روز جهانی زمین که برای نخستین بار توسط یک سناتور امریکایی در سال 1970 بنیان گذاشته شده اکنون 48 سال است که در بسیاری از کشورهای جهان گرامی داشته می‌شود. سناتور گیلورد نلسون که فعالیت‌های زیست محیطی‌اش را از سال 1964 آغاز کرده بود در یک فراخوان سازماندهی شده، در روز 22 آوریل 1970 موفق شد بیش از 20 میلیون نفر از شهروندان امریکایی را به خیابان‌ها بیاورد تا نسبت به آلودگی روز افزون رودخانه‌ها و زمین‌هایشان با سموم و آفت کش‌ها و پساب صنایع و نیز رشد چشمگیر آلودگی هوا اعتراض کنند. این تظاهرات که از آن با عنوان بزرگترین تظاهرات مردم جهان یاد می‌شود سرانجام منجر به وضع قوانین بازدارنده محیط زیستی در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای جهان شد و به همین دلیل هرساله جشن گرفته می‌شود.

اما در ایران نیز وضعیت بحرانی منابع طبیعی و افت شاخص‌های کیفی و کمی زیست محیطی باعث شده تا مردم و بسیاری از سیاستمداران نیز نسبت به این وضعیت در سال‌های اخیر واکنش نشان دهند. به همین دلیل در چند روز گذشته بررسی سه لایحه قانونی «هوای پاک»، «حفاظت از تالاب ها» و «محیطبانان» به طور جدی در دستور کار مجلس قرار گرفته تا هرچه سریعتر قوانین بازدارنده‌ای برای آلودگی هوا، حمایت از حافظان طبیعت و حفاظت از تالاب‌ها تصویب و به اجرا گذاشته شود.

در همین حال رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز در گفت‌و‌گو با ایرنا از آیین نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی در دولت خبر داده و می‌افزاید: این لایحه بزودی تحویل دولت می‌شود زیرا معتقدیم باید برای کیسه‌های پلاستیکی عوارض تعیین و مصرف آن به طور کامل کنترل شود.

ابتکار خاطرنشان کرد: همواره حجم زیادی از کیسه‌های پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف در تمام جاده‌های کشور دیده می‌شود، بیشتر پسماندها به مرور در طبیعت تجزیه می‌شوند هر چند آنها هم نباید در طبیعت رها شوند، اما پلاستیک قرن‌ها در طبیعت باقی می‌ماند و این امر آسیب زیادی به محیط زیست وارد می‌کند، وارد چرخه آب می‌شود و به آبزیان هم آسیب می‌زند.

تولید روزانه 50 هزار تن زباله در کشور

در ایران روزانه 50 هزار تن پسماند در شهرها و روستاها تولید می‌شود و سرانه تولید آن در شهرها 710 گرم، روستاها 470 گرم و کلانشهرها 800 گرم است. از سوی دیگر بر اساس برآوردهای اقتصادی صورت گرفته از وضعیت موجود پسماندها در کشور، مشخص شده که پسماندها سالانه با احتساب خسارت بخش سلامت، 37 هزار میلیارد تومان زیان به کشور وارد می‌کنند با این حال فقط 22 درصد پسماندهای‌ تر و خشک کشور بازیافت می‌شود و مابقی دفن یا تلنبار می‌شود. مدیرکل دفتر هماهنگی عمرانی و خدمات شهری شهرداری‌ها و دهیاری‌های وزارت کشور با اعلام این مطلب در همایش روز جهانی زمین که در محل سازمان محیط زیست برگزار شد همچنین گفت: سال گذشته برنامه پنج ساله مدیریت پسماندهای عادی در کشور تهیه و ارائه شده که بر اساس آن مدیریت پسماند به دستگاه‌های مختلف واگذار شده است.

مسعود احمدی افزود: 16 هزار واحد صنعتی در کشور وجود دارد که مهمترین تأسیسات در مدیریت پسماندهای عادی در آنها فعال است، یک واحد زباله سوز 200 تنی هم در تهران فعال است و احداث سه زباله سوز دیگر نیز در دستور کار قرار دارد.

احمدی خاطرنشان کرد: تاکنون 76 پروژه ساماندهی محل دفن پسماند اجرا شده که بر اساس آن 6 هزار و 663 روستا و 246 شهر تحت پوشش این پروژه‌ها قرار گرفتند، همچنین قرار شد از تجمع بیش از حد محل دفن پسماندها جلوگیری شود و در شعاع 30 تا 40 کیلومتری هر شهر یک محل دفن ایجاد شود. همچنین 101 شهر و 126 روستا تحت پوشش پروژه‌های تفکیک از مبدأ قرار گرفتند. بر این اساس 19 پروژه تأسیسات پردازش و تولید کود کمپوست در دستور کار قرار گرفته که بناست هزار و 120 شهر و روستا را تحت پوشش قرار دهد. این اقدامات با اعتباری حدود هزار میلیارد ریال انجام شد که 800 میلیارد ریال آن توسط وزارت کشور و 200 میلیارد ریال توسط شهرداری‌ها و دهیاری‌ها تأمین شد.

در ادامه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز درباره زباله سوزها گفت: تمام زباله سوزها مشمول ارزیابی زیست محیطی هستند، تعبیه زباله سوز در واقع انتهای خط مدیریت پسماند است، ابتدا باید کاهش تولید زباله در دستور کار شهرداری‌ها و دهیاری‌ها قرار گیرد، یعنی به مردم آموزش داده شود تا زباله کمتری تولید کنند، در مرحله بعد تا جایی که می‌شود، به کمپوست تبدیل و مصرف مجدد شود و بعد از آن پسماندهایی که قابلیت مصرف مجدد و تبدیل شدن به کمپوست ندارند به صورت تفکیک شده به شهرداری‌ها تحویل داده شود.

او افزود: امروزه پسماندهایی مانند شیشه، پلاستیک و کاغذ قابلیت ورود به بورس را دارند و خیلی از شهرها بورس این پسماندها را دارند، به عنوان مثال کاغذ A4 با کیفیت در صورت داشتن فناوری مناسب قابلیت تولید و استفاده تا 7 بار را دارد.

ابتکار گفت: اما یک بخش باقی می‌ماند که آن پسماندهای ویژه و خطرناک است و پسماندهای بیمارستانی جزو آنها است که معتقدیم عمده آنها باید سوزانده شود و برای این کار باید پسماندسوز یا نیروگاه پسماند ایجاد کنیم تا بتوان از پسماند انرژی به دست آورد.ابتکار تأکید کرد: زباله سوزی که قرار است استفاده شود باید فناوری لازم در بحث آلودگی هوا را داشته باشد یعنی به بهانه حل معضل پسماند نمی‌توانیم هوا را آلوده کنیم بنابراین باید همراه با استانداردهای روز دنیا باشد که سازمان محیط زیست این استاندارد‌ها را تهیه، مصوب و ابلاغ کرده و بر اساس این ضوابط می‌توانیم پسماند سوز یا نیروگاه تولید انرژی از پسماند داشته باشیم.

با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی سلامت نیوز، تاریخ انتشار: 3 اردیبهشت 1396، کد مطلب: 211188، www.salamatnews.com