع سایهافکنی کمتوجهی شده و معیار غلطی هم نیست، اما اینکه در تعداد طبقات تنها به این موضوع توجه شود، موضوع درستی نیست و عوامل دیگری نیز در این رابطه دخیل هستند.
متأسفانه تهران را شهرسازان نساختهاند، بلکه سوداگران اقتصادی بر اساس درآمدزایی و تراکمفروشی ساختهاند.
طرح تفصیلی همه چیز را از بالا میبیندمحمدمهدی عابدی، کارشناس ارشد شهرسازی نیز در این رابطه گفت: موضوع معماری اسلامی در شهری مانند تهران یک تعارف است. اینکه باید حق نور در شهرسازی رعایت شود، رویکرد اشتباهی نیست، اما در شهرسازی به جز حق آفتاب یا سایهاندازی باید موارد دیگری مانند ترافیکی که ساختوساز بر محله تحمیل میکند و... را نیز در نظر بگیریم.
همچنین در شهرهای مختلف به موضوع نور در ساختمانسازی توجه شده است؛ برای مثال در بندرعباس ساختمانسازی بر اساس فرار از نور بوده و معماری شهری مانند رشت، برونگرا و متمایل به نور است. او تأکید کرد: یکی از نقاط ضعف طرح تفصیلی این است که همه چیز را از بالا و دوبُعدی میبیند، درحالیکه باید برای برنامهریزی دقیقتر طرحهای سهبعدی و فضایی پیشبینی کرد.
هنوز مدیریت تازه شهر تهران مستقر نشده، اما سخنان آنها نشان میدهد قرار است شهر بر اساس شیوههای گذشته که بدهیهای چند هزار میلیاردی برای تهران برجا گذاشت، اداره شود.
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از اسکان، تاریخ انتشار: ۳ مرداد ۱۴۰۰، کدخبر: ۳۶۱۱۹
www.eskannews.com