شعار سال: استفاده از مقواي بهداشتي كه از بازيافت به دست ميآيد، در بستهبندي مواد غذايي رو به منسوخشدن است. برندهاي صنايع غذايي در دنيا، از مقواي FBB بهعنوان محصولي كه از الياف بكر به دست ميآيد، براي بستهبندي محصولات خود استفاده ميكنند. اين در حالي است كه براي واردات اين مقوا كه در ايران توليد نميشود، موانع بسياري وضع شده است. اعمال تعرفه 15درصدي براي واردات مقوايي كه استفاده از آن در ارتباط مستقيم با سلامت مردم است، نكتهاي است كه با اعتراض علي فرهمندي، عضو هيئت مؤسس انجمن صنايع سلولزي همراه است. به اعتقاد او، به دليل اهميت استفاده از مقواي FBB در حفظ سلامت جامعه، بايد امتيازات خاصي براي واردات اين مقوا در نظر گرفته شده يا حداقل تعرفه آن برداشته شود. از آنجايي كه سرطان معده يكي از كشندهترين سرطانهاي ايران است و دليل ابتلاي بخشي از مردم به اين بيماري كشنده، باكتريهايي است كه از طريق مقواهاي بهداشتي به معده افراد منتقل ميشود، انتظار ميرود استانداردهاي سختگيرانهاي براي مقواهاي بازيافتي كه به مقواي بهداشتي شهرت يافتهاند، وضع شود؛ بااینحال، در كمال تعجب مجيد مسعودنيا، مسئول استانداردسازي مقواهاي بهداشتي در اداره استاندارد تهران، ميگويد چون بودجه نداشتيم، هنوز استانداردهاي مربوط به مقواهاي بستهبندي را نهايي نكردهايم.
مهدي صادقي، مديرعامل تعاوني
مقواسازان، نیز اعلام ميكند فقط جعبه شيريني استاندارد اجباري دارد و جعبه پيتزا،
خرما و ساير محصولات غذايي فقط سيب سلامت دارند، اما اين تعاوني درخواست داده است
كه براي آنها استاندارد تعريف شود.
بر اساس برآوردهاي اعلامشده از سوي وزارت بهداشت، سالانه حدود سه هزار
ميليارد تومان در کشور براي درمان سرطان هزينه ميکنيم. بهجز انسانهايي كه بر
اثر ابتلا به اين بيماري جان خود را از دست ميدهند و هزينههاي اقتصاديای
که ناشي از فقدان آنها به جامعه تحميل ميشود، سه هزار ميليارد تومان هزينه درمان
سرطان، عدد بزرگي است كه ميتوان با اقدامات پيشگيرانه آن را كوچكتر كرد.
به گفته علي فرهمندي، از اعضاي هيئت مؤسس انجمن صنايع سلولزي، مطالعات اداره
بهداشت اصفهان نشان ميدهد ايرانيان به دليل رژيم غذايي و باكتريهايي كه به معده
افراد از طريق بستهبنديهاي مواد غذايي وارد ميشود،
به سرطان معده –بهعنوان يكي از
كشندهترين سرطانهاي كشور- مبتلا ميشوند.
او به «شرق» ميگويد: متأسفانه خيلي از استانداردهايي كه در دنيا در
زمينه صنايع غذايي وجود دارد و در سازمان استاندارد ايران نیز ضمايم آن موجود است،
در كشور به مرحله اجرا درنيامده است.
مقواهاي بازيافتي غيراستاندارد
درحالحاضر در صنايع غذايي ايران بهجاي استفاده از مقواهايي كه از
الياف بكر توليد ميشوند و به مقواي FBB شهرت يافتهاند،
از مقواي بهداشتي يا همان مقواي بازيافتي استفاده ميشود. هيچكدام از اين مقواها
از نگاه فرهمندي استاندارد نيستند و دليل استفادهنکردن از مقواي FBB در ايران، نوع مجوزها و استانداردهايي است كه براي
مقواهايي بازيافتي در نظر گرفته ميشود.
او ادامه ميدهد: به دليل اشتغالي كه شركتهاي بازيافتكننده مقوا در
ايران ايجاد كردهاند، پيگيري علمي در زمينه استانداردهاي مرتبط با اين مقواها تا
امروز جواب نداده است. كماكان اين مقواها با نام مقواي بهداشتي و براي بستهبندي
مواد غذاييای مانند شيرينيها و برخي فستفودها استفاده ميشوند.
اين عضو هيئت مؤسس انجمن صنايع سلولزي ادامه ميدهد: از حدود سه تا
چهار سال گذشته، ضريب مصرف مقواي FBB كه براي بستهبندي
مواد غذايي در دنيا استفاده ميشود، در ايران هم بيشتر شده و رشد استفاده از اين
كاغذ درخور توجه بوده است. خيلي از فستفوديها در تهران به سمت اين نوع بستهبندي
به دليل مقاومت اين كاغذ، شكل و ظاهر مناسب، چاپپذيري مناسب و مباحث بهداشتي رفتند؛
منتها اين يكي از حلقههاي بستهبندي صنايع غذايي است و اگر واقعا دغدغه باكتريهايي
كه در فرايند بستهبندي قابليت انتقال به بدن انسان را دارند، داشته باشيم، بايد
براي صنعت غذا چاپ تخصصي هم پيشبيني شود. تا جايي كه اطلاع دارم، اين قانون مصوب
شده؛ اما به دلايل مختلف اجرا نشده است.
او اضافه ميكند: در استان تهران يكي از استانهاي شاخصي كه داراي
بالاترين چاپخانههاي بستهبندي است، تعداد چاپخانههايي كه استاندارد براي چاپ بستهبنديهاي
مواد غذايي داشته باشند، به تعداد انگشتان يك دست هم نيست و تقريبا دو چاپخانه
وجود دارد.
اخذ غيرمنصفانه تعرفه
به اعتقاد فرهمندي، بايد براي مقواي افبیبی كه در ايران نيز توليد نميشود،
رديف تعرفه جداگانهاي تعريف شود يا تعرفه آن حذف شود؛ اما چون ديد كارشناسي به
مسائل وجود ندارد، تعرفه مقوايي كه مستقيم با سلامت مردم در ارتباط است، با مقواي
پشتطوسي يكسان است.
او عنوان ميكند: اعمال تعرفه براي واردات مقوا با الياف بكر، قيمت تمامشده
بالاتري براي اين محصول ايجاد ميكند و اين در حالي است كه بايد براي چنين محصولي
يك امتياز، درجه يا رتبه خاص در نظر گرفته شود؛ زيرا در همهجاي دنيا به اين محصول
امتياز ميدهند.
او يادآور ميشود: قوانين دستوپاگير در زمينه واردات مقواي افبیبی بسيار
است؛ اما از ارديبهشت سال گذشته هم قوانين جديد ديگري وضع شده است. براي تمام محصولات وارداتي حوزه سلولزي، واردكننده
بايد قراردادي با توليدكنندگان داشته باشد تا از طريق سفارش قطعي توليدكننده مجوز
واردات دريافت كند. اين قانون شامل حال مقواي افبیبی هم ميشود.
پول نداريم استاندارد وضع كنيم
يك منبع آگاه به «شرق» ميگويد: هزينه بالاي تمامشده واردات مقواي افبیبی
به همراه كمبود اين مقوا در ايران، صنايع غذايي را به سمت استفاده از مقواهايي
هدايت ميكند كه استاندارد نيستند. بر روي بسياري از جعبههاي شيريني، پيتزا و
خرما علامت استاندارد وجود ندارد و شايد نشان سيب سلامت را روي اين جعبهها بتوان يافت.
مجيد مسعودنيا، مسئول استانداردسازي مقواهاي بهداشتي در اداره استاندارد تهران
نيز در گفتوگو با پايگاه خبري بازرگانان درباره دليل نبود نشان استاندارد بر روي
بستهبنديهاي مقوايي مواد غذايي عنوان ميكند: متأسفانه هزينه استانداردسازي
بسيار بالاست. بايد نمونههاي زيادي آزمايش شود تا نتيجه دلخواه کارشناسان و
متخصصان حاصل شود؛ بههميندليل بايد تير سال 97 پروژه تدوين استاندارد مقواي
بهداشتي به اتمام ميرسيد و سالمسازي کامل در اين حوزه انجام ميشد؛ اما به دليل همکارينکردن
نهادهاي مربوطه و نداشتن بودجه لازم هنوز اين پروژه به پايان نرسيده و فعلا معلوم
نيست به سرانجامي برسد. بهعنوان نمونه براي انجام آزموني بايد حدود 40 ميليون
تومان هزينه پرداخت شود؛ اما اين بودجه وجود ندارد.
او ادامه ميدهد: اغلب ممكن است كاغذ و مقواي داراي مضرات بهداشتي وارد
چرخه توليد شوند. در حوزه مقوا برخي از استانداردها تشويقي است. در هيچ جاي دنيا
براي مقواي بازيافتي سرفصل بهداشتي وجود ندارد و براي همين واردات با اين عنوان
انجام نميشود و بههميندليل بعد از واردات مقواها به آن سمت ميروند.
به گفته مسعودنيا در بخشهاي زيادي مشکلات مقواهاي بهداشتي رفع شده
است؛ اما هنوز در بخش مقواي پيتزا مشکلات اساسي وجود دارد.
فقط جعبه شيريني استاندارد اجباري دارد
آنطور كه مهدي صادقي، مديرعامل تعاوني مقواسازان، ميگويد: در ايران
سالانه 200 هزار تُن مقواي بهداشتي توليد ميشود. اين مقوا را در توليد جعبههاي
شيريني، خرما، پيتزا، زير كيكي كه بچه دبستاني مصرف ميكند، جعبه بيسكويت و...
استفاده ميشود.
او ادامه ميدهد: استاندارد اجباري براي جعبه شيريني وضع شده است و
درخواست كرديم در زمان تدوين استانداردهاي جديد براي مقواي بهداشتي كه چند ماه ديگر
انجام ميشود، همه انواع جعبهها شامل استاندارد اجباري شوند.
به گفته صادقي جعبههاي پيتزا استاندارد اجباري ندارند؛ اما همه جعبهها
سيب سلامت دارند. مسئله استانداردها به صورت جدي و سفتوسخت از سوي تعاوني و
مجموعههاي ذيربط پيگيري ميشود.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 28 فروردین 98، شماره: 3405