شعارسال: بالاخره تصویب FATF بعد از مدت‌ها مجدداً در دستور کار مجلس قرار گرفت. چند ماه پیش بود که به‌ رغم نمایش‌ تندروها در مجلس، این لوایح چهارگانه در مجلس شورای اسلامی و با در نظر گرفتن توصیه‌های شورای عالی امنیت ملی و بعضا حق تحفظ به‌تصویب رسید اما درنهایت شورای نگهبان سه لایحه از چهار لایحه ارسالی به این شورا را رد کرد. اکنون قرار است مجددا و در فاصله اندکی که ایران مهلت دارد تا به عضویت FATF درآید و در فاصله کوتاه‌تری تا اعمال تحریم‌های آمریکا، سه لایحه باقی‌مانده از FATF در مجلس بررسی‌شده و به رأی گذاشته شود به نظر می‌رسد حساسیت این موضوع در روزهای آینده بیشتر خواهد شد ومجددا تصویب سه لایحه باقی‌مانده به چالشی در مجلس تبدیل خواهد شد. برای بررسی دقیق‌تر آثار اجرای FATF در ایران  با احمد بخشایش کارشناس مسائل بین‌الملل گفت‌وگویی انجام شده که در ادامه می‌خوانید.

چرا در ایران بسیاری اعتقاد دارند که باید FATF را اجرا کند و بسیاری معتقدند که با اجرای آن آثار سنگینی به اقتصاد ایران تحمیل خواهد شد؟

ببینید FATF موضوع پیچیده‌ای نیست. با عضویت در FATF مسیری جابجای پول مشخص خواهد شد تا جریان مالی در کشورها به سمت پول‌شویی و تأمین مالی گروه‌های تروریستی هدایت نشود. در عدم عضویت ایران در FAFF امکان سوءاستفاده، سود جویان فراهم خواهد شد تا با استفاده از این وضعیت غیر شفاف دست به فسادهای کلان اقتصادی بزنند. شفافیت گردش‌های مالی و مشخص بودن مبدأ و مقصد تراکنش‌های مالی موجب می‌شد تا زمینه برای انواع فسادهای مالی فراهم نشود و کمترین بهره آن برای ما این است که در صورت عضویت در FATF فساد مالی کمتری در سیستم اقتصادی ایران از طریق بانکی به وجود خواهد آمد.

به نکته خوبی اشاره کردید چه دستاوردی ازنظر اقتصادی در صورت تصویب FATF برای ایران حاصل خواهد شد؟

برای روشن شدن این موضوع لازم است مروری به گذشته صورت بگیرد. در زمان دولت احمدی‌نژاد ما با تحریم مواجه بودیم. برای دور زدن تحریم‌ها در دولت‌های نهم و دهم مؤسسات مالی به وجود آمدند. مؤسسات مالی و اعتباری درواقع ابزاری بودند برای دور زدن تحریم‌ها از هر روش ممکن بود که سوءاستفاده زیادی به‌وسیله آن‌ها صورت گرفت. ترامپ قصد دارد تا آبان ماه ایران را تحریم‌ها کند. در صورت عدم شفاف‌سازی مالی از طرف ایران، نام ایران در لیست سیاه بانکی قرارگرفته و هیچ کشوری با بانک‌های ایرانی معامله و مبادله انجام نمی‌دهد. نکته مهمی که باید در نظر داشت این است که پیوستن به FATF گرچه ممکن است فرصت را از غارتگران بیت‌المال و رانت‌خواران و فرصت‌طلبان بگیرد اما از جهتی اگر ایران با تحریمی همه‌جانبه مواجه شود دیگر امکان دور زدن آن ممکن نخواهد بود. به عبارت بهتر با اجرای FATF در صورت تحریم آمریکا دیگر شاهد سوءاستفاده بابک زنجانی‌ها نخواهیم بود.

اگر FATF در ایران ایجاد اجرایی شود آنگاه چه تضمینی وجود دارد تا شاهد افزایش نابرابری اقتصادی و فسادهای روزافزون نباشیم؟

جدای از الزاماتی که FATF برای ما جهت شفاف‌سازی مشخص کرده است، خود ما نیز باید در این مورد اقدام کنیم و اجازه ندهیم فضای غیر شفاف برای عده‌ای خاص، فرصت فراهم آورد. اگر دستگاه‌های نظارتی در برخورد با متخلفان به دلیل وابستگی آنان بر اشخاص مماشات نکنند به‌طورقطع می‌توان امیدوار بود که فساد از بین رفتنی است اما اگر در برخوردها نسبت‌ها و روابط بر اجرای عدالت تأثیرگذار باشد نمی‌توان امید داشت که فضای مالی کشور به سمت شفافیت حرکت کند.

پس می‌توان با اجرای FATF در ایران به‌نوعی به برخورد با ویژه خواران نیز در آینده امیدوار بود؟

وقتی فضای اقتصادی کشور شفاف شده و مشخص شود برخی از افراد از چه راه‌هایی توانسته‌اند به ثروت‌های کلان دست یابند و تکلیف املاک و اموال مشخص شود، فضای جامعه نیز آرام می‌شود. آنچه امروزه بیش از هر چیز دیگر مردم را آزار می‌دهد تبعیض است. مردم این نظام و انقلاب را دوست دارند اما از بی‌علتی و تبعیض متنفرند و از آن رنج می‌برند.

بسیاری معتقدند اگر ایران FATF را اجرایی کند آنگاه ایران دیگر نمی‌تواند به گروه‌های حامی خود در منطقه که عموما در مقابل صهیونیست‌ها ایستادگی می‌کنند کمک کند تا چه میزان این احتمال وجود دارد؟

اگر قرار باشد ما به کشوری کمک مالی کنیم نیازی نیست از طریق سیستم بانکی این کار را انجام دهیم و نگران باشیم که FATF مانع کمک ما به دوستان منطقه‌ای‌مان شود. هیچ سیستم بین‌المللی نمی‌تواند مانع کمک مالی نظام یک کشور به متحدانش شود، چراکه برای کمک به دوستانمان نیازی به سیستم بانکی بین‌المللی نیست. بااین‌حال FATF در مواردی می‌تواند جلوی بسیاری از فسادهای مالی و گردش حساب‌های نامتعارف را بگیرد.

باقوت گرفتن اجرای تحریم نفتی علیه ایران بازهم ایران باید به عضویت در FATF درآید؟ در این صورت احتمال اینکه نتوانیم تحریم‌ها را دور بزنیم بیشتر نخواهد شد؟

تمام مسائلی که گفته شد برای زمانی است که تحریم‌ها از سوی اروپایی‌ها اجرایی نشود درنتیجه تأکید می‌کنم که FATF تا زمانی برای کشور ما سود دارد که تحریم نباشیم و این بستگی به عملکرد اروپا و کشورهای باقی‌مانده در برجام دارد و تا گرفتن نتیجه نهایی از برجام باید صبر کنیم و مسکوت ماندن این طرح در مجلس اقدامی بسیار سنجیده و حساب‌شده بود.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت نگاه روشن، تاریخ انتشار: 19شهریور1397 ، کدخبر: 148 : www.negaheroshan.ir