شعارسال: طی چند روز آینده برجام بالاخره به مرحله اجرا می‌رسد و شاهد این خواهیم بود که در قبال اجرای کامل برخی تعهدات ایران همچون بیرون آوردن قلب رآکتور اراک و همچنین کاهش سانتریفیوژ‌های فعال در نطنز و فردو عملاً ایران به نقطه‌ای رسیده که تمام تعهدات خود را به طور کامل انجام داده است.

طبق برآورد غربی‌ها میزان فاصله ایران برای تأمین ساخت یک بمب هسته‌ای به همین منظور نزدیک به یک سال افزایش یافته است و در نهایت برنامه هسته‌ای ایران تحت سخت‌ترین بازرسی‌های ممکن قرار خواهد گرفت. در کنار این هنوز بحث اجرای برجام به صورت کامل قطعی نشده و قوانین تحریمی گوناگونی در کنگره امریکا در حال تصویب است، با این حال به نظر می‌رسد حداقل در این سطح اجرای برجام قطعی است.

اما در این میان آنچه مهم است، بازتاب داخلی برجام به خصوص در عرصه انتخابات است که مورد توجه رسانه‌های داخلی و خارجی قرار گرفته است و آن را از زوایای مختلف مورد تحلیل قرار داده‌اند، این در حالی است که انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری از سوی غربی‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین انتخابات‌های چند سال اخیر تحلیل می‌شود.

*تنها برگ برنده روحانی

به عنوان مثال خبرگزاری انگلیسی «رویترز» در تحلیلی با اشاره به ثبت نام 12 هزار داوطلب شرکت در انتخابات مجلس ایران که قرار است اسفند ماه سال جاری برگزار شود، نوشت: حضور حدود 12هزار داوطلب شرکت در انتخابات فوریه 2016 مجلس ایران (اسفند 94) آنطور که تلویزیون دولتی این کشور گزارش کرده، حد نصابی از حیث تعداد شرکت‌کنندگان در انتخابات مجلس جمهوری اسلامی است.

رویترز در ادامه نوشت: «حسن روحانی» رئیس‌جمهور میانه‌رو ایران که در انتخابات 2013 پیروز انتخابات شد و قهرمان توافق هسته‌ای ایران با غرب در جولای با قدرت‌های جهانی گشت، امید دارد یارانش کنترل 290 صندلی مجلس را در دست گرفته و به سلطه فراکسیون اصولگرایان خاتمه بخشند.

بر این اساس، حمایت مجلس به روحانی قدرت مستحکم‌تری را برای پیشبرد اصلاحات خواهد داد اما در جناح مقابل، اصولگرایان ایران از وقوع فتنه بالقوه - اصطلاحی که به اردوگاه اصلاحات در جریان اعتراض به انتخابات سال 2009 ریاست جمهوری داده شد - سخن می‌گویند.

رویترز در خاتمه نوشت: روحانی همراه با متحد قدرتمندش اکبر هاشمی‌رفسنجانی، رئیس‌جمهور ادوار گذشته ایران، به امید پیروزی اکثریتی در انتخابات به واسطه محبوبیت ایجاد شده از توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌های اقتصادی است.

«علی واعظ» از کارشناسان رسانه‌های فارسی زبان امریکا نیز چندی قبل در گفت‌و‌گو با شبکه «دویچه وله» آلمان در این باره گفت: «انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی و خبرگان از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ جمهوری اسلامی ایران است اما انتخابات مجلس شورای اسلامی نسبتاً مهم‌تر است زیرا زمینه‌ساز انتخابات ریاست جمهوری سال 2017 در ایران است. واقعیت این است که اگر روحانی رئیس‌جمهور ایران و یارانش در انتخابات مجلس شورای اسلامی پیروز شوند، آن‌گاه موقعیتی بهتر برای به چالش کشاندن دیگران دارند.

جالب اینجاست که این تحلیل به صورت مرتب از سوی برخی رسانه‌های امریکایی دیگر نیز مرتباً تکرار می‌شود.

*دولت ایران 100 میلیارد دلار را می‌خواهد ولی قبل از انتخابات

نشریه امریکایی اکونومیست در مطلبی با عنوان «روز بزرگ در راه است، مشکلات بزرگ پیش رو است» با اشاره به بازداشت 10‌نظامی امریکایی بعد از توقیف دو شناور نیروی دریایی امریکا در «جزیره فارسی» در خلیج فارس آزادی زودهنگام آنها را نشانه‌ای از تغییر در ماهیت روابط دو کشور ایران و امریکا تعبیر کرده است. این نشریه به توافق جامع اتمی میان ایران و گروه 5+1 اشاره کرده و نوشته: همکاری ایران در زمینه سانتریفیوژها، خارج کردن قلب رآکتور اراک و انتقال بخش اعظم ذخایر اورانیوم خود، بسیاری از کارشناسان امور تسلیحاتی را شگفت‌زده کرده است. با این حال، به نوشته اکونومیست «همان‌طور که منتقدان این توافق با توصیف آن به عنوان فاجعه، در اشتباهند، طرفداران آن هم باید در این باره واقع‌گرا باشند.»

این نشریه در ادامه می‌نویسد: «پیشرفت روان به سمت روز اجرا تا اندازه زیادی به خاطر آن است که رئیس‌جمهور روحانی و آقای ظریف، مشتاقانه خواهان رفع تحریم‌ها هستند.» «اکونومیست» اضافه می‌کند: «آنها خواستار رفع مصادره از 100 میلیارد دلار دارایی‌های ایران قبل از انتخابات پارلمانی ماه آینده هستند؛ انتخاباتی که جناح آنها امیدوار است در آن عده‌ای از تندروهای مخالفشان را برکنار کنند.»

مقامات کاخ سفید و کشورهای اروپایی نیز پیش از این دست‌کم یکی از اهداف توافق هسته‌ای با ایران را تقویت برخی جناح‌ها در مناسبات سیاسی کشور عنوان کرده‌اند

*چرا تحریم‌های موشکی و هسته‌ای عقب افتاد

از سوی دیگر نیویورک تایمز نیز هدف از عقب افتادن تحریم‌های ایران را ایجاد فضای انتخاباتی به نفع برجام ذکر می‌کند و می‌گوید: دولت اوباما تصریح کرده که حتی پس از رفع طاقت‌فرساترین تحریم‌هایی که بر اساس توافق هسته‌ای رفع می‌شود، تحریم‌های برنامه موشکی، تروریسم و حقوق بشر در قبال ایران باقی می‌ماند. توافق هسته‌ای تحریم‌های موشکی بالستیک سازمان ملل را طی هشت سال برمی‌دارد اما تحریم‌های امریکا روی شرکت‌هایی که به ایران سلاح می‌فروشند، باقی خواهد ماند.»

این روزنامه با اشاره به طرح تحریم‌های تازه علیه ایران به دلیل برنامه موشکی که در ابتدا به اطلاع کنگره رسید و سپس با اعلام کاخ سفید تا اطلاع ثانوی به تعویق افتاد، نوشت: «در حالی که درباره تأخیر توضیح داده نشد، اما باید گفت که این یک لحظه حساس و شکننده است و این درست است که باید منتظر ماند چراکه ایران در آستانه اجرای توافق هسته‌ای است.»

روزنامه امریکایی تصریح کرد: «تحریم‌های جدید ایران به واسطه موشک‌های بالستیک همچنان باید پیگیری شود. افراد و نهادهایی که مسئول برنامه موشکی ایران هستند، سال‌ها پیش تحریم شدند. تحریم‌های جدید روی 11 فرد و مؤسسه جدید اعمال و به لیست قدیمی اضافه خواهد شد.» نیویورک تایمز در پایان هشدار داد: تحریم‌ها نباید چنان طاق‌فرسا باشد که ایران از نفع‌جویی ناشی از کاهش تحریم‌های هسته‌ای بی‌بهره بماند.

حالا سؤال اینجاست که وظیفه دولت در قبال تلاش غرب برای استفاده از ابزار تحریم برای تأثیرگذاری بر فضای سیاسی و داخلی کشور و در کنار آن استفاده صحیح از مزایای ناشی از اجرای توافق هسته‌ای چه می‌تواند باشد.

*تمام وسوسه‌های برجام

اجرای برجام می‌تواند فرصت مناسبی را در اختیار اقتصاد ایران قرار دهد و به توسعه و شکوفایی کسب و کار به خصوص در فضای رکودی فعلی کمکی قابل توجه کند. از سوی دیگر به حتم وسوسه استفاده انتخاباتی از برجام نیز در مخیله دولت نفوذ خواهد کرد.

این در حالی است که بالاخره برجام مبالغ مالی را نصیب دولتمردان خواهد کرد؛ مبالغی که در شرایط فعلی قیمت نفت هر جزء از آن اهمیتی حیاتی دارد، چرا که در آینده نزدیک قیمت نفت افزایش پیدا نخواهد کرد. حالا سؤال اینجاست که دولت چه راهی را انتخاب می‌کند. آیا تلاش خواهد کرد مبالغ ناشی از برجام را به سمت اقتصاد مصرفی در داخل سرازیر کند تا بتواند از نفع کوتاه‌مدت آن در فضای سیاسی کشور استفاده کند یا اینکه مبالغ حاصل از آزاد‌سازی این سرمایه‌ها را به سمت ایجاد یک اقتصاد مقاومتی هدایت کرد. به طور حتم توسعه کارآفرینی مناسب‌ترین راه برای کشور خواهد بود و اینجاست که دولت در یک دو راهی سخت قرار خواهد گرفت؛ دو راهی‌ای که به طور حتم عملکرد دولت در آن مورد توجه خواهد بود.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری تسنیم، تاریخ انتشار خبر 26 دی 1394، کدمطلب: 972159، www.tasnimnews.com