شعار سال:خوی یکی از شش دشت ممنوعه آذربایجانغربی سالیان متمادی با کمبود آب شرب مواجه است و امروز نیز این کمبود به مرز بحران رسیده؛ این درحالی است که مصوبه تأمین آب شرب این شهرستان از سد آغچای به سرنوشت وعدههای بیسرانجام مسئولان گرفتار شده است.
شهرستان خوی با جمعیتی نزدیک به ۴۰۰ هزار نفر دومین شهر بزرگ آذربایجانغربی بهشمار میرود، اما سالهاست مردم این شهرستان در بخشهای آب شرب، صنعت و کشاورزی با بحران کمبود آب دست و پنجه نرم میکنند.
کمبود مخازن تأمین آب شرب خوی، کاهش حجم آب چاههای خوی و رسوبگذاری چاهها، ضرورت حفر چاههای جدید و خطر خالی شدن سفرههای آبهای زیرزمینی اکنون از معضلاتی است که این شهرستان را با معضل کمبود آب مواجه کرده است.
ساخت سدهای جدید، اصلاح و احداث شبکه بررسی شکستگیهای شبکهها برای جلوگیری از اتلاف آب، احداث سدهای غازان و در نهایت انتقال آب از سد آغچای به شهرستان خوی هر چند از گزینههای دمدستی مسئولان برای حل این بحران مطرح میشود، اما این طرحها زمانبر بوده و جوابگوی نیاز فعلی مردم این منطقه نیست.
در سفرهای هیئت دولت به آذربایجانغربی و شهرستان خوی، تأمین آب شرب پایدار مهمترین دغدغه و مطالبه مردم این شهرستان مطرح شده، اما تاکنون هیچکدام از راهکارهای اتخاذ شده، ازجمله احداث سد غازان طرح انتقال آب از آغچای عملی نشده است.
عدم انسجام عملکرد و خواستههای مسئولان شهرستانی و استانی و راهبردهای انفعالی آنها یکی از دلایل حل عملی بحران کمبود آب در خوی است و قربانی این ناهماهنگیها نابودی سفرههای آبهای زیرزمینی و مردم این منطقه هستند.
مهمترین مطالبه مردم خوی محقق نشده است
نماینده مردم شهرستانهای خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی درخصوص مشکل کمبود آب در شهرستان خوی به مهر گفت: درحالحاضر تأمین آب در بخش شرب، کشاورزی و صنعتی یکی از مشکلات مهم پیشروی شهرستان خوی است.
عادل نجفزاده کمکاری مسئولان استانی و کشوری و نمایندگان دورههای قبلی شهرستان خوی در مجلس شورای اسلامی را مهمترین عامل تداوم بحران کمآبی در خوی دانست و افزود: طی ۱۰ سال گذشته مقرر شد با احداث و بهرهبرداری سد غازان آب شرب، صنعتی و کشاورزی شهرستان خوی تأمین شود که این امر هنوز محقق نشده است.
وی گفت: کمکاری وزارت نیرو و غفلت مسئولان استانی و نمایندگان دورههای گذشته مجلس موجب شده با گذشت بیش از یک دهه مهمترین مطالبه مردم خوی محقق نشود. اگر این روند فعلی کمتوجهی به حل مشکل کمآبی در خوی تداوم یابد، در ۱۴ سال آینده باید منتظر گسترده شدن دامنه بحران آب در این منطقه باشیم.
نماینده مردم شهرستانهای خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه تاکنون کمبود آب در خوی بهعنوان مطالبه قدرتمند مورد پیگیری مسئولان شهرستان و استان مطرح نشده است، خاطرنشان کرد: در آخرین دیداری که با مقامات وزارت نیرو و آب و فاضلاب کشور داشتهام، پیشنهاد شد ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب که از دشت الند و قطور بهسمت آذربایجانشرقی میرود میتواند منبع آب برای تأمین کمبود و بحران آب در این شهرستان باشد.
نجفزاده با بیان اینکه طی ۱۰ سال گذشته همواره سد غازان برای تأمین آب مورد نیاز شهرستان خوی مطرح شده است، گفت: در این مدت فقط مطالعات احداث سد با دریافت هزینههای مورد نیاز توسط شرکت تخصصی وزارت نیرو انجام شده و اقدامی برای احداث این سد صورت نگرفته است.
۳۰۰ میلیون مترمکعب آب رودخانهها به تبریز سرازیر میشود
وی با بیان اینکه بعد از ۱۰ سال از انجام مطالعات امروز وزارت نیرو پاسخ قطعی درخصوص احداث این سد نمیدهد و بعد از یکدهه تازه عنوان شده محل مورد مطالعه سد غازان مناسب نیست و باید مکانیابی و مطالعات مجدد برای احداث سد صورت گیرد، افزود: مطالعه و مکانیابی مجدد سد غازان زمانبر است و بحران کمبود آب در خوی منتظر اتمام مطالعات مجدد این طرح نخواهد بود.
نماینده مردم شهرستانهای خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی گفت: براساس رایزنیهای اخیر صورت گرفته، مقرر شده است محل احداث سد غازان بالاتر از رودخانه قطور و الند بعد از انجام مطالعات میدانی و مکانیابی مجدد احداث شود که در این راستا پنج نقطه انتخاب شده و در مرحله انجام مطالعات است.
نجفزاده خاطرنشان کرد: بعد از 5/1 سال از مطالعات محل جدید سد غازان و احداث آن ۱۳۰ میلیون مترمکعب آب قابل ذخیره در پشت سد خواهد بود که درصورت تحقق این میزان آب شرب، صنعت و کشاورزی شهرستان را تأمین و حتی آبهای زیرزمینی خوی را نیز سیراب میکند.
وی با گلایه از بیتوجهی مسئولان به احداث سد در بالای رودخانههای الند و قطور اضافه کرد: سالهاست آب این رودخانهها بهسمت ارس و تبریز سرازیر میشود؛ درحالیکه خود شهرستان خوی با کمبود آب دستوپنجه نرم میکند.
وی تنها راه جبران کمبود آب در خوی را احداث سد غازان دانست و گفت: سد غازان بهعنوان خط قرمز و مطالبه جدی مردم شهرستان خوی مطرح است، دیگر اجازه نمیدهیم ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب از رودخانههای این شهرستان بهراحتی به تبریز سرازیر شود.
لزوم ایجاد منبعی پایدار برای جبران کمبود آب در خوی
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خوی با گلایه از مشکلات آب در این شهرستان گفت: درحالحاضر شهرستان خوی یکی از شش دشت ممنوعه آذربایجانغربی است که با جمعیت بیش از ۴۰۰ هزار نفری سالهاست با مشکل بحران آب دست و پنجه نرم میکند.
یدالله سلطانی با اشاره به وجود ۸۶ هزار انشعاب آب شهری و ۳۰ هزار انشعاب آب روستایی در خوی اضافه کرد: نیاز آب شهر خوی یکهزار و 300 لیتر در ثانیه است که هماکنون در زمینه تولید و مصرف سر به سر بوده و در صورت پیک مصرف با مشکل جدی مواجه خواهیم شد.
وی عنوان کرد: آب مورد نیاز در خوی از طریق ۱۰۰ حلقه چاه تأمین میشود که بهدلیل محدودیت منابع آبهای زیرزمینی در این زمینه نیز شاهد کاهش عمق چاهها و خالی شدن سفرههای آبهای زیرزمینی هستیم. ادامه این روند در سالهای آتی بحران جدیدی در زمینه تأمین منابع آبی ایجاد میکند.
سلطانی بر لزوم تأمین منبع پایدار برای جبران کمبود آب در خوی تأکید کرد و افزود: در خوی برای مهار آبهای سطحی هیچ منبع و سدی وجود ندارد و این موجب شده فقط از منابع زیرزمینی آب شرب مورد نیاز این شهرستان تأمین شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خوی با بیان اینکه استفاده بیش از حد از آبهای زیرزمینی سبب شده تا همهساله عمق چاهها عمیقتر و میزان آبدهی آن کمتر شود، بیان کرد: بحران کمبود آب شرب، این شهرستان را بهطور جدی تهدید میکند.
وی با اشاره به عدم اجرای سد غازان و نیز عدم تأمین آب مورد نیاز خوی از سد آغچای گفت: بعد از یک دهه شاهدیم که عنوان میشود محل در نظر گرفته شده برای سد غازان مناسب نیست و امکان تأمین آب شرب بهدلیل مسافت زیاد سد آغچای با مشکل روبهرو است.
سلطانی احداث سد جدید برای تأمین آب مورد نیاز خوی را زمانبر دانست و خاطرنشان کرد: مطالعه و احداث سد جدید نزدیک ۱۰ سال زمان میبرد که با توجه به وضعیت بحرانی تأمین آب در این شهرستان این مدت زمان جوابگوی نیاز مردم منطقه نیست.
بهترین راه تأمین آب مورد نیاز خوی سد آغچای است
وی گفت: در حوزه شرکت آب و فاضلاب خوی ۱۰۵ منشأ (چاه یا چشمه) تأمین آب وجود دارد که ۱۰۰ درصد این چاهها از منابع آب زیرزمینی تأمین میشوند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خوی با بیان اینکه هرچه برداشت از سطح آبهای زیرزمینی بیشتر شود، سطح ایستابی افت میکند که این بدین معنی است که سطح آبهای زیرزمینی افت و کیفیت هم پایین میآید، اضافه کرد: در بخش آب شرب شهری و روستایی بیشترین هدررفت مربوط به انشعاب غیرمجاز، سرریز مخازن و اتفاقاتی که در شبکه رخ میدهد، است. در قسمت کشاورزی، کشاورزان باید آب مصرفی در این بخش را مدیریت کنند تا بحران مواجه نشویم.
هر چند نماینده مردم شهرستانهای خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی تنها راهحل مشکل بحران آب خوی را احداث سد غازان در بالای رودخانه الند یا قطور میداند؛ اما معاون خدمات و درآمد مشترکان شرکت آب و فاضلاب آذربایجانغربی که از هیئت مدیره شرکت آب و فاضلاب خوی نیز است، تخصیص اعتبارات مورد نیاز تأمین آب از سد آغچای را راهکار مناسب عنوان میکند.
لطیف سرخوش با بیان اینکه سد آغچای با هدف تأمین آب مورد نیاز خوی احداث شده و اعتبارات مصوب نیز برای این طرح وجود دارد، اما متأسفانه تخصیص اعتبارات ناچیز بوده و در حد فعال شدن کارگاه سد است، افزود: بهترین راه موجود برای جلوگیری از بحران کمبود آب در خوی استفاده از سد آغچای است و همه مسئولان شهرستانی و استانی باید در این زمینه متحد عمل کنند.
خوشسیرت با بیان اینکه سد غازان باید بهعنوان یک طرح بلندمدت برای تأمین آب خوی در دست اجرا باشد، گفت: با توجه به محدودیت منابع آبهای زیرزمینی و بحران فعلی آب در خوی باید پیگیر تخصیص اعتبارات مصوب در زمینه سد آغچای باشیم که زودتر میتوان این بحران را مدیریت کرد.
روزهای گرم سال به نیمه رسیده، منابع آب بسیار محدود و شاهد کاهش بارش نزولات آسمانی در دومین استان پربارش کشوریم، با توجه به این موارد بیتوجهی به کمبود آب در خوی میتواند به بحرانهای دیگری در این منطقه دامن بزند.
شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه ،تاریخ انتشار: 25تیر1399،کدخبر:86437،www.sabzineh.org