شعار سال: به گفته مهدی موسوی نیا از محققین باستان شناسی تپه قلعه خلچان تفرش، این اثر مهم تاریخی، تنها برج خاموشی است که در فضای داخلی آن یک گنبد روی آن سوار شده و از لحاظ پلان معماری دقیقاً مطابق با پلان برج خاموشی موجود در شهر بندیان مربوط به دوره ساسانی است.

موسوی نیا با اشاره به اهمیت باستان شناسی برج خاموشی تپه قلعه خلچان گفت: برج خاموشی تپه قلعه خلچان فقط یک ساختار برج خاموشی در دوره اسلامی نیست. این برج به ما کمک می کند تا تحول برجهای خاموشی از دوره ساسانی تا دوره اسلامی بررسی شود و این برج نشاندهنده حضور زرتشتیان در تفرش است.

وی افزود: با اطمینان می توان گفت که این برج خاموشی مربوط به دوره ایلخانی است و تنها برج خاموشی دوره اسلامی به غیر از نمونه های متاخر قاجاری در ایرن هست که دارای اهمیت بالایی است.

اما بحثی که مهم و حائز اهمیت است، نبود ساز و کار حفاظت تخصصی از این اثر تاریخی است که قدمت اثر می تواند فرصتی را برای سود جویان و ایجاد صدمات به آن را ایجاد کند.

هر چند مطالعات باستان شناسی در این اثر تاریخی هنوز ادامه دارد اما به گفته مسئولین امر تاکنون یگان تخصصی حفاظت در این مکان مستقر نشده است. همچنین در اطراف آن هنوز دیوار کشی نشده و هر کسی می تواند به راحتی در این مکان تردد کند.

وجود این سهل انگاریها در حفظ اثر تاریخی می تواند سبب ایجاد صدمات جبران ناپذیری به این بناها شود. همین چند هفته گذشته بود که به دلیل عدم حفاظتهای لازم و ناهماهنگی ادارات، بخش عظیمی از سنگ نگاره های تیمره در شهرستان خمین با بلدوزر خاک شد.

اثری تاریخی با ۲۰۰۰ نمونه سنگ نگاره، که هرچند به ثبت ملی رسیده بود اما توسط افرادی برای بهره‌برداری از دل کوه، تخریب و به تلی از خاک و ماسه تبدیل شد. این سنگ‌نگاره‌ها در سال‌های گذشته کشف شده بود اما اقدامات مناسبی برای مشخص کردن محدوده و همچنین ساز و کاری برای حراست و حفاظت از این سنگ نگاره‌ها انجام نشده بود. این سنگ نگاره ها اگرچه از چنگال سارقان در امان مانده بود اما در دام بی تدبیری مسئولان افتاد.
اما حالا با رسانه ای شدن کشف اولین برج خاموشان دوره اسلامی ایران در تفرش، بیم آن می رود که این اثر تاریخی به سرنوشت سنگ نگاره های تیمره خمین دچار شود. هرچند که شنیده ها حکایت از گشت پلیس در منطقه تپه قلعه خلچان تفرش دارد اما این اثر تاریخی نیازمند حفاظت تخصصی است.

حسینی مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی در این باره گفت: در خصوص حفاظت تخصصی این اثر و همچنین سایر بناها در استان مرکزی با توجه به کمبود نیرو و امکانات، امکان استقرار نیرو به صورت دائم وجود ندارد.

حسینی اظهار کرد: باید نیروی انتظامی، مردم و مسئولین مراقبت کنند، ما هم مراقبت می کنیم و نیروهای میراث فرهنگی سرکشی می کنند.

وی با بیان این مطلب که آثاری که "پاس پلاک” ندارند یعنی پاس ثابت ندارند حفاظت دائم از آنها امکان پذیر نیست، افزود: اثری که پاس پلاک داشته باشد یعنی رده حفاظتی برای آنها تعریف شده باشد، حفاظت دائم می شوند. رده های حفاظتی با توجه به نوع ارزش اثر و انجام بررسیهای کارشناسی توسط سازمان مرکزی میراث فرهنگی مشخص می شود. سپس ابلاغ به شورای امنیت می شود و پس از تصویب شورای امنیت به شورای تامین استانها ابلاغ می شود.

مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی در خصوص دیوار کشی در اطراف بنا خاطر نشان کرد: در صورت تامین اعتبار از سوی فرماندار تفرش و رئیس کمیته برنامه ریزی، سریعا دیوار کشی انجام می شود.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از شبکه خبری تحلیلی وعده صلاق، تاریخ 29 اردیبهشت 95، کد مطلب: 25569: www.vadesadegh.ir