دوشنبه ۲۶ خرداد ۱۴۰۴ - 2025 June 16 
تولید محتوای مرتبط با کودک و نوجوان در روز‌های کرونایی به عنوان یک بحران تلقی می‌شود و بدیهی است که در شرایط موجود نگاه ویژه رسانه‌ها به این گروه سنی بایستی در اولویت باشد.
شعار سال: اصغر کیهان نیا روانشناس و مشاور خانواده در خصوص آسیب پذیر بودن کودکان در دوران کرونا و اینکه در این شرایط رسانه‌ها و تلویزیون نتوانستند اتفاق مهمی را رقم بزنند و باید چه کار کنند تا با سرگرمی سازی‌های فرهنگی حال کودکان را بهتر کنند گفت: تلویزیون اثر بسیار موثری روی خانواده‌ها دارد و در حال حاضر که افراد خانه نشین شده اند تمایل دارند تا بیشتر وقتشان را در این دوران کرونا تلویزیون تماشا کنند و اینکه خود تلویزیون نیز بسیار کمک کننده است و به نظر می‌رسد خانواده‌ها باید در صدد این برآیند تا اوقات فراغت کودکان و خانه نشینی آن‌ها را پر کنند درواقع با برنامه ریزی مناسب می‌توانند فرزندانشان را در عین آموزش با فضایی ساختگی آشنا کنند تا به اندازه کافی سرگرم شوند.
او افزود: مثلا یکی از آن سرگرمی‌های مفرح می‌تواند دادگاه باشد که یک نفر نقش قاضی دارد و نفر بعدی متهم و افراد دیگر وکیل مدافع و خانواده متهم می‌شوند درواقع این بازی به کودکان کمک می‌کند تا شرایط دادگاه را متوجه شوند و حتی آگاه می‌شوند که وظایف دادگاه چیست و افراد حاضر درآن چه کاره هستند. بازی دیگری که پیشنهاد می‌شود این است که یک نفر نقش مدیر مدرسه را بازی کند و نفر بعدی نیز ناظم و فرد دیگر معلم و بقیه نیز شاگرد باشند. به طور کل والدین نزدیک‌ترین و ملموس‌ترین الگو برای فرزندان هستند تا برای آن‌ها برنامه متفاوت و متنوعی درست کنند، زیرا آن‌ها از این طریق آموزش مفید‌تر و بهتری می‌دهند. البته تلویزیون یک رسانه‌ی مهمی است که وظایف زیادی دارد و بخشی از آن به شدت می‌تواند اثر گذار باشد.
کیهان نیا در پایان نسبت به اینکه در این شرایط کرونا که کودکان بیشتر در خانه هستند و به فضای مجازی دسترسی دارند و حتی به گونه‌ای که مدرسه‌ها نیز وارد این فضا شده و هر لحظه ممکن است تبعات خطرناکی داشته باشد در مورد وظیفه دیگر رسانه‌های فرهنگی بیان کرد: رسانه‌های فرهنگی باید به صورت ترکیب یک نمایش عوارض و عواقب این نوع سرگرمی هارا نشان دهند، ولی باز هم به عنوان یک مشاور خانواده بر این عقیده هستم والدین باید آگاهی وارد شدن فرزندانشان در اینترنت مخصوصا سایت‌های مجازی را داشته باشند اولا به این خاطر که کودکان میانبر‌های این نوع فضا‌های مجازی را بیشتر بلد هستند دوم اینکه فرزندان نتوانند شیطنت کنند و زیرک بازی در بیاورند و در آخر اینکه ساعات استفاده از تلفن همراه باید محدود شود و خانواده‌ها نباید فرزندان را به حال خودشان رها کنند و باید حتما کنترل و نظارتی حاکم شود.
او ادامه داد: اگر والدین با فرزندان ارتباط عاطفی خوبی نداشته باشند کودکان به سمت موبایل روی می‌آورند.
علیرضا تبریزی: امروزه رسانه‌ها عضوی از خانواده محسوب می‌شوند/با همکاری روانشناسان تولیدات جذاب می‌شوند!
علیرضا تبریزی روانشناس حوزه کودک و نوجوان در خصوص تاثیرگذاری رسانه‌ها روی کودک و نوجوان گفتگو کرد که در ادامه می‌خوانید.
رسانه‌ها چقدر می‌توانند روی وضعیت روحی و روانی کودکان و نوجوانان موثر باشد؟
در روزگار جدید زمانی که می‌خواهیم تعداد نفرات یک خانواده را شمارش کنیم غیر از تعداد فرزندان یک خانواده رسانه‌ها را هم به عنوان عضوی از خانوده شمارش می‌کنیم. درواقع رسانه‌هایی مانند تلویزیون، موبایل و. یکی از اعضای خانوده شده اند به طوری که هم از خانوده تاثیر می‌گیرند و هم روی خانوده تاثیر می‌گذارند؛ بنابراین اگر بخواهیم متوجه شویم که تاثیر رسانه در خانواده تا چه اندازه است می‌توان گفت که به اندازه یکی از اعضای خانواده تاثیر گذار است که ممکن است شرایط زندگی را بهتر یا بدتر کند.
آیا در شبکه نمایش خانگی آثار مناسبی برای این گروه سنی داریم؟
آثار مناسب برای این گروه سنی وجود دارد منتها آثار باید به دو بخش تقسیم شود. بخش اول آثار ایرانی و بخش دوم آثار خارجی.
آثار خارجی بعضا با فرهنگ ما سازگار هستند و گاهی هم هیچ سازگاری در آن‌ها وجود ندارد. مسئله‌ای که در حال حاضر وجود دارد این است که دوبله فیلم‌ها و انیمیشن‌هایی که به اسم کودک و نوجوان در رسانه‌هایی مانند فیلیمو و نماوا پخش می‌شود ویژه کودک و نوجوان نیست و رسما دوبله‌ای که روی آن‌ها صورت گرفته برای بزرگسالان مناسب است و می‌توان گفت که سطحی هستند در حقیقت زمانی که کودکان و نوجوانان پای انیمیشن و برنامه‌های مخصوص می‌نشینند جز تکه کلام‌های بزرگسالانه چیز دیگری یاد نمی‌گیرند که متاسفانه چنین چیزی می‌تواند دردسر درست کند.
او در ادامه بیان کرد: از طرفی دیگر تولیدات داخلی کیفیت لازم و جذابیت لازم را ندارد چراکه معمولا آنقدر هزینه‌ای بابت انیمیشن پرداخته نمی‌شود و علاوه بر آن فرزندان علاقه‌مند نیستند که تولیدات داخلی را نگاه کنند و برای آن‌ها این دست از آثار داخلی هیچ جذابیتی ندارد، اما این به این معنی نیست که هیچ محصول مفیدی وجود ندارد اتفاقا برنامه‌ها و انیمیشن‌های جذاب و مفید نیز تولید شده است که این قشر از جامعه می‌توانند پای تماشای این دست از آثار بنشینند.
چه دلیلی دارد که شبکه‌های تخصصی که برای کودکان و نو جوانان برنامه تولید می‌کنند موفقیت لازم را کسب نکردند؟
به این دلیل که تولید یک محتوای اثر بخش نیاز به هزینه زیاد دارد یعنی زمانی که یک شرکت قرار است انیمیشن جذاب امروزی بسازد باید بسیار زیاد هزینه کند و متاسفانه این هزینه به دلیل قوانین کپی رایت و. آن طور که باید در ایران انجام نمی‌شود و روانشناسان هم به اندازه کافی حضور پیدا نمی‌کنند تا روی محتوا تاثیر گذار باشند و آن‌ها را هدف دار کنند. انتظار می‌رود که مهارت‌های زندگی را به شکل یک انیمیشن جذاب برای مقاطع سنی مختلف ساخت، اما متاسفانه به این دلیل که چنین چیزی موجود نیست آن‌ها مجبور هستند به کلیشه‌ها بپردازند و چنین چیزی باعث می‌شود که آثار خروجی خوبی نداشته باشند.
با توجه به اینکه تولیدات خارجی با مناسبات فرهنگی ما همسو نیست و فضای مجازی هم فضای مناسبی نیست آیا کمبود تولیدات سرگرم کننده در وضعیت روحی و روانی کودکان و نوجوانان تاثیر بدی نمی‌گذارد؟
لزوما فکر اینکه هر محتوایی که از خارج از ایران وارد کشور ما می‌شود و با فرهنگ ما سازگار نیست اشتباه است. بعضا برخی از فاکتور‌ها ممکن است با فرهنگ ما سازگاری نداشته باشد و برخی دیگر سازگاری دارد.
به عنوان سوال آخر چه توصیه‌ای برای بهتر شدن تولیدات کودک و نوجوان چیست؟
اول اینکه محتوا و هدف تولید به یک محتوای آموزشی و سرگرم کننده حتما با نظارت روانشناسی که در همان حوزه فعالیت کرده است انجام بگیرد؛ و فاکتور‌هایی که به همراه دارد برای جامعه امروزی و تاریخ کنونی مناسب باشد دوم اینکه در کنار آن باید هزینه مناسبی هم انجام گیرد که کیفیت لازم را از آن خود کند تا بتواند با انیمیشن و فیلم‌های خارج از ایران رقابت کند. در نتیجه این دو مورد در کنار هم می‌تواند کار جذابی را ارائه دهد.
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری برنا، تاریخ انتشار: ۲۱ مرداد ۱۴۰۰، کدخبر: ۱۲۱۸۸۴۴، www.borna.news
او افزود: مثلا یکی از آن سرگرمی‌های مفرح می‌تواند دادگاه باشد که یک نفر نقش قاضی دارد و نفر بعدی متهم و افراد دیگر وکیل مدافع و خانواده متهم می‌شوند درواقع این بازی به کودکان کمک می‌کند تا شرایط دادگاه را متوجه شوند و حتی آگاه می‌شوند که وظایف دادگاه چیست و افراد حاضر درآن چه کاره هستند. بازی دیگری که پیشنهاد می‌شود این است که یک نفر نقش مدیر مدرسه را بازی کند و نفر بعدی نیز ناظم و فرد دیگر معلم و بقیه نیز شاگرد باشند. به طور کل والدین نزدیک‌ترین و ملموس‌ترین الگو برای فرزندان هستند تا برای آن‌ها برنامه متفاوت و متنوعی درست کنند، زیرا آن‌ها از این طریق آموزش مفید‌تر و بهتری می‌دهند. البته تلویزیون یک رسانه‌ی مهمی است که وظایف زیادی دارد و بخشی از آن به شدت می‌تواند اثر گذار باشد.
کیهان نیا در پایان نسبت به اینکه در این شرایط کرونا که کودکان بیشتر در خانه هستند و به فضای مجازی دسترسی دارند و حتی به گونه‌ای که مدرسه‌ها نیز وارد این فضا شده و هر لحظه ممکن است تبعات خطرناکی داشته باشد در مورد وظیفه دیگر رسانه‌های فرهنگی بیان کرد: رسانه‌های فرهنگی باید به صورت ترکیب یک نمایش عوارض و عواقب این نوع سرگرمی هارا نشان دهند، ولی باز هم به عنوان یک مشاور خانواده بر این عقیده هستم والدین باید آگاهی وارد شدن فرزندانشان در اینترنت مخصوصا سایت‌های مجازی را داشته باشند اولا به این خاطر که کودکان میانبر‌های این نوع فضا‌های مجازی را بیشتر بلد هستند دوم اینکه فرزندان نتوانند شیطنت کنند و زیرک بازی در بیاورند و در آخر اینکه ساعات استفاده از تلفن همراه باید محدود شود و خانواده‌ها نباید فرزندان را به حال خودشان رها کنند و باید حتما کنترل و نظارتی حاکم شود.
او ادامه داد: اگر والدین با فرزندان ارتباط عاطفی خوبی نداشته باشند کودکان به سمت موبایل روی می‌آورند.
علیرضا تبریزی: امروزه رسانه‌ها عضوی از خانواده محسوب می‌شوند/با همکاری روانشناسان تولیدات جذاب می‌شوند!
علیرضا تبریزی روانشناس حوزه کودک و نوجوان در خصوص تاثیرگذاری رسانه‌ها روی کودک و نوجوان گفتگو کرد که در ادامه می‌خوانید.
رسانه‌ها چقدر می‌توانند روی وضعیت روحی و روانی کودکان و نوجوانان موثر باشد؟
در روزگار جدید زمانی که می‌خواهیم تعداد نفرات یک خانواده را شمارش کنیم غیر از تعداد فرزندان یک خانواده رسانه‌ها را هم به عنوان عضوی از خانوده شمارش می‌کنیم. درواقع رسانه‌هایی مانند تلویزیون، موبایل و. یکی از اعضای خانوده شده اند به طوری که هم از خانوده تاثیر می‌گیرند و هم روی خانوده تاثیر می‌گذارند؛ بنابراین اگر بخواهیم متوجه شویم که تاثیر رسانه در خانواده تا چه اندازه است می‌توان گفت که به اندازه یکی از اعضای خانواده تاثیر گذار است که ممکن است شرایط زندگی را بهتر یا بدتر کند.
آیا در شبکه نمایش خانگی آثار مناسبی برای این گروه سنی داریم؟
آثار مناسب برای این گروه سنی وجود دارد منتها آثار باید به دو بخش تقسیم شود. بخش اول آثار ایرانی و بخش دوم آثار خارجی.
آثار خارجی بعضا با فرهنگ ما سازگار هستند و گاهی هم هیچ سازگاری در آن‌ها وجود ندارد. مسئله‌ای که در حال حاضر وجود دارد این است که دوبله فیلم‌ها و انیمیشن‌هایی که به اسم کودک و نوجوان در رسانه‌هایی مانند فیلیمو و نماوا پخش می‌شود ویژه کودک و نوجوان نیست و رسما دوبله‌ای که روی آن‌ها صورت گرفته برای بزرگسالان مناسب است و می‌توان گفت که سطحی هستند در حقیقت زمانی که کودکان و نوجوانان پای انیمیشن و برنامه‌های مخصوص می‌نشینند جز تکه کلام‌های بزرگسالانه چیز دیگری یاد نمی‌گیرند که متاسفانه چنین چیزی می‌تواند دردسر درست کند.
او در ادامه بیان کرد: از طرفی دیگر تولیدات داخلی کیفیت لازم و جذابیت لازم را ندارد چراکه معمولا آنقدر هزینه‌ای بابت انیمیشن پرداخته نمی‌شود و علاوه بر آن فرزندان علاقه‌مند نیستند که تولیدات داخلی را نگاه کنند و برای آن‌ها این دست از آثار داخلی هیچ جذابیتی ندارد، اما این به این معنی نیست که هیچ محصول مفیدی وجود ندارد اتفاقا برنامه‌ها و انیمیشن‌های جذاب و مفید نیز تولید شده است که این قشر از جامعه می‌توانند پای تماشای این دست از آثار بنشینند.
چه دلیلی دارد که شبکه‌های تخصصی که برای کودکان و نو جوانان برنامه تولید می‌کنند موفقیت لازم را کسب نکردند؟
به این دلیل که تولید یک محتوای اثر بخش نیاز به هزینه زیاد دارد یعنی زمانی که یک شرکت قرار است انیمیشن جذاب امروزی بسازد باید بسیار زیاد هزینه کند و متاسفانه این هزینه به دلیل قوانین کپی رایت و. آن طور که باید در ایران انجام نمی‌شود و روانشناسان هم به اندازه کافی حضور پیدا نمی‌کنند تا روی محتوا تاثیر گذار باشند و آن‌ها را هدف دار کنند. انتظار می‌رود که مهارت‌های زندگی را به شکل یک انیمیشن جذاب برای مقاطع سنی مختلف ساخت، اما متاسفانه به این دلیل که چنین چیزی موجود نیست آن‌ها مجبور هستند به کلیشه‌ها بپردازند و چنین چیزی باعث می‌شود که آثار خروجی خوبی نداشته باشند.
با توجه به اینکه تولیدات خارجی با مناسبات فرهنگی ما همسو نیست و فضای مجازی هم فضای مناسبی نیست آیا کمبود تولیدات سرگرم کننده در وضعیت روحی و روانی کودکان و نوجوانان تاثیر بدی نمی‌گذارد؟
لزوما فکر اینکه هر محتوایی که از خارج از ایران وارد کشور ما می‌شود و با فرهنگ ما سازگار نیست اشتباه است. بعضا برخی از فاکتور‌ها ممکن است با فرهنگ ما سازگاری نداشته باشد و برخی دیگر سازگاری دارد.
به عنوان سوال آخر چه توصیه‌ای برای بهتر شدن تولیدات کودک و نوجوان چیست؟
اول اینکه محتوا و هدف تولید به یک محتوای آموزشی و سرگرم کننده حتما با نظارت روانشناسی که در همان حوزه فعالیت کرده است انجام بگیرد؛ و فاکتور‌هایی که به همراه دارد برای جامعه امروزی و تاریخ کنونی مناسب باشد دوم اینکه در کنار آن باید هزینه مناسبی هم انجام گیرد که کیفیت لازم را از آن خود کند تا بتواند با انیمیشن و فیلم‌های خارج از ایران رقابت کند. در نتیجه این دو مورد در کنار هم می‌تواند کار جذابی را ارائه دهد.
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری برنا، تاریخ انتشار: ۲۱ مرداد ۱۴۰۰، کدخبر: ۱۲۱۸۸۴۴، www.borna.news
برگزیده ها