زلزله جواد آباد ورامین در ساعت 23:12 پنجشنبه 22/5/94 با بزرگای 1/4 در جنوب شرق ورامین، در محدوده روستای قلعه بلند بخش جواد آباد احساس شد. این رخداد با یک پیش لرزه با بزرگای ٣، یک دقیقه قبل از رخداد اصلی و بعد لرزه اصلی و سپس 11 پس لرزه تا ساعت 15:30 روز جمعه با بزرگای بین 4/1 تا 1/4 گزارش شده‌اند:

- این زلزله به صورت یک خوشه (فوج لرزه) رخ داد. این فوج زلزله‌ها با پهنه گسله پیشوا منطبق است. گسل پیشوا از جنوب شرق پیشوا (از تلاقی با گسل گرمسار) آغاز می‌شود و از محدوده شهری پیشوا، ورامین و قرچک عبور می‌کند و در نهایت به انتهای گسل کهریزک در جنوب ری می‌رسد. زلزله ١٣٨٤ میلادی در اثر جنبایی گسل پیشوا در پایان دوره ایلخانی رخ داده که با ویرانی ورامین و ری (و خرابی مسجد جامع ورامین) همراه شد. زلزله مذبور با بزرگای حدود ٦ رخ داده بود و به نظر می‌رسد که توان لرزه زایی گسل پیشوا حداکثر در حد بزرگای 5/6 ریشتر باشد.

- ارتباط زلزله مذکور با گسل پیشوا مشخص است. این زلزله موجب تحریک گسل‌های تهران به طور مستقیم نخواهد شد، ولی در صورت رخداد زلزله‌ای با حداکثر توان لرزه زایی در این گسل جمعیتی بالغ بر ٤٧٠ هزار نفر که در محدوده شهرستان ورامین زندگی می‌کنند در معرض آسیب‌های آن خواهند بود. ضمناً جمعیتی حدود ٢ میلیون نفر که در محدوده جنوب شرق تهران (ری) زندگی می‌کنند در معرض عوارض ثانویه رخداد زلزله احتمالی شدید در گسل پیشوا خواهند بود.

- زلزله‌ای با بزرگای 8/2 در ایوانکی (٨٠ کیلومتری جنوب شرق تهران) در ساعت 2:01 بامداد جمعه 23/5/94 رخ دادکه تا ساعت ١٥ جمعه با ٥ پس لرزه با بزرگای ١ تا 8/2 همراه بوده است. گسل ایوانکی توان لرزه زایی تا بزرگای 5/7 ریشتر را داراست و انتهای شمال غربی آن به منطقه ١٥ در جنوب شرق تهران، می‌رسد. حداکثر توان لرزه زایی در این گسل نیز می‌تواند جمعیتی بالغ بر 5/2 میلیون نفر را در جنوب شرق تهران تحت تأثیر قرار دهد.

- زلزله‌هایی که در دو روز پنجشنبه و جمعه رخ دادند نشان‌دهنده این است که گسل‌های یادشده از نظر زمین ساختی فعال هستند. برآورد احتمال رخداد بعدی با اطلاعات علمی دست اول بر پایه پایش علمی ممکن است. شبکه لرزه نگاری کشور در صورت توسعه و ساماندهی به صورت برخط و تجهیز با دستگاه‌های مدرن و برخط (سنجشگرهای باند پهن زلزله نگار و شتابنگاری، ژئوفیزیکی و ژئودتیک) می‌تواند به برآورد و پیش‌یابی زلزله‌های مهم بعدی و تعیین پهنه‌های پرتنش از نظر رخداد زلزله بعدی کمک کند. متأسفانه چنین پایش برخطی با کیفیت بالای علمی همچنان انجام نمی‌شود. راه‌اندازی سامانه هشدار پیش هنگام زلزله می‌تواند کمک مهمی به کاهش ریسک زلزله در کشور باشد.

با اندكي اضافه و تلخيص برگرفته از روزنامه ايران، سال بيست و يكم، شماره 6001، شنبه 24 مرداد 1394، صفحه1