شعار سال: «حجم خسارات وارد شده به عرصه فرهنگ و هنر، حتی از عهده وزارت ارشاد خارج است»، «طی پنج سال رقم ۱۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان، طلب معوقه هنرمندان از اداره‌کل هنر‌های نمایشی را پرداخت کردیم»، «بودجه تئاتر کل کشور، ۸۴ میلیارد تومان است، اما پولی که به اداره کل هنر‌های نمایشی اختصاص پیدا می‌کند، فقط بین ۱۸میلیارد تا ۲۴ میلیارد تومان است»، «۹ میلیارد تومانی که از بودجه نمایش به بنیاد رودکی برای تولید تئاتر اختصاص داده شده، در اختیار من نیست من فقط ارقام را می‌دانم»؛ این سطر‌ها تازه‌ترین اظهارات قادر آشنا، مدیر کل هنر‌های نمایشی است، اظهاراتی که به فاصله‌ای کوتاه پس از تجمع اعتراضی اهالی تئاتر مقابل مجلس صورت گرفته است، اظهارات هولناکی که نشان می‌دهد مشکل اهالی تئاتر افزایش بودجه نیست بلکه این موضوع که بودجه تئاتر، کجا و چگونه خرج شود، معضل اصلی است؛ معضلی که مصداق بارز آن همین ۹ میلیارد تومان بودجه بنیاد رودکی است که ظلمی آشکار به خانواده تئاتر تلقی می‌شود، چرا که این بنیاد، خودش توانایی درآمدزایی دارد و حجم تولید تئاترش اصلا در این حد و اندازه نیست! از طرفی حال که برخلاف اهالی سینما و تلویزیون که تا حدودی فعال هستند، تئاتری‌ها هنوز هم رسما از کار بی‌کار هستند، اعتراضاتی که خانه تئاتر انجام داده نشان می‌دهد معضل فراتر از آن است که درون خانواده تئاتر حل شود و احتمالا به همین دلیل کار به تجمع مقابل مجلس کشیده شده است؛ تجمعی که البته هنوز هم خروجی آن مشخص نیست. در این میان آشنا در مصاحبه اخیر خود به وام‌های ۴ درصدی برای حمایت از اهالی تئاتر اشاره کرده است. اما این وام‌ها چقدر تحقق پیدا کردند؟

وام‌هایی برای پرداخت نشدن!
بعد از شروع دوران کرونا راه‌های مختلفی برای حمایت از تئاتری‌ها که شغل‌شان تعطیل شده بود، مطرح شد که یکی از آن‌ها دریافت وام از طریق ثبت‌نام در سامانه مشاغل آسیب‌دیده از کرونا بود. اما به فاصله اندکی معلوم شد دریافت این وام منوط به طی کردن هفت خان رستم است. شاید آن چه بیش از همه، هنرمندان تئاتر را در طی کردن این مراحل آزار داد، این بود که عزت نفس آنان کمتر مورد توجه قرار گرفت؛ وقتی که برای دریافت یک مبلغ ناچیز، درگیر پیچ و خم اداری شدند؛ ماجرایی که از طرح وزارت تعاون به پشتیبانی وزارت ارشاد آغاز شد و در سایتی که این وزارتخانه برای ارائه تسهیلات به مشاغل آسیب دیده از کرونا در نظر گرفته بود، ابعاد تازه‌ای به خود گرفت؛ از شناسایی نشدن کد ملی متقاضیان تا تطابق نداشتن کد ملی و شماره تلفن همراه تا سوالات عجیبی، چون میزان درآمد ماهیانه که احتمالا از نداشتن یک شیوه نامه متقن حکایت دارد.
نکته دیگر این جاست که برای این وام ها، مبالغِ ۶، ۱۲ و ۱۶ میلیون تومان در نظر گرفته شده است! مبالغی که با توجه به بیمه بودن یا نبودن فرد متقاضی بین ۶ و ۱۶ در نوسان بود. فارغ از مبلغ ناچیزی که بیشتر از جبران خسارت شبیه به شوخی است، مساله باز پرداخت این وام‌ها آن هم برای حوزه ای، چون تئاتر است که اهالی آن چندین ماه است کاملا در وضعیت راکدِ مالی قرار دارند؛ بازپرداخت این وام‌ها از ۱۲ تا ۲۰ درصد سود در نوسان است که باید طی دو سال پرداخت شود؛ مثلا برای وام ۱۶ میلیون تومانی باید ماهی ۸۰۰ هزار تومان پرداخته شود، حال معضل ضامن و سفته و جریمه‌های ۲۴ درصدی در صورت تعویق در زمان بازپرداخت به جای خود.
اما سوال این جاست که از وزارت تعاون تا وزارت ارشاد، آیا واقعا برای تعبیه تسهیلات، در شغل، شیوه و میزان درآمد و همچنین درصد ضرر، برآوردی صورت نگرفته و نباید بگیرد؟! آن گونه که ایسنا در گزارشی نوشته، به نظر می‌رسد بانک‌ها اصلا توجیه نشده‌اند و بانک مرکزی هم، دیگر بانک‌ها را تامین اعتبار نکرده و بانک‌ها باید از اعتبارات خودشان این وام را بپردازند. به همین دلیل حتی میزان اقساط وام، از سوی بانک‌های مختلف، متفاوت است و به انصاف هر بانک بستگی دارد. از طرف دیگر، ساز و کاری که سامانه نام برده گذاشته، برای کسانی است که باید در استخدام جایی باشند در صورتی که شغل تئاتری‌ها به عنوان شغل آزاد و خویش فرما محسوب می‌شوند!

سینما و تئاتر در دوگانه وضعیت زرد و قرمز!
کم‌تر از دو هفته به شروع جشنواره فیلم فجر باقی مانده است، دو هفته‌ای که هر سال به فصل مرده اکران شهرت داشت و تقریبا تهیه کنندگان کمی حاضر می‌شدند اثرشان دراین بازه سوخته زمانی اکران شود. حال امسال و از قضا این زمان سوخته مصادف با وضعیت زرد تهران از لحاظ شیوع کرونا و در نتیجه بازگشایی سینما‌ها و تئاتر‌ها شده است؛ یعنی یک بازی دو سر باخت! با این حال به نظر می‌رسد وضعیت سینما‌ها کمی بهتر از هنر‌های نمایشی باشد چراکه در این دوران نیز توانستند به اندک فعالیتی دل خوش کنند. با این حال سالن‌های نمایش که فعالیت آن‌ها نیز از ٢۰ دی مجاز شده است وضعیت متفاوتی دارند. این حوزه که مانند سینما در تدارک برگزاری جشنواره تئاتر فجر از ۱۱ تا ٢۱ بهمن قرار دارد، جدا از چالش چگونگی برگزاری این رویداد که قرار است با تایید ستاد ملی مبارزه با کرونا به صورت مجازی و ظرفیت ۵۰ درصدی تماشاخانه‌ها همراه باشد، در حوزه اجرا نیز هنوز باچالش‌های جدی رو به روست.

صحنه در بهت شروع ناگهانی!
سینما و کنسرت، قطعا بیشتر از تئاتر قابلیت بازگشایی دارند چرا که قرار است چیزی که از قبل تهیه و تولید شده است ارائه دهند. اما در نمایش، روند متفاوتی حاکم است؛ تئاتر زمانی را برای تمرین می‌خواهد که حتی نحوه انجام این کار نیز پروتکل‌های خاص خود را می‌طلبد. به عبارتی اگر امروز خبر بازگشایی تئاتر‌ها را بدهند حداقل برای سه ماه دیگر گرو‌های تئاتر می‌توانند آماده شوند. روندی که به نظر می‌رسد چندان مورد توجه ستاد ملی مبارزه با کرونا نیست. از طرفی با توجه به این که زمان زیادی تا شروع جشنواره تئاتر فجر باقی نمانده و با در نظر گرفتن محدودیت کاری و مالی هنرمندان و گروه‌های تئاتر، به نظر می‌رسد بهمن برای این حوزه، ماه پرچالش و نگران کننده‌ای خواهد بود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری فراز، تاریخ انتشار: 1 بهمن 1399، کد خبر: 4959563،  www.faraz.ir