آن کسی که حاضر است بهترین شهدا را نثار و ایثار کند تا دین خدا محفوظ بماند، او به حقیقتِ قربانی رسیده است؛ او فرزند مناست گرچه منا نرفته باشد.

خداوند کریم در بیان حکمت قربانی، می‏ فرماید: این قربانی کردنْ ظاهری دارد و باطنی. ظاهر قربانی به خدا نمی‏ رسد؛ امّا باطن آن به خدا می‏ رسد. ﴿لن ینال الله لحومها ولا دماؤها ولکن یناله التقوی) یعنی گوشت و خون قربانی به خدا نمی ‏رسد ولی آن تقوایی که در قربانی و کشتن گوسفند و شتر، که روح و درون و حکمت این عبادت است، به خدا می ‏رسد.

در جاهلیت وقتی قربانی می‏ کردند، مقداری از گوشت قربانی را به دیوار کعبه می‏ آویختند و مقداری از خون آن را به دیوار می‏ مالیدند تا قبول بشود!

اما اسلام روی این کار خطّ بطلان کشید. پس انسان متّقی که در حقیقت به باطن عبادت رسیده و می‏ کوشد که به حکمت نهایی عبادت برسد به خدا می‏رسد.(۱)

این مرجع تقلید در قلمی زیبا به کلام گهربارزینت عبادت کنند گان در رابطه با حقوق قلب و چشم در راستای بینش واقعی حقایق الهی پرداخته ونوشت: پوشاندن چشم از نگاه حرام و نگریستن به آنچه را که خدا امر فرموده، از حقوق چشم به شمار می ‏آید.چشم را پیامبرِ دلْ نامیدند که فرمان او می‏ برد و هرگونه نگاه بیجا، ظلم و تعدی در حق اوست و آن را تیر زهرآگین از تیرهای شیطان دانسته ‏اند که با نگاه حرام، تیرِ آن به جان انسان اصابت می‏ کند.

 خداوند چشم را در انسان قرارداد تا حقایق هستی را مشاهده نموده و به عظمت خالق پی برد؛ نه اینکه هر چه در مقابلش افتاد بنگرد و دل را تحریک کند. بسیاری از اضطراباتِ قلب به واسطه نگاه های آلوده و حرام است. زمانی که نگاه پاک باشد دل روشن می‏ شود، ولی زمانی که چشم آلوده به گناه شد، لغزش دل بر صاحبش آشکار می ‏گردد و زمانی که حق بصر ادا شود، شخص اهل بصیرت می ‏شود و حق آن را امام سجاد(علیه‌السلام) در راستای آیه کریمه سوره نور تفسیر می‏فرماید که :«حق البصرِ اَنْ تغضَّه عما لا یحلُّ لک و تعتبر بالنظر به»؛ حق بینایی آن است که آن را بپوشانی از آنچه دیدن آن حرام است و با دیده عبرت‏ انگیز به حوادث بنگری.(۲)

آیت الله جوادی آملی با استناد به فرمایشات آن حضرت حق خدای بزرگ بر انسان را بندگی مخلصانه یک بنده مطرح کرده و آورده است: امام سجّاد(علیه‌السلام) می‏ فرماید: حق خدای بزرگ بر تو آن است که او را بندگی کرده، چیزی را شریک او قرار ندهی، هرگاه این حق خداوندی را با اخلاص عمل نمودی، خدای بزرگ بر خود واجب کرده که امور دنیا و آخرت تو را کفایت کند.

او به گوشه ای از دیگر حالات معنوی و رفتاری آن حضرت پرداخت و عنوان کرد: وقتی انسان دست به دعا برداشت، طبق روایات و سنت معصومین (علیهم ‏السلام) مستحب است آن را بر سر و صورت خود بکشد؛ برای اینکه لطف خدا به این دست پاسخ داده است. دستی که به سوی خدا دراز شود، یقیناً خالی بر نمی‏ گردد و دستی که عطای الهی را دریافت کرد، گرامی است، لذا خوب است آن را به صورت یا به سر بکشد.گاهی امام سجاد (سلام ‏الله‌علیه) چیزی که به سائل مرحمت می‏ فرمودند، دست مبارک را می‏ بویید و می‏ گفت: این دست به دست الهی رسیده؛ چون خدا فرمود: ﴿هو یقبل التوبه عن عباده ویأخذ الصدقات﴾ (۳)

حضرت امام سجاد (علیه‌السلام) اگر کلوخی را در معبر می‏دیدند از مرکب پیاده می‏ شدند و آن را از راه، دور می‏ کردند که مزاحم رهگذر نشود.

حضرت مسیح(علیه‌السلام) از کنار گوری می‏گذشت که صاحب آن قبر را معذّب دید. سال بعد، هنگام عبور از کنار آن گور، صاحب آن را در عذاب ندید. پرسید: خدایا! عامل رفع عذاب او چه بود؟ فرمود: فرزند او بزرگ شد و راهی را اصلاح کرد و یتیمی را مکان داد. از این‏ رو، از گناه او صرف نظر شد. (۴)

پاورقی……………………………………………………………….

(۱) حکمت عبادات ، ص ۳۵

(۲) حق وتکلیف دراسلام ص۳۰۴

(۳) حکمت عبادات ص۲۱۵

(۴) انتظاربشرازدین ص۲۰۹

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری شقفنا، تاریخ انتشار:2 اردیبهشت 97، کدخبر:  556311،www.fa.shafaqna.com