شعار سال:فرسایش بادی از مهم‌ترین فرآیندهای طبیعی در مناطق خشک و نیمه‌خشک است و خشک‌سالی‌های 21‌ساله در خراسان‌جنوبی تأثیر قابل‌توجهی بر افزایش و بحرانی‌شدن کانون‌ها فرسایش بادی در استان گذاشته است. به گفته مدیرکل منابع‌طبیعی و آبخیزداری خراسان‌جنوبی مناطق تحت‌تأثیر فرسایش بادی از سه‌میلیون و ۱۲۱هزار و ۴۷۶هکتار به پنج‌میلیون و ۲۴۳هزار و ۹۶هکتار، یعنی حدود ۶۸درصد افزایش یافته که این امر باعث تاخت‌وتاز ریزگردها شده و نفس کویرنشینان را گرفته است.

خراسان‌جنوبی به‌عنوان سومین استان پهناور دارای آب‌وهوای متفاوتی با دیگر نقاط کشور است. آب‌وهوایی گرم که خساست ۲۱ساله آسمان بر ماهیت خشک بودنش افزوده است. حکایت خشک‌سالی این دیار سری دراز داشته و ریشه در سال‌های گذشته دارد. تا دیروز خاطرات بزرگ‌ترها مملو از حاکمیت سال‌های خشک و بی‌آبی بوده که امروز اثرات نامطلوبی برجای گذاشته و امروز داستان دیگری به‌نام ریزگردها.

کمبود پوشش گیاهی و وزش بادهای ۱۲۰روزه در خراسان‌جنوبی باعث‌شده تا وسعت زیادی از اراضی استان بیابانی شود که این امر پای مهمان ناخوانده‌ای به‌نام ریزگردها را به آسمان خراسان‌جنوبی باز کرده است. افزایش گستره بیابان و کانون‌های بحران که ریزگردها تنها مسبب آن هستند، هشداری جدی به مسئولان است. اگرچه اعتباراتی در راستای اجرای طرح‌های بیابان‌زدایی اختصاص داده ‌شده؛ اما پاسخ‌گوی وسعت استان نیست و باید پیگیری‌های بیش‌تری انجام شود.

آنالیز پدیده گرد‌وغبار در خراسان‌جنوبی

مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان‌جنوبی با اشاره به پدیده ریزگردها در استان به مهر گفت: خشک‌سالی‌های چندین‌ساله در استان آثار مستقیم و غیرمستقیم زیادی برجای گذاشته است.

ابوالحسن میرجلیلی ادامه داد: خشک‌سالی‌ها به‌طور مستقیم بر معیشت دامداران و کشاورزان تأثیر گذاشته و ریزگردها، طوفان و گردوغبار از آثار غیرمستقیم خشک‌سالی در استان هستند.وی با بیان این‌که همه‌ساله در فصول بهار و تابستان شاهد این پدیده هستیم، افزود: وجود قریب به ۳۵کانون بحرانی بیابان‌زا در استان می‌تواند عاملی مؤثر در وقوع این پدیده باشد. طولانی بودن مرز مشترک با افغانستان که خود دارای کانون‌های بحرانی زیادی است و هم‌جواری با استان‌های درگیر با خشک‌سالی می‌تواند در خراسان‌جنوبی تأثیر مستقیمی بگذارد.

اختصاص ۲میلیارد تومان اعتبار به ایستگاه‌های سنجش گرد‌وغبار

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان‌جنوبی هم بیان کرد: سال گذشته مبلغی بالغ‌بر هفت‌میلیارد تومان اعتبار از محل صندوق توسعه ملی در راستای مقابله با پدیده گرد‌وغبار اختصاص یافت.

حسن اکبری با بیان این‌که از محل این اعتبار اقدامات خوبی در راستای مقابله و کاهش پدیده گردو‌غبار در استان تعریف شد، گفت: بخشی از این پروژه‌ها اجرایی شده و بخشی درحال اجراست. وی با بیان این‌که درحال‌حاضر سه ایستگاه سنجش کیفی هوا در استان فعال است، اظهار کرد: یک مرکز در بیرجند و دو مورد در شهرستان‌های نهبندان و سرایان مستقر است.

بنا به گفته اکبری، اعتباری بالغ‌بر دو میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان برای خرید دو ایستگاه سنجش کیفی هوا برای خراسان‌جنوبی اخذ شده است. سال گذشته مبلغ ۴۰میلیارد تومان اعتبار از محل صندوق توسعه ملی به استان خراسان‌جنوبی در راستای مقابله با پدیده گرد‌وغبار اختصاص یافت.

وی افزود: در این راستا طرح‌هایی اعم از حفاظت، قرق و مدیریت چرا، مراقبت، آبیاری و واکاوی و کاشت، احداث و اصلاح جاری انتقال، توزیع آب و تعمیر آبشخورها، حفظ و نگهداری، تأمین و تجهیز ایستگاه‌های سنجش، پایش و آنالیز گردوغبار تعریف شده و درحال اجراست.

فرسایش بادی در سطح ۲میلیون هکتار از اراضی خراسان‌جنوبی

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان‌جنوبی اختصاص ۵۵۰میلیون تومان اعتبار از محل اعتبارات ملی ستاد مقابله با پدیده گردوغبار را از دیگر اعتبارات سال گذشته دانست و گفت: احداث و اصلاح مجاری انتقال، توزیع آب و تعمیر آبشخورها در سطح مناطق تحت‌مدیریت حفاظت محیط‌زیست استان ازجمله اقدامات انجام‌شده در این محل بوده است. از محل این اعتبار سه ایستگاه ذخیره آب در شهرستان‌های زیرکوه، بشرویه و خوسف در حال احداث است.

اکبری اظهار کرد: با توجه به وجود ۳۵کانون بحرانی گردوغبار در استان، به ایستگاه‌های بیش‌تری درخصوص کنترل، پایش و آنالیز گردوغبار نیاز داریم که مقدمات کار برای انعقاد قرارداد درخصوص خرید دو ایستگاه جدید درحال انجام است.

وی با بیان این‌که تاکنون بیش از دو میلیون هکتار از وسعت استان را کانون‌های بحرانی فرسایش بادی تشکیل داده است، افزود: فعالیت‌های انسان‌ساز بر این موضوع تأثیر به‌سزایی گذاشته و نیازمند دستگاه‌ها و تجهیزات لازم درخصوص پایش و آنالیز گردوغبار در استان هستیم.

رشد ۵۵درصدی کانون‌های بحرانی بیابان در خراسان‌جنوبی

مدیرکل منابع‌طبیعی و آبخیز داری خراسان‌جنوبی هم با اشاره به وضعیت بیابان‌های استان بیان کرد: براساس آخرین مطالعات در سال۹۶ مناطق تحت‌تأثیر فرسایش بادی از سه‌میلیون و ۱۲۱هزار و ۴۷۶هکتار به پنج‌میلیون و ۲۴۳هزار و ۹۶هکتار، یعنی حدود ۶۸درصد افزایش یافته است.

علی‌رضا نصرآبادی با بیان این‌که مساحت کانون‌های بحرانی استان هم از یک‌میلیون و ۳۸۶هزار و ۷۴۱هکتار به دومیلیون و ۱۴۴هزار و ۷۲۹هکتار رسیده است، افزود: این میزان از رشد ۵۵درصدی برخوردار بوده که نیازمند توجه است. نصرآبادی با اشاره به اقدامات انجام شده در سال گذشته بیان کرد: متناسب با اعتبارات داده شده تا سال ۹۷، بیش از ۱۷۴هزار و ۷۸۳هکتار عملیات بیولوژیک انجام شده است.

وی اظهار کرد: اجرای ۲۸۲کیلومتر بادشکن زنده، ۱۰۰کیلومتر بادشکن غیر زنده، مراقبت و آبیاری‌های سنواتی سه‌هزار و ۷۰۰هکتار، مدیریت رواناب ۹هزار هکتار، اجرای سیستم‌های چرایی هفت‌هزار و ۷۵۰هکتار و ساماندهی و کنترل چرای دام در ۹هزار و ۱۴۳هکتار از اقدامات سال گذشته بوده است. بنا به گفته مدیرکل منابع‌طبیعی و آبخیزداری خراسان‌جنوبی ۸۴میلیارد و ۷۰۰میلیون تومان اعتبار به بحث نهضت بیابان‌زدایی در استان اختصاص یافته است.

لزوم انجام اقداماتی ویژه برای بیابان‌زدایی

مدیرکل منابع‌طبیعی و آبخیزداری خراسان‌جنوبی با بیان این‌که تلاش‌های زیادی برای جلوگیری از شدت پیشرفت بیابان در استان انجام شده است، گفت: تاکنون حدود ۸۰درصد این طرح‌های سال گذشته در راستای بیابان‌زدایی انجام شده است.

وی با بیان این‌که ریزگردها و پدیده گردوغبار یکی از معضلات جهانی بوده که در خراسان‌جنوبی شرایط سخت‌تری دارد، افزود: مقابله با این امر نیازمند جلوگیری از روند خزنده حرکت بیابان‌زایی است.

نصرآبادی با بیان این‌که لازم است در زمینه مقابله با ریزگردها نگاه جدی‌تری داشته باشیم، افزود: اگرچه اقدامات زیادی برای بیابان‌زدایی انجام‌ شده، اما کافی نیست. تداوم ۱۹ساله خشک‌سالی ازجمله موارد تأثیرگذار بر افزایش بیابان است.

مدیرکل منابع‌طبیعی و آبخیزداری خراسان‌جنوبی ماسه‌های روان را از دیگر عوامل افزایش بیابان دانست و افزود: همچنین گردوغبار پدیده‌ای مستمر بر افزایش بیابان است. اگرچه تاکنون اقدامات زیادی در راستای مهار بیابان و مقابله با گردو‌خاک انجام شده، اما کافی نبوده و اعتبارات بیش‌تری می‌طلبد. وقت آن رسیده زنگ خطر این مهمان نفس‌گیر به گوش پایتخت‌نشینان برسد، در غیر این صورت شاهد بحرانی بزرگ در استان خواهیم بود.

شعار سال ، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه ، تاریخ انتشار 29 مرداد 99 ، کد خبر : 87510،www.sabzineh.org