چهارشنبه ۲۹ فروردين ۱۴۰۳ - 2024 April 17 
شعار سال: مراسم اسکار امسال ثابت کرد که نفوذ تکنولوژی به صنعت سینما نه تنها می‌تواند موفق و جریان‌ساز باشد، بلکه افق جدیدی پیش‌روی فعالان این عرصه می‌گشاید. به هر حال و با وجود انتقادهای مختلف، نتفلیکس با «روما» سه جایزه مهم اسکار را گرفت تا هشدار جدی برای سینمای سنتی هالیوود باشد. این کمپانی بزرگ پخش آنلاین فیلم و ویدئو، سخاوتمندانه سرمایه لازم را برای تهیه فیلم سیاه و سفیدی فراهم کرد که شخصیت اصلی آن خدمتکار محلی یک خانه بزرگ و نسبتا اشرافی است و دست آخر در حالی سه جایزه اسکار گرفت که ظاهرا چندان اعتنایی هم به نظر داوران آکادمی نداشت. «روما» با سه جایزه بهترین کارگردانی و بهترین فیلمبرداری برای «آلفونسو کوآرون» و البته اسکار باارزش بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان، بی‌شک یکی از موفق‌ترین‌های مراسم اسکار امسال بود.
نتفلیکس رقیب هالیوود
شاید به همین دلیل هم بود که نشریات تجاری هالیوود بلافاصله عکس‌العمل نشان داده و تلاش کردند دلایل توجه اعضای آکادمی به «روما» را پیدا کرده و نگرانی خود را از ساخت چنین فیلم‌های پرخرجی با پشتوانه شرکت‌هایی مانند نتفلیکس و شیوه پخش آن، اعلام کنند. در همین راستا نشریه شناخته‌شده هالیوود ریپورتر نوشت: «بعضی استودیوهای فیلمسازی قدیمی نگرانی جدی خود را درباره فیلم‌هایی اعلام کرده‌اند که متعلق به سالن‌های سینما نبوده و در خانه‌ها نمایش داده می‌شوند. آنها خواهان توجه اعضای آکادمی اسکار به چنین مواردی شده‌اند.»
«پیتر هاموند» یکی از ستون‌نویس‌های وب‌سایت خبری هالیوود هم معتقد است که جریانی در پشت پرده صنعت فیلمسازی هالیوود وجود دارد که به شدت نگران از پا انداختن صنعت سنتی سینمای هالیوود توسط بازیگران نوپایی مانند نتفلیکس است. او می‌گوید: «این نگرانی با یک زلزله شروع شده است و ممکن است با توفانی ویرانگر به پایان برسد.» در واقع این دغدغه‌ها واکنشی کاملا طبیعی و منطقی به نظر می‌رسند، چرا که حالا نتفلیکس با جوایز مهمی که به‌دست آورده، جایگاه خوبی در صنعت سینما پیدا کرده است که امکان کار با کارگردانان و بازیگران درجه اول دنیا برای پروژه‌های بعدی را به این شرکت می‌دهد. «تد ساراندوس» مدیر ارشد بخش محتوای شرکت نتفلیکس در این مورد گفته است: «برخلاف تمام شایعات و حواشی که پیرامون شرکت ما و فیلم روما شکل گرفت، اما در نهایت یک فیلم سیاه و سفید با زبان اسپانیولی و بازیگران نه‌چندان شناخته شده، توانست سه جایزه مهم اسکار را دریافت کند و این نشان می‌دهد که حالا مخاطبان زیادی در سراسر دنیا منتظر تماشای این فیلم هستند.»
«استیون اسپیلبرگ» کارگردان معروف سینما یکی از منتقدان مهم این جریان است و اعتراضش را در مصاحبه‌ای با ITV News در سال گذشته اعلام کرد و گفت فیلم‌هایی که از طریق سرویس‌های پخش آنلاین فیلم ساخته و ارائه می‌شوند، نباید در اسکار پذیرفته شوند. اسپیلبرگ در این مصاحبه گفت: «وقتی فیلمی با فرمت تلویزیونی ساخته می‌شود، یک فیلم تلویزیون است و اگر برنامه خوبی است، می‌تواند در جوایز «امی» (Emmy) شرکت کند، نه اسکار. به نظر من فیلم‌هایی که نمایش محدودی در دو سالن و برای کمتر از یک هفته دارند، شایستگی نامزد شدن را برای دریافت جایزه اسکار ندارند.» این در حالی است که زمزمه‌هایی درباره تطمیع کردن اعضای آکادمی اسکار توسط نتفلیکس هم شنیده می‌شود. هر چند این آکادمی قویا این موضوع را تکذیب کرده، اما شایعه‌هایی درباره هزینه حدود ۳۰ میلیون دلاری شرکت نتفلیکس برای این کار منتشر شده است.
رقابت پلت‌فرم‌های ویدئویی بر سر محتوا
موفقیت نتفلیکس در سال‌های اخیر باعث شد تا توجه دیگر شرکت‌های بزرگ تکنولوژی به این عرصه جلب شود. درست به همین دلیل هم هست که خبرهایی درباره معرفی و رونمایی از سرویس استریم یا پخش آنلاین ویدئویی شرکت اپل در بهار امسال منتشر شده است. اپل هم تایید کرده که این شرکت روی تولید محتوای اورجینال سرمایه‌گذاری کرده است، چون معتقد است عادت‌های تماشای فیلم و ویدئو در مردم در حال تغییر است. با این اوصاف شاید باید منتظر غلبه اپل بر پلت‌فرم استریم شرکت‌های بزرگ و مهمی مانند دیزنی یعنی پلت‌فرم دیزنی پلاس باشیم.
این جریان درست مانند رقابت میان استودیوهای بزرگ فیلمسازی در دهه ۱۹۳۰ بر سر فیلمنامه و شناسایی بهترین استعدادها است. به این ترتیب احتمالا رقابت جدی در زمینه استریم یا پخش آنلاین فیلم ویدئو بین شرکت‌های بزرگ تکنولوژی مانند نتفلیکس، آمازون و اپل شکل می‌گیرد و این شرکت‌ها به تدریج استودیوهای سنتی و قدیمی مهمی مانند دیزنی و بی‌بی‌سی را تحت فشار خواهند گذاشت. در این میان اما برنده آن شرکتی است که بتواند در زمینه تولید محتوا پیشتاز باشد. مخاطبان و بینندگان طبیعتا به سمت پلت‌فرمی با محتوای بهتر و متنوع‌تر جذب می‌شوند. شرکت نتفلیکس هم با آگاهی از این موضوع در سال ۲۰۱۸ برای تولید محتوای اورجینال ۱۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرد. چنین سرمایه‌گذاری در کنار بیش از ۱۳۰ میلیون نفر کاربر در ۱۹۰ کشور جهان باعث شده است سود سهام نتفلیکس بیشتر و بیشتر شود، تا جایی که این شرکت اخیرا اعلام کرد سود سهام آن سه برابر شده و به ۴۰۳ میلیون دلار رسیده است.
شرکت دیزنی اما ظاهرا خیلی دیر متوجه تهدید نتفلیکس شده و حالا برای جبران زمان از دست رفته، در حال حذف محتوای مربوط به دیزنی و زیرمجموعه‌هایش از پلت‌فرم نتفلیکس است. با این حال اما این اقدام دیزنی احتمالا ضربه چندان مهم و تاثیرگذاری به نتفلیکس نمی‌زند، چون این شرکت با در اختیار داشتن کاربران زیادی در سراسر دنیا، دیر یا زود ناچار به صرف هزینه‌های کلان برای تولید محتوای اورجینال و اختصاصی خودش بود. هر چند عرصه تولید محتوا برای پلت‌فرم‌های استریم ویدئو، چالش‌ها و مشکلات ناشناخته‌ای دارد که ویژگی طبیعی هر تجارت جدید و نوپایی هستند. به هر حال اما با افزایش تقاضا برای محتوا روی پلت‌فرم‌های استریم ویدئو، چنین شرکت‌هایی ناچارند قدم در این راه بگذارند.
جنگ رقابتی برای تولید محتوای اورجینال و اختصاصی نشان می‌دهد که قدرت در صنعت سرگرمی همچنان میان دو نقطه سازندگان و مخاطبان در تغییر است. مخاطبان به دنبال محتوای مورد نظرشان هستند و چندان اهمیتی به آنکه این محتوا را کدام پلت‌فرم و سازنده منتشر می‌کند، نمی‌دهند. برای سازندگان هم محتوا نقش کلیدی دارد و می‌تواند سرویس‌های آنها را زنده نگه دارد. ایده‌های اورجینال و اختصاصی همیشه پرطرفدارتر و ارزشمندتر بوده‌اند. به این ترتیب است که حالا اپل به‌عنوان بازیگر تازه‌وارد این عرصه، اهمیت زیادی به تولید محتوای اختصاصی داده و آن را به مثابه برگ برنده خود در این عرصه رقابتی می‌بیند. اپل حالا به دنبال کاهش چشمگیر درآمدش از فروش آی‌فون‌ها که سال‌ها مهم‌ترین و بزرگ‌ترین منبع درآمدی این شرکت بوده است، به دنبال جریان تجاری تازه و پرطرفداری است که آینده روشن و چشم‌انداز رو به رشدی دارد.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ انتشار 8 اسفند 97، شماره: 3500794
