شعار سال: اهمیت تجارت خارجی در رشد و پیشرفت کشور‌ها مسئله‌ای انکار نشدنی است به گونه‌ای که سهم آن در تولید ناخالص دنیا از رقم ۵ درصد در سال ۱۹۵۰ به بیش از ۲۰ درصد رسیده است.

یکی از مهم‌ترین عوامل توسعه تجارت خارجی در کشور‌ها وجود اطلاعات بازار‌های هدف و شناسایی چگونگی ورود به آن‌ها و تسهیل توافقات دوجانبه است. در همین راستا حضور رایزن‌های بازرگانی و اقتصادی در سفارتخانه کشور‌ها و نقش تسهیل‌گری آنان بسیار مهم قلمداد می‌شود. در عین حال ما به رغم همسایه بودن با ۱۵ کشور و داشتن مرز آبی و خاکی با آن ها، در تعدادی از این کشور‌ها رایزن بازرگانی را برای فروش محصولات تولید شده به دست توانمند تولیدکنندگان داخلی نداریم، در حالی که اغلب کشور‌های جهان تعداد قابل توجهی رایزن بازرگانی در کشور‌های مختلف دارند. مطابق آمار‌های اعلامی توسط مسئولان سازمان توسعه تجارت، ایران در بین ۲۰۵ کشور دنیا هم اکنون تنها ۱۲ رایزن بازرگانی دارد. البته پیش از این و در دولت سابق تعداد رایزن‌های بازرگانی به دو رایزن کاهش پیدا کرده بود. به هر حال در این گزارش ضمن بررسی نقش رایزن بازرگانی در گسترش روابط تجاری با کشور‌های دیگر، تعداد رایزن‌های بازرگانی کشور‌های مختلف را بررسی کرده ایم.

رایزن بازرگانی چه وظیفه‌ای دارد؟

امروزه می‌توان ادعا کرد به همان اندازه که تولید مهم است، بازاریابی محصول هم مهم است و بسیاری بازاریابی محصولات را مقدم بر تولید آن می‌دانند. هر کشوری که بخواهد کالایی را به فروش برساند، نیاز به افرادی دارد تا در کشور‌های مختلف ضمن سنجیدن وضعیت بازار آن ها، رقبای موجود در بازار، انجام هماهنگی‌ها و مذاکرات لازم، فروش محصول آن کشور را انجام دهند. در واقع رایزن بازرگانی در آخر خط تولیدکننده داخلی، وظیفه بازاریابی و فروش محصولات را بر عهده دارد که اگر توجه جدی به آن نشود، عملاً زحمات تولیدکننده داخلی به ثمر نمی‌نشیند.

نگاهی به تعداد رایزن‌های بازرگانی کشور در یک دهه اخیر

در ابتدای سال ۹۲ تعداد رایزنان بازرگانی ایران ۲۱ نفر بود، اما از سال ۹۷ و درست بعد از تحریم‌های یک طرفه و البته ظالمانه آمریکا به بهانه کمبود بودجه این تعداد به دو نفر رسید که این عمل به اعتقاد بسیاری از کارشناسان نوعی خود تحریمی به شمار می‌آمد. با این حال با روی کار آمدن دولت سیزدهم اقداماتی برای اعزام رایزن بازرگانی انجام شد و هم اکنون رایزن‌های بازرگانی کشورمان به ۱۲ نفر رسیده که به گفته رئیس سازمان توسعه تجارت در آخر سال به ۲۰ رایزن افزایش پیدا می‌کند. پیش از این هم وزیر صمت وعده اعزام ۱۲۰ رایزن بازرگانی تا سال ۱۴۰۴ به کشور‌های مختلف را داده بود.

تعداد رایزن‌های بازرگانی کشور‌های مختلف

مقایسه وضعیت ایران با برخی کشور‌های منتخب نشان می‌دهد درحالی ایران فقط ۱۲ رایزن اقتصادی در کشور‌های مختلف از جمله کشور‌های همسایه و چین و هند دارد که تعداد رایزن‌های کشور سوئد ۲۳۵ نفر (۲۰ برابر ایران)، چین ۲۲۱ نفر (۱۸ برابر ایران)، آلمان ۲۱۳ نفر (۱۷ برابر ایران)، هند ۱۹۸ نفر (۱۶ برابر ایران)، فرانسه ۱۵۶ نفر (۱۳ برابر ایران) و آمریکا ۱۵۰ نفر (۱۱.۵ برابر ایران) است و دیگر کشور‌های ذکر شده در نمودار نیز چند برابر ایران رایزن بازرگانی دارند.