پنجشنبه ۰۱ خرداد ۱۴۰۴ - 2025 May 22 
بحث دسترسی آزاد به اطلاعات از مهمترین دغدغه‌های بشر امروزی است. در ایران با فیلتر‌های بسیار و سلیقه‌ای بخشی از این آزادی محدود شده است و دسترسی به فضایی، چون اینترنت آن هم با قیمت و سرعتی مناسب و البته نبود محدودیت‌های بسیار به یک آرزو تبدیل شده است، اما سوال این است که آیا اینترنتی که امکان فیلتر یا محدود کردن آن وجود نخواهد داشت قابل دسترس است؟
شعار سال: اخیرا خبر‌هایی درباره اینترنت ماهواره‌ای استارلینک (پروژه اینترنت‌رسانی ماهواره‌ای) و احتمال فراهم کردن امکان دسترسی آزادانه ایرانیان به اینترنت منتشر شده است. استارلینک چیست و ایرانیان برای رهایی از فیلترنت تا چه اندازه می‌توانند به آن اتکا کنند؟
⠀
کمپانی استارلینک قصد دارد تا سال ۲۰۲۷ در مجموع ۴۸ هزار ماهواره را در مدار پایین زمین مستقر کند و بزرگ‌ترین سامانه ماهواره‌ای تاریخ را بسازد و تا امروز ۵۴۰ ماهواره را به مدار پایینی زمین رسانده و تا پایان تابستان ۲۰۲۰ امکان تست نسخه بتای اینترنت فوق‌سریع و سانسورگریز ماهواره‌ای را فراهم خواهد کرد. در سامانه ماهواره‌ای استارلینک، لینک میان ماهواره‌ها در فضا «لینک لیزری» است و به همین خاطر تاخیر ارتباطی در استارلینک نسبت به فیبر‌های نوری روی زمین، به طور محسوسی پایین‌تر است.
وعده استارلینک اینترنتی دست‌کم ۲۵ برابر سریع‌تر از سریع‌ترین سرویس‌های اینترنت روی زمین است.
اما آیا انتقال ترمینال‌های استارلینک به ایران ممکن است؟ آیا کاربران ایرانی هم می‌توانند با پرداخت هزینه سخت‌افزار و اشتراک سرویس، کاربر استارلینک باشند؟ ⠀
• سرنوشت استارلینک در ایران
تا هفته گذشته، نام ایران، احتمالا به خاطر محدودیت‌های مرتبط با تحریم‌ها، حتی در فهرست مکان‌هایی که می‌توانند برای دریافت سرویس استارلینک اقدام کنند، موجود نبود. با وجودی که نام ایران حالا به این فهرست اضافه شده، اما هم‌چنان سوالات و ابهامات بسیاری درباره خدمات‌رسانی به ایرانیان وجود دارد.
آیا با وجود تحریم‌ها، امکان انتقال ترمینال‌ها به ایران وجود دارد؟ به احتمال قریب به یقین پاسخ این سوال منفی است، چون هرگونه مبادله اقتصادی شرکت‌های آمریکایی با مشتریان ایرانی، به خاطر تحریم‌ها ممنوع است.
گذشته از این، ارسال و دریافت داده از طریق ماهواره، در ایران مساله‌ای امنیتی و در انحصار نهادهای حکومتی است، به همین خاطر ممکن است استفاده از چنین سرویسی غیرمجاز اعلام شود. اینکه در پنج سال آینده چه تغییرات در مناسبات سیاسی در ایران و آمریکا و میان این دو کشور رخ می‌دهد، تا حد زیادی سرنوشت استارلینک در ایران را مشخص خواهد کرد.
روی کاغذ، دسترسی به اینترنت آزاد و بی‌سانسور با فراگیر شدن استارلینک برای شهروندان هر کشوری از جهان که به ترمینال استارلینک دسترسی دارند، فراهم خواهد بود. اما اینکه کدام کشور‌ها بر سر راه استفاده از چنین ترمینال‌هایی مانع‌تراشی خواهند کرد، شاید از حالا پیش‌بینی‌پذیر نباشد. ⠀
⠀
کمپانی استارلینک قصد دارد تا سال ۲۰۲۷ در مجموع ۴۸ هزار ماهواره را در مدار پایین زمین مستقر کند و بزرگ‌ترین سامانه ماهواره‌ای تاریخ را بسازد و تا امروز ۵۴۰ ماهواره را به مدار پایینی زمین رسانده و تا پایان تابستان ۲۰۲۰ امکان تست نسخه بتای اینترنت فوق‌سریع و سانسورگریز ماهواره‌ای را فراهم خواهد کرد. در سامانه ماهواره‌ای استارلینک، لینک میان ماهواره‌ها در فضا «لینک لیزری» است و به همین خاطر تاخیر ارتباطی در استارلینک نسبت به فیبر‌های نوری روی زمین، به طور محسوسی پایین‌تر است.
وعده استارلینک اینترنتی دست‌کم ۲۵ برابر سریع‌تر از سریع‌ترین سرویس‌های اینترنت روی زمین است.
اما آیا انتقال ترمینال‌های استارلینک به ایران ممکن است؟ آیا کاربران ایرانی هم می‌توانند با پرداخت هزینه سخت‌افزار و اشتراک سرویس، کاربر استارلینک باشند؟ ⠀
• سرنوشت استارلینک در ایران
تا هفته گذشته، نام ایران، احتمالا به خاطر محدودیت‌های مرتبط با تحریم‌ها، حتی در فهرست مکان‌هایی که می‌توانند برای دریافت سرویس استارلینک اقدام کنند، موجود نبود. با وجودی که نام ایران حالا به این فهرست اضافه شده، اما هم‌چنان سوالات و ابهامات بسیاری درباره خدمات‌رسانی به ایرانیان وجود دارد.
آیا با وجود تحریم‌ها، امکان انتقال ترمینال‌ها به ایران وجود دارد؟ به احتمال قریب به یقین پاسخ این سوال منفی است، چون هرگونه مبادله اقتصادی شرکت‌های آمریکایی با مشتریان ایرانی، به خاطر تحریم‌ها ممنوع است.
گذشته از این، ارسال و دریافت داده از طریق ماهواره، در ایران مساله‌ای امنیتی و در انحصار نهادهای حکومتی است، به همین خاطر ممکن است استفاده از چنین سرویسی غیرمجاز اعلام شود. اینکه در پنج سال آینده چه تغییرات در مناسبات سیاسی در ایران و آمریکا و میان این دو کشور رخ می‌دهد، تا حد زیادی سرنوشت استارلینک در ایران را مشخص خواهد کرد.
روی کاغذ، دسترسی به اینترنت آزاد و بی‌سانسور با فراگیر شدن استارلینک برای شهروندان هر کشوری از جهان که به ترمینال استارلینک دسترسی دارند، فراهم خواهد بود. اما اینکه کدام کشور‌ها بر سر راه استفاده از چنین ترمینال‌هایی مانع‌تراشی خواهند کرد، شاید از حالا پیش‌بینی‌پذیر نباشد. ⠀
پایگاه تحلیلی-خبری شعار سال، برگرفته از فضای مجازی
برگزیده ها