شعارسال: روز گذشته تصویری از دسترسی یک کارمند «عادی» در پلتفرم بله، جنجال بسیاری در شبکه‌های اجتماعی به پا کرد که حاکی از انتقاد‌های شدید به عدم رعایت حقوق کاربر در این پلتفرم‌ها بود. در این تصویر شاهد دسترسی کامل به صفحات چت کاربران بودیم که در واکنش به آن هم نرم افزار بله جوابیه‌ای ارسال کرد.

در این بیانیه اپلیکیشن بله نوشته شده بود: برای کانال‌ها و بازو‌هایی که به صورت عمومی در دسترس هستند، بله از الگوریتم‌ختی خودکار برای آنالیز پیام‌ها برای جلوگیری از انتشار محتوای مجرمانه استفاده می‌کند. این ابزار صرفا حاوی محتوای منتشر شده در کانال‌های عمومی و گروه‌های بیش از ۱۰۰۰ عضو است که به صورت سیستمی و حسب نیاز کارشناسی جهت مقابله با کلاهبرداری از کاربران مورد بررسی قرار می‌گیرد.

حامد بیدی ، بنیانگذار پلتفرم «کارزار» (بستر آنلاین کمپین‌های جمع آوری امضا) و فعال حوزه آی‌تی در این باره گفت: تمام اصرار حاکمیت برای اینکه مردم فعالیت‌هایشان را به این پیام رسان‌ها و پلتفرم‌های داخلی بیاورند این بود که تمام فعالیت‌ها را رصد کنند و فعالیت‌هایی که با معیار‌های ناظران مشکل مواجه می‌شود را تحت پیگرد قانونی در بیاورند.

حامد بیدی شرح داد: روز گذشته در پاسخ به اسکرین شاتی که منتشر شده بود جوابیه‌ای منتشر شد که به نوعی سند منتشر شده و دسترسی و نظارت این نرم افزار را تایید می‌کند. همچنین تاکید می‌کند که این دسترسی برای کانال‌های عمومی است و گروه‌های بالای هزار نفر عضو که طبق معیار‌های خودشان عمومی لحاظ می‌شود. گفته شده که هدف‌شان هم نظارت بر کلاهبرداری‌ها و سواستفاده‌هایی است که قابل رهگیری هستند.

بیدی ضمن تأکید به اینکه شاکله کلی موضوع منظقی به نظر می‌رسد، افزود: یادمان باشد که همیشه دسترسی‌های زیاد و ورود به حریم خصوصی در هر سطحی با همین توجیهات انجام می‌شود. نگرانی افرادی که مدافع حریم خصوصی و حقوق شهروندی هستند هم این است که از دسترس‌هایی که در قالب توجیهات منطقی انجام می‌شوند، سواستفاده بشود.

*چنین اسکرین شاتی نشانگر یک ضعف بزرگ است

این فعال حوزه آی‌تی توضیح داد: چند نکته بسیار مهم در این موضوع وجود دارد. ابتدا اینکه این دسترسی‌ها را چه کسانی و چه لایه‌هایی از پرسنل یک مجموعه پیام رسان در دست دارند؛ چه ساز و کار نظارتی برای خود آن افراد وجود دارد که از این دسترسی سواستفاده نکنند. با توجه به اسکرین شاتی که منتشر شده بود به نظر می‌رسید دسترسی مستقیم به دیتابیس وجود دارد که روشی غیر مرسوم است. اگر در چنین سیستم‌هایی رصد و پایشی صورت بگیرد، در قالب یک نرم افزار جداگانه یا مشخصی با دسترسی‌های محدود و مشخصی اتفاق می‌افتد؛ سازو کار نظارتی «بله» در این موضوع با چه سلسله مراتبی در این مجموعه انجام می‌گیرد. همین که چنین اسکرین شاتی به صورت عمومی منتشر می‌شود نشان می‌دهد که یک ضعف بزرگ وجود دارد و نگرانی این مسئله را بیشتر می‌کند.

بیدی در ادامه گفت: طبیعتا تمام اصرار حاکمیت برای اینکه مردم فعالیت‌هایشان را به این پیام رسان‌ها و پلتفرم‌های داخلی بیاورند این بود که تمام فعالیت‌ها را رصد کنند و فعالیت‌هایی که با معیار‌های ناظران مشکل مواجه می‌شود را تحت پیگرد قانونی در بیاورند. توجیه این موضوع به نظر منطقی می‌رسد، اما چند نکته وجود دارد؛ اینکه با توجه به تاریخچه سوابق نظارتی و امنیتی که شاهد آن هستیم، و همچنین اینکه بخش عمده فعالیت‌های این حوزه توسط شرکت‌های خصوصی اتفاق می‌افتد که بسیاری از آن‌ها وابستگی‌های حکومتی دارند؛ در این مورد هم پلتفرم بله به مجموعه بانک ملی وابستگی دارد. همه این‌ها نگرانی را شدیدتر می‌کند که این دسترسی‌ها بدون ضابطه و نظارت باشند و به راحتی منجر به سواستفاده بشود. چه سو استفاده شخصی و چه سو استفاده امنیتی و نظارتی که منجر به ورود این کارشناسان به حریم خصوصی مردم بدون ضابطه و نظارت قضایی شود.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت دیده بان ایران، تاریخ انتشار: 31تیر1402، کدخبر:160199، www.didbaniran.ir