شعار سال : محمدرضا قدیرزاده درمانگر و پژوهشگر حوزه اعتیاد معتقد است که یکی از موضوعات مهم در مبحث درمان اعتیاد، خوددرمانی در این حوزه است، اعتیاد یک بیماری مزمن عودکننده است و همین خاصیت منجر به این می‌شود که فرد معتاد انواع روش‌های درمانی را در طول زندگی تجربه کند. در شرح حالی که از بیماران معتاد گرفته می‌شود، اغلب سابقه چندین مرتبه رفتن به کمپ، ترک در منزل و استفاده از انواع و اقسام دارو‌ها را ذکر می‌کنند که عدم اطلاع رسانی صحیح در خصوص درمان‌های استاندارد، ترس از افشای هویت افراد معتاد و از همه مهمتر پدیده انکار اعتیاد باعث می‌شود که افراد بیمار به مراکز درمان سوءمصرف مواد مراجعه نکنند و سعی دارند تا مشکل اعتیاد خود را با خوددرمانی برطرف کنند.

اغلب این خوددرمانی‌ها نه تنها به درمان اعتیاد منجر نمی‌شود، بلکه به پیچیده‌تر شدن مشکل اعتیاد فرد می‌انجامد، به عنوان مثال چندسال قبل ماده‌ای به نام‌های «نورجیزک و تمجیزک» از طریق مرز‌های شرقی وارد کشور شد که تبلیغ گسترده‌ای در خصوص خواص درمانی آن بین معتادان صورت گرفت، این مواد که به صورت ویال و آمپول است و در اصل حاوی ماده «بوپرنورفین» و داروی «کورتن» است.با توجه به استفاده تزریقی آن در کوتاه مدت به دلیل وجود داروی کورتن منجر به افزایش وزن و روشن شدن پوست می‌شد که در این حالت بیمار فکر می‌کرد در حال بهبودی است در حالی که فرد معتاد علاوه بر عوارض مصرف تزریقی «بوپرنورفین» دچار عوارض مصرف کورتن نیز می‌شد و در آن سال‌ها موارد زیادی از مرگ و میر بیماران بر اثر استفاده از «نورجیزک و تمجیزک» گزارش شد.

تبلیغات دارو‌های ترک اعتیاد در ماهواره

درمانگر و پژوهشگر حوزه اعتیاد گفت: یکی از روش‌های سوداگران مرگ در تبلیغ مواد اعتیادآور جدید، تبلیغ آن‌ها به عنوان داروی ترک اعتیاد است که همین موضوع نیز خود به گسترش آن ماده کمک می‌کند به عنوان مثال یکی از تبلیغاتی که در مورد شیشه انجام می‌شد، این است که این ماده نه تنها اعتیاد نمی‌آورد، بلکه با مصرف آن نیز «مورفین» بدن شسته شده و فرد معتاد به تدریج ماده مخدر را ترک می‌کند. همین موضوع باعث شد که بسیاری از افراد معتاد به مواد مخدر به امید درمان و رهایی از ماده افیونی به مصرف ماده روانگردان شیشه روی بیاورند، در حالیکه در اوایل، مصرف مواد مخدر آن‌ها نیز تا حدودی کاسته می‌شود به امید درمان سریعتر به میزان مصرف شیشه می‌افزودند، غافل از اینکه خود را در دامان ماده‌ای به مراتب خطرناک‌تر انداخته اند.

درمان اعتیاد با مواد گیاهی

با اقبال مردم به طب سنتی و استفاده از درمان‌های گیاهی، مسأله درمان اعتیاد با مواد گیاهی نیز مورد توجه بیماران و خانواده معتادان قرار گرفت که این مطلب نیز به خوددرمانی در اعتیاد منجر شده است. در حال حاضر دارو‌های گیاهی درمان اعتیاد به دو صورت تبلیغ و توزیع می‌شود: مورد اول به صورت تبلیغات در شبکه‌های ماهواره‌ای است که اعلام می‌شود این دارو‌ها صد در صد گیاهی، بدون عوارض و با تاییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا یا اروپا بوده و پس از یک دوره درمان فرد از دام اعتیاد رهایی می‌یابد.

عطاری‌ها که به عنوان عرضه کننده دارو‌های طب سنتی در کشور ما شناخته می‌شوند نیز خود به محلی برای عرضه انواع و اقسام دارو‌های ترک اعتیاد تبدیل شده اند به طوریکه توزیع غیرقانونی و خارج از ضوابط دارو‌های ترک اعتیاد از قبیل "متادون، به وپره نورفین "و شربت تریاک به طور شایع در این مراکز دیده می‌شود.

بررسی‌های صورت گرفته در مرکز تحقیقات پزشکی قانونی بر روی این دارو‌ها نشان داد به رغم تبلیغ صورت گرفته، ماده موثره موجود در این دارو‌ها که به صورت قرص، کپسول و شربت توزیع می‌شوند، دارو‌های شیمیایی اعتیادآوری از قبیل «ترامادول، دیازپام، دیفنوکسیلات» و سایر دارو‌های اعصاب است که مصرف آن‌ها در طولانی مدت منجر به اعتیاد فرد مصرف کننده به این مواد خواهد شد و فرد، مشتری دایم این دارو‌ها می‌شود.

از طرف دیگر عطاری‌ها که به عنوان عرضه کننده دارو‌های طب سنتی در کشور ما شناخته می‌شوند نیز خود به محلی برای عرضه انواع و اقسام دارو‌های ترک اعتیاد تبدیل شده اند به طوریکه توزیع غیرقانونی و خارج از ضوابط دارو‌های ترک اعتیاد از قبیل «متادون»، «بوپرنورفین» و شربت تریاک به طور شایع در این مراکز دیده می‌شود. این موضوع باعث می‌شود که فرد معتاد به جای مراجعه به مراکز درمان سوء مصرف مواد که خدمات آن‌ها به صورت علمی توسط پزشک، روانشناس و مددکار ارایه می‌شود به این عطاری‌ها مراجعه و داروی مورد نیاز خود را تهیه کند.

مصرف این دارو‌ها به صورت خودسرانه می‌تواند منجر به اعتیاد فرد به این دارو‌ها شده و معضل اعتیاد فرد را دو چندان کند، متاسفانه در عطاری‌ها دارو‌های دیگری به عنوان داروی گیاهی ترک اعتیاد به صورت قرص و کپسول و با نام های" دراگون، دتای هندی و ... "توزیع می‌شود که آزمایش‌های صورت گرفته روی این دارو‌ها نیز نشان داد که به رغم ادعای صددرصد گیاهی بودن دارای مواد شیمیایی از قبیل "ترامادول، دیفنوکسیلات، کدئین، دکسترومتورفان و ... " است که مصرف دراز مدت آن منجر به اعتیاد فرد به این مواد شده و می‌تواند عواقب خطرناکی برای فرد مصرف کننده داشته باشد.

بر اساس اعلام سازمان پزشکی قانونی کشور، در نیمه نخست سال گذشته ۲ هزار و ۴۹۰ نفر بر اثر سوءمصرف مواد مخدر در کشور جان خود را از دست دادند، از این تعداد ۲ هزار و ۱۲۳ نفر مرد و ۳۶۷ نفر زن بودند.درشش ماهه نخست سال گذشته آمار تلفات ناشی از سوءمصرف مواد مخدر در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن (۱۳۹۹) ۶.۵ درصد افزایش یافت. بر اساس این گزارش و بر اساس نوع ماده مصرف شده در متوفیان سوءمصرف مواد، ۵۴۴ نفر بر اثر مصرف مواد مخدر، ۱۱۲ نفر مواد محرک یا توهم زا و هزار و ۶۸ نفر نیز بر اثر مصرف دارو‌های مخدر (همچون متادون و ترامادول)، جان خود را از دست داده اند. ۷۶۶ نفر نیز بر اثر مصرف همزمان چند دسته مواد در این مدت جان باخته اند.