شعارسال : آب و هوای قم در طبقه بندی اقلیمی کشور در زمره آب و هوای نیمه بیابانی (جزو اقلیم کویری و خشک) محسوب می‌شود، چون نزدیک به منطقه بیابانی مرکز ایران است، تابستان‌های آن گرم و خشک و زمستان‌های آن کم و بیش سرد است اختلاف دمای سالانه زیاد و در اغلب اوقات خشکی هوا غلبه دارد.

قم به علت همسایگی با کویرهای لوت و نمک دارای آب و هوایی بیابانی است و میزان بارندگی آن بطور متوسط ۱۵۰ میلیمتر در سال است که این میزان امسال ۵۰ درصد نسبت به سال‌های گذشته کاهش ‌یافت و در بیشتر مناطق استان قم شاهد خشکسالی شدید بودیم.

* حال سفره‌های زیرزمینی قم به هیچ وجه خوب نیست

خشکسالی سال های اخیر و تخریب باغات در قم باعث افزایش دمای هوا و مصرف بی‌رویه آب شده، بطوریکه باید گفت که حال سفره‌های زیرزمینی قم به هیچ وجه خوب نیست و به مرحله بحرانی رسیده است.

قم تنها وابسته به آبی است که از مناطق دیگر به این استان وارد می‌شود و درصورتی که آن نیز قطع و یا دچار افت شود، این شهر در آینده روزهای پرتنش آبی را شاهد خواهد بود.

مسئولان استان نیز بار‌ها این خطر را گوشزد کرده‌اند که انتقال آب از سرشاخه‌های دز به عنوان آخرین راهکار رفع مشکل آب این استان است.

این درحالی است که روستاهای قم نیز وضعیت مناسبی از نظر میزان منابع آبی ندارد و خشکسالی‌هایی که طی ۱۰ سال گذشته در این استان روی داده و همچنان ادامه دارد، مردم روستا را نیز با مضیقه‌های آبی فراوانی روبرو کرده بطوریکه هم اینک برخی از روستا از طریق تانکر آبرسانی می‌شود و برخی روستا‌ها نیز جیره بندی آب به اجرا درآمده و تنها ساعاتی از شبانه روز از نعمت آب برخوردارند.

در سال کم آب قم، وضع محصولات پر آب کشاورزان نیز روبه وخامت گرایید و تولید محصولات پر آب بری مانند صیفی‌جات را با چالش روبه‌رو کرد و همین امر منجر شد تا بسیاری از کشاورزان به حذف محصولات پر آب بر و جایگزین ساختن باغات پسته روی آورند. علت این امر چیزی نیست جز سازگاری این طلای سبز با شرایط فقدان آب؛ به خصوص در سال‌های اخیر که بحران کم آبی بیش از پیش کشاورزان استان را تهدید می‌کرد.

* اختصاص بیش از ۴۰ درصد باغ‌های استان به کشت پسته

کشت پسته از حدود ۴۰ سال پیش در استان قم آغاز شده و حالا میزان تولید این محصول با ارزش به حدی رسیده که بیش از ۴۰ درصد باغ‌های استان به این کشت اختصاص یافته است.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان قم می‌گوید: از حدود ۱۷ هزار و ۷۰۰ هکتار باغ‌های استان در بیش از ۷ هزار و ۳۰۰ هکتار آن پسته کشت می‌شود.

مسلم ابراهیمی مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان قم با بیان اینکه برداشت پسته در سطح سه هزار هکتار از باغات بارده استان آغاز شده اظهار کرد: سطح کل باغات پسته استان تا پایان سال ۹۳ بالغ بر ۷ هزار و ۳۰۰ هکتار می‌باشد که از این مقدار سه هزار هکتار آن به مرحله باردهی رسیده است و پیش بینی می‌شود دو هزار و ۴۰۰ تن محصول پسته خشک از این سطح برداشت شود.

وی با اشاره به اینکه عمده ارقام کشت شده در استان قم شامل فندقی، کله قوچی، احمد آقایی و اکبری می‌باشد، افزود: با توجه به شرایط اقلیمی استان و ضرورت تغییر الگوی کشت، توسعه باغات پسته در دستور کار قرار گرفته و استقبال کشاورزان نیز از آن بسیار خوب بوده است به طوری که پیش بینی می‌شود هر سال حدود ۲ هزار هکتار به سطح باغات پسته افزوده شود.

ابراهیمی ادامه داد: میزان تولید پسته در سال قبل با عملکرد یک تن در هکتار حدود ۲ هزار تن بوده است که در سال جاری به جهت اینکه باغات پسته در سال ناآوری قرار دارند، عملکرد حدود ۸۰۰ کیلوگرم در هکتار پیش بینی می‌شود و میزان تولید به جهت افزایش سطح بارده، بیشتر از سال قبل خواهد بود.

استفاده نکردن از سموم و کود شیمیایی موجب افزاش کیفیت پسته‌های تولیدی استان قم شده است و نیمی از محصول به تهران، کردستان، ایلام، کرمانشاه، خوزستان، فارس و هرمزگان صادر می‌شود.

با توجه به اینکه ۸۰ درصد خاک استان برای کاشت پسته مناسب است، با بکارگیری روش‌های علمی، استفاده از کودهای حیوانی و حذف سموم می توان در هر هکتار به طور میانگین ۷ تن پسته برداشت کرد، که این میزان از میانگین کشوری خیلی بالا‌تر است.

این نکته نیز قابل توجه است، که با ۳۰ لیتر آبیاری قطره‌ای می‌توان ۱۰۰ هکتار باغ پسته را سیراب کرد در حالی که این میزان آب برای آبیاری ۲۰ هکتار یونجه استفاده می‌شود.

* تغییر الگوی کشت و جلوگیری از هدر رفت منابع آبی

جهاد کشاورزی استان قم نیز درپی تغییر الگوی کشت از زراعت به باغداری است و برای گسترش باغ‌های پسته تسهیلات ارزان با کارمزد ۷ درصد و بازپرداخت ۱۵سال درنظر گرفته است.

اگر در کاشت محصولاتی نظیر پسته که یکی از کالاهای مهم صادراتی کشورمان به حساب می آید و همچنین انار و زیتون، می توان در استان قم به سمت تغییر الگوی کشت و کاشت دقیق و علمی پیش رفت، و به طور حتم با بازدهی اقتصادی مطلوب‌تری روبرو خواهیم شد.

با تغییر کاربری در زمین های زراعی استان، اکنون طلای سبز به عنوان نخستین محصول کشاورزی قم مطرح شده است و گرایش کشاورزان قمی به کشت محصولاتی که مصرف آب بسیار کمی دارند، جلوگیری از هدر رفت منابع آبی را در استان نوید می‌دهد.

اما تغییر در نوع محصولات باغی و زراعی به تدریج صورت می‌گیرد، اگر این تغییر از شتاب مناسبی برخوردار شود، تا چند سال آینده بخش عمده زمین های کشاورزی از زراعی به محصولات باغی کم مصرف درآب تبدیل خواهد شد.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از وبسايت تابناک قم ، تاریخ انتشار چهارشنبه 8 مهر 1394 ، کد مطلب :103330 : www.tabnakqom.ir