شعار سال: ۴۲ سال از روزی که بنیانگذار کبیر جمهوری اسلامی، نگران از خطر اسراییل غاصب و آنچه بر مردم فلسطین روا می‌دارد؛ آخرین جمعه ماه مبارک مبارک را روز قدس نامگذاری کرد و فرمود: «من از عموم مسلمانان جهان و دولت‌های اسلامی می‌خواهم که برای کوتاه کردن دست این غاصب و پشتیبانان آن به هم بپیوندند و جمیع مسلمانان جهان را دعوت می‌کنم آخرین جمعه ماه مبارک رمضان را که از ایام قدر است و می‌تواند تعیین کننده سرنوشت مردم فلسطین نیز باشد، به عنوان «روز قدس» انتخاب و طی مراسمی همبستگی بین‌المللی مسلمانان را در حمایت از حقوق قانونی مردم مسلمان فلسطین اعلام نمایند.»

در آن مقطع تلخ تاریخ، رژیم صهیونیستی، حملات خود را به مسجدالاقصی شدت بخشیده بود و جنوب لبنان در آتش اشغالگری‌های آن می‌سوخت. «انورسادات» در کمپ دیوید پیمانی بسته بود که مشقت‌های مردم فلسطین را دوچندان می‌کرد و در آن زمان نیاز به حمایتی منسجم، مشخص و سازمان یافته از مردمی وجود داشت که برابر ماشین کشتار رژیمی غاصب، جز سنگ و چند سلاح سبک چیزی در اختیار نداشتند. گرچه گروه‌های مبارز مختلفی برای مقابله با اسراییل تلاش می‌کردند، اما مردم عادی همچنان به مظلومانه‌ترین شکل ممکن هدف گلوله‌های رژیم اشغالگر بودند و مسجد القصی نماد فلسطین در اشغال آن‌ها.

نخستین روز جهانی قدس در تاریخ جمهوری اسلامی ایران ۲۶ مرداد ۱۳۵۸ برگزار شد. مرحوم آیت الله «سید محمود طالقانی» در نماز جمعه از اهمیت آرمان فلسطین و روز قدس سخن گفت، «هانی الحسن» سفیر وقت فلسطین پیام «یاسر عرفات» را قرائت کرد، «مهدی بازرگان» نخست وزیر دولت موقت، «عبدالحلیم خدام» وزیر امور خارجه وقت سوریه، آیت‌الله «سید علی خامنه‌ای» و در نهایت «محمد مجتهد شبستری» به ترتیب درباره فلسطین و اشغالگران آن سخنرانی کردند و از مسلمانان خواستند همانگونه که امام خمینی (ره) روز قدس را روز اسلامی دانستند؛ فارغ از کشور و نژاد و تبار خود، آرمان فلسطین را به عنوان راهی برای رهایی و نجات آن سرزمین به موضوعی مشترک میان خود بدل کنند. پس از آن مقطع، روز قدس به عنوان یکی از مناسبت‌های تقویمی جمهوری اسلامی و کشور‌های مسلمان جهان، هرساله در آخرین جمعه ماه رمضان با راهپیمایی مردمی و رویداد‌های هنری برگزار می‌شود.

رسالت روز جهانی قدس

پیش از انقلاب اسلامی ایران و اعلام روز جهانی قدس، اسراییل به عنوان یکی از مهم‌ترین شرکای اقتصادی و سیاسی رژیم شاه محسوب می‌شد و حتی خوشبین‌ترین مورخان و تحلیلگران آن زمان هم نمی‌توانستند چشم انداز روزی را ببینند که در همان جغرافیای ایران، حکومتی تشکیل خواهد شد که چشم بر اشغالگری‌های رژیم صهیونیستی نبسته و در حمایت از مردمی مظلوم و بی‌دفاع، پرچمدار خواهد بود. انقلاب سال ۵۷ مردم، ایران را از متحدی مهم در منطقه به مخالفی سازش ناپذیر تبدیل کرد، ریشه بسیاری از دشمنی‌های این روز‌های رژیم غاصب را می‌توان در همین نکته جست و جو کرد. این، اما تنها یک روی سکه بود، جمهوری اسلامی اجازه نداد، اشغالگری‌های این رژیم مشمول قاعده گذشت زمان شده و از یاد‌ها فراموش شود، یادآوری هرساله جنایات اسراییل در بخش‌های مختلف، فلسطین و لبنان و سوریه، رسالتی است که روز قدس بر دوش دارد.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در تبیین این بُعد از اهمیت روز قدس، ۳۱ خرداد سال ۹۶ و در دیدار جمعی از استادان، نخبگان و پژوهشگران دانشگاه‌ها، تصریح کردند: «روز قدس بسیار مهم است. صرفاً این نیست که ما از یک ملّت مظلومی که از میهن خود و از خانه‌ِ خود رانده شده داریم دفاع می‌کنیم؛ ما در واقع داریم با این کارمان با یک نظام سیاسی ظالمانه و استکباری مبارزه می‌کنیم. امروز دفاع از فلسطین، دفاع از حقیقت است؛ حقیقتی بسیار گسترده‌تر از مساله فلسطین. امروز مبارزه با رژیم صهیونیستی مبارزه با استکبار است، مبارزه با نظام سلطه است.» روز قدس و بزرگداشت آرمان فلسطین تنها محدود به جغرافیای ایران و حتی اسلام نمانده و نشان روشن آن راهپیمایی‌هایی است که در پایتخت کشور‌های غربی برگزار می‌شود. همزمان با شیوع ویروس کرونا و بیماری مرگبار آن، راهپیمایی روز قدس هم متاثر از محدودیت‌های این همه گیری سال گذشته و امسال در ایران به شکلی متفاوت‌تر از همیشه و در فضای مجازی برگزار شد.

معامله قرن و اهمیت روز قدس

صدای پای رژیم صهیونیستی در همجواری مرز‌های جمهوری اسلامی و در پوشش طرح‌هایی، چون معامله قرن شنیده می‌شود و این توجه به آرمان فلسطین و آگاهی جهانی و منطقه‌ای از ماهیت این رژیم اشغالگر را ضروری‌تر می‌سازد. اگرچه با رفتن «دونالد ترامپ» از کاخ سفید، رویا‌های شوم او برای خاورمیانه ممکن است همچنان بر سر این منطقه سنگینی کند. دانه سمی که ترامپ و متحدانش در عادی سازی روابط کشور‌های منطقه با رژیمی غاصب کاشت، در صورت عدم هوشیاری آن کشور‌ها ممکن است میوه تلخ داده و تکرار اشغالگری‌ها باشد یا به خطر انداختن امنیت خطیر منطقه. روز قدس فرصتی برای یادآوری آرمان مردم فلسطین برای دولت‌هایی است که با افتخار از عادی سازی روابط خود با این رژیم سخن می‌گویند بی آنکه کشتارهایی، چون صبرا و شتیلا را به یاد آوردند. دولت‌هایی که این روز‌ها با افتخار از نشست و برخاست پرواز‌های تل آویو سخن می‌گویند، نیازمند تاملی دوباره درباره روابطی هستند که عادی شدن آن می‌تواند زمینه ساز فراموشی آرمان فلسطین باشد.

رهبر معظم انقلاب اسلامی سال ۹۸ و به مناسب روز قدس، تصریح کردند: ««راهپیمایی روز قدس امسال مهم‌تر است به خاطر این کار‌های خیانت‌باری که بعضی از دنباله‌های آمریکا دارند در منطقه انجام می‌دهند برای جا انداختن «معامله قرن» که البتّه جا نخواهد افتاد و هرگز تحقّق هم پیدا نخواهد کرد؛ و آمریکا و دنباله‌هایش حتماً در این قضیّه هم شکست خواهند خورد. فرقشان با گذشته‌ها این است که حالا صریحاً می‌گویند که می‌خواهیم مسأله فلسطین را کأن‌لم‌یکن کنیم و حذف کنیم از مسائل مطرح دنیا، که البتّه چنین کاری را نخواهند توانست و ناکام خواهند ماند.»

کشور‌های اسلامی به ویژه همسایگان ایران باید در موضوع فلسطین در موضعی مشترک و مقتدر قرار گیرند و این خود نیازمند ایجاد و بازسازی پل­‌های ارتباطی است. به نظر می‌رسد زمزمه‌های بازگشت دیپلماسی دوجانبه به روابط بین ایران و عربستان به عنوان دو قدرت مهم جهان اسلام، می تواند زمینه ساز ایجاد همان نقاط مشترک و مقتدر درباره آرمان فلسطین باشد. جمهوری اسلامی، در روابط بین الملل خود جز با رژیم صهیونیستی، با دولت و کشور دیگری چالشی ندارد و همواره با تکیه بر سه اصل عزت، حکمت و مصلحت در پی حفظ منافع خود بوده است. بهره‌گیری از ظرفیت‌های دیپلماسی در ارتباط با دیگر کشور‌های جهان از یک سو می‌تواند حقانیت استدلال جمهوری اسلامی در دفاع از فلسطین را نشان دهد و از سوی دیگر سد راه هراس افکنی‌های تل آویو از نقش ایران در منطقه، میان کشور‌های همسایه و فرامنطقه‌ای باشد. در جهان کنونی حراست از آرمان فلسطین برابر نقشه‌هایی، چون معامله قرن، بیش از همیشه نیازمند تدبیر و تامل و دیپلماسی است تا در سایه آن، روابط جمهوری اسلامی با کشور‌های منطقه و حتی جهان بهبود یافته و راه برای اعلام دیدگاه و حمایت‌ها فراهم شود.

شعار سال؛ با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ انتشار: ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۰، کد خبر: ۸۴۳۱۹۷۲۴، www.irna.ir