شعارسال : در پی به شهادت رساندن شیخ باقرالنمر توسط آل سعود و بالا گرفتن احساسات مسلمانان جهان نسبت به این اقدام به خصوص شدت واکنش برخی هموطنان‌مان در برابر سفارت عربستان، این کشور روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع کرد.

در حالی که ایران تاکید کرده است، «حفاظت از جان و مال همه کسانی که در خاک جمهوری اسلامی هستند علاوه بر یک تکلیف قانونی یک امر شرعی است و در مورد نمایندگی‌های سیاسی کشورهای دیگر در تهران نیز بنابر تکلیف قانونی و آموزش‌های شرعی ما آمادگی کامل برای تامین امنیت آن‌ها را داریم و آنچه که برای سفارت عربستان در تهران رخ داد نباید برای سایر نمایندگی‌های خارجی در ایران دغدغه و نگرانی ایجاد کند.» وزیر خارجه عربستان و رئیس اداره رسانه‌ای این کشور به طور مشترک در یک کنفرانس خبری در مورد حمله به سفارت عربستان و کنسولگری این کشور در ایران موضع گرفتند. پس از آن نیز وزارت خارجه عربستان سعودی با احضار سفیر ایران در ریاض دستور اخراج او و هیات دیپلماتیک همراهش را به وی ابلاغ کرد.

وزارت امور خارجه عربستان هم‌چنین اعلام کرد که به شورای امنیت سازمان ملل و چند سازمان منطقه‌ای در رابطه با ماجرای تعرض به سفارتش در تهران گزارش داده است.

بعد از این اتفاقات بود که تعدادی از کشورهای عرب زبان دیگر نیز به پیروی از سعودی ها روابط خود با کشورمان را قطع و یا کاهش دادند. هم اکنون نیز روابط بین دو کشور دچار تنش است. بر همین اساس گفت‌وگویی با پیرمحمد ملازهی، کارشناس مسائل شبه قارهو منطقه خاورمیانهترتیب داده ایم که در ادامه می آید:

در مورد اتخاذ سیاست های دیپلمات های ایرانی در مقابل گستاخی های سعودی بفرمایید.به نظر شما سیاست ایران در مقابل عربستان منفعل نیست؟

ایران سیاست فعالی در قبال عربستان دارد و اینگونهنیست کهکاملاً سکوت کند. دیپلمات های ایرانی خویشتن داری می کنند تا شرایط بدتر از این نشود والا اینطوری نیست که ایران در مقابل حرکاتی که سعودی ها انجام می دهند، منفعل باشد.

هم ایران و هم عربستان خود را محور دنیای اسلام می دانند

در مورد تنشی که هم اکنون در سطح روابط بین ایرن و عربستان سعودی وجود دارد توضیح دهید

کلاً چیزی که هم اکنون در خاورمیانه می گذرد اگر به صورت واقع بینانه به آن توجه شود، نتیجه روابط پشت پرده ای است که بین ایران و عربستان سعودی شکل گرفته است واینکه تا حدی جنبه ایدئولوژیک پیدا کرده است و دو طرف در حقیقت در دو جبهه قرار گرفته اند که احساس می کنندرویاروی هم هستند. علت و ریشه هایش را وقتی بررسی می کنیم می بینیم که برمی گردد به اینکه این دو تا کشور، هر دو خودشان را محور دنیای اسلام ارزیابی می کنند، ایران یک گفتمانی تحت انقلاب اسلامی دارد که این گفتمان بر اساس وحدت طلبی در دنیای اسلام حرکت می کند و شعار اصلی اش این است که قدرت دنیای اسلام در وحدتش می باشد و این گفتمان برخواسته از انقلاب اسلامی ایران است هر چند که ممکن است درعمل مشکلاتی داشته باشد ولی در اصل بر وحدت اسلامی تأکید دارد.

عربستان می گوید ایران به فرقه گرایی دامن میزند

در آن طرف قضیه عربستان سعودی تلقی دیگری دارد. تلقی سعودی ها این است که ایران به فرقه گرایی دامن می زند. با توجه به اتفاقاتی که در سوریه، یمن، عراق و بحرین روی داده است، آن ها معتقد هستند که ایران دنبال این است که حاکمیت شیعه را در منطقه گسترش دهد تا شیعیان در رأس قرار بگیرند برای اینکه مقابله بکنند با جریانات حاکمی که اهل سنت هستند؛در واقع سعودی ها معتقد هستند کهگفتمان ایرانبه سمت گفتمان فرقه ای رفته است.

یعنی در ایجاد تنش های بین دو کشور این بحث ایدئولوژیک موثر واقع شده است؟

در حقیقت بحث این است که بخشی از کشورهای منطقه اهل سنت و بخشی اهل تشیع هستند،این دو در واقع نمی توانند با هم همکاری کنند و از دید آن ها ایران به دنبال حاکمیت شیعیان است و همین مورد باعث ایجاد مشکل شده است.

یعنی اینکه ایران یک الگوی اسلامی را مطرح کردهو عربستان سعودی هم یک الگوی اسلامی را مطرح می کند و می گویدما در قالب خلافت یا در قالب آن چیزی که بیشتر داعشی ها تحت عنوان خلافت اسلامی مطرح می کنند، خواستار حکمرانی هستیم.

دو گفتمان متفاوت ایران و عربستان باعث تنش شده است

این دو گفتمان است که باعث این بحران و تنش شده است و این بحران نه به نفع ایران و نه به نغع عربستان سعودی و نه به نفع دنیای اسلام می باشد.

باید این دو کشور به طرف کاهش تنش ها از طریق مذاکرات حرکت کنند و حل و فصل بحث های ایدئولوژیک را در سطح حوزه ها و دانشگاه ها و در سطح متفکرین اسلامی پیگیری نمایند، کشاندن این موضوعات به رسانه ها و سطح عمومی جز اینکه باعث تخریب چهره اسلامی در دنیای اسلام می شود هیچ نفعی نخواهد داشت.

نه عربستان و نه ایران به دنبال بالارفتن تنش ها و برخورد نظامی نیستند/برنده تنش بین کشورها در منطقه اسرائیل است

ادامه این تنش ها را چگونه ارزیابی می کنید؟

این دو کشور نمی توانند تنش ها را در سطحی بالا ببرند که به برخورد نظامی کشیده شود، نه عربستان سعودی دنبال این اتفاق است و نه ایران همچنین خواسته ای دارند. این دو کشور ناچارند در مقطع کنونی با هم مذاکره کرده و تنش ها را کاهش دهند و ارتباطات سیاسی را از سر بگیرند، چون برنده این تنش ها و بحران ها، اسرائیل می باشد که در منطقه به دنبال این است که جنگ فرقه ای راه بیفتد و کشورهای اسلامی نتوانند با یکدیگر اتحاد داشته و حتی ملت های یک کشور به جان هم بیافتند و این کشورها تجزیه شده و ثابت شود که وقتی مسلمانان نمی توانند با خود کنار بیایند چگونه می توانند در کشور واحدی مثل فلسطین کنار هم باشند.

طرح های پنهانی عظیم تری وجود دارد که می خواهند از این تنش ها استفاده خاص خود را کرده و به این تنش ها دامن می زنند.

برداشت من این است که دیر یا زود، واقع بینیدر عربستان ایجاد خواهد شد تا این دو کشور تنش ها را کاهش داده و به سمت از سرگیری روابط حرکت کنند.

و احتمالاً کشورهای میانجی وارد کار می شوند؟ سعودی ها به گونه ای حرف میزنند که انگار ایران به این کشور نیاز دارد!

بحث نیاز به آن شکل وجود ندارد. بحث این است که عربستان سعودی خود را محور کشورهای اهل سنت می داند ولی در یارگیری کشورهای اهل سنت، به هرحال دیدید که وقتی مسئله یمن مطرح شد، کشور پاکستان که نزدیک ترین مناسبات را با عربستان دارد، ولی مقامات پاکستانی حاضر نشدند تا نیروهای نظامی به یمن بفرستند تا این نیروها در کنار عربستان بجنگد.

یک سری مقتضیاتی در روابط وجود دارد و به گونه ای نیست که سعودی ها هر چه که بگویند سایر کشورها آن را قبول کنند.

حضور نواز شریف در ایران برای میانجی گری هم بود

نیاز به میانجی گری وجود دارد. بالاخره وقتی دو کشور به شکل مستقیم وقتی نمی توانند مذاکره کنند، امکان دارد یک کشور ثالث واسطه شود.

حضور نواز شریف در ایران هم به همین دلیل بود. پاکستان کشوری است که هم با ایران و هم با عربستان سعودی از مناسبات خوبی برخوردار است و به همین دلیل شاید نتیجه گیری صورت گیرد.

شرایط زود است برای اینکه یک میانجی گیری مناسبی را شاهد باشیم. هنوز ثبت تغییرات در ایران و عربستان سعودی بر علیه یکدیگر زیاد است.

جنبه ایدئولوژیک تنش ها بسیار خطرناک است

تنها مسئله سیاسی در مورد تنش های بین دو کشور عربستان و ایران نیست، بلکه این بحران جنبه ایدئولوژیک نیز دارد که بسیار خطرناک هم هست، چون در قالب شیعه و سنی مطرح خواهد شد و این موضوع کل دنیای اسلام را در بر خواهد گرفت.

از این زاویه من فکر می کنم، یک مقدار که زمان بگذرد، شرایط برای میانجی گری هم آماده خواهد شد، کشورهای مختلفی چون روسیه و چین برای میانجی گری اعلام آمادگی نموده اند، ظرفیت های کشوری چون پاکستان شاید بهتر از سایر کشورها بتواند در این مورد عمل نماید. کشوری مثل اندوزی که کشوریاسلامی است و در بسیاری از مناقشات منطقه ای معمولاً حضور ندارد،برای میانجی گری شاید مناسب باشد.

شاید کم کم شرایط بین ایران و عربستان رفته رفته عادی شود

من فکر میکنم شاید در کوتاه مدت و در اسرع وقت نه ولی کم کم شرایط عادی تر خواهد شد.

اگر مذاکراتی که روز جمعه در مورد سوریه می خواهد شکل بگیرد، در پایان به راه حل های سیاسی مناسبی بیانجامد و شرایطی پیش بیاید، که در یمن هم از طریق سیاسی مسائل حل و فصل شود، اصولاً به اعتقاد من دو کشور ایران و عربستان می توانند روابط خود را از سر بگیرند و تنش ها را کاهش دهند.

سایر کشورهای عربی به صورت مستقل نمی خواستند با کشورمان قطع رابطه کنند

با رفع تنش بین دو کشور ایران و عربستان هم سایر کشورهای عرب زبان باز هم به تبعیت از سعودی ها روابط خود را از سر می گیرند؟

سایر کشورهای عربی تحت تأثیر یک سری مناسباتی که دارند، با ایران روابط خود را کاهش داده و یا قطع نموده اند، و الا به شکل مستقل تمایلی به قطع رابطه با ایران ندارند. ایران یک کشور بزرگ اسلامی است و یک انقلاب را پشت سر گذاشته است و یک دیدگاهی برای جهان اسلام مطرح می کند. اینطوری نیست که بخواهند برای همیشه با ایران قطع رابطه کنند، قطعاً اگر مناسبات ایران و عربستان از سر گرفته شود، این کشورها بار دیگر خواهان برقراری روابط با کشورمان خواهند شد.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی آناج ، تاریخ انتشار پنجشنبه 08 بهمن 1394 ، کدمطلب : 34438 : www.anaj.ir