شعارسال: گندم یکی از مهم‌ترین محصولات استراتژیک در جهان و به خصوص در ایران است و از زمان‌های قدیم به عنوان اصلی‌ترین منبع تغذیه اصلی ایرانیان مطرح بوده است. داشتن آمار و اطلاعات مناسب از زمین‌های تحت کشت گندم و برآورد میزان تولید آن در یک سال زراعی می‌تواند به برنامه‌ریزان بخش کشاورزی و صنعت کمک شایانی کند تا برنامه‌ریزی‌های لازم را برای تولید، توزیع، ذخیره، واردات یا صادرات آن انجام دهند.

با توجه به گستردگی کشت این محصول در مناطق مختلف کشور و پراکندگی زمین‌های تحت کشت، نیاز به ابزاری است که در کمترین زمان ممکن و با هزینه کمتر و دقت مناسب‌تر بتواند برآوردی از میزان محصول در یک سال زراعی را دراختیار برنامه‌ریزان قرار دهد.

*پایش ماهواره‌ای کشت گندم

با استفاده از سنجش از راه دور گندم و تصاویر ماهواره‌ای می‌توانیم شرایط رشد گندم را کنترل کرده و عملکرد آن محصول را مورد ارزیابی و پایش دائمی قرار بدهیم. یکی از مهم‌ترین دلایل پایش ماهواره‌ای گندم، دستیابی به تولید حداکثری این محصول است.

دو نوع ماهواره "نوری و راداری" برای پایش محصولات گیاهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. از معروف‌ترین ماهواره‌هایی که در پایش گندم در جهان به کار می‌روند ماهواره‌های مودیس و لندست است.

از ماهواره Sentinel-۱ و Sentinel ۲ نیز برای تعیین میزان تولید محصول و همچنین رشد گیاه گندم نیز استفاده شده است. ماهواره‌های سری Sentinel توسط اتحادیه اروپا، ایجاد و طراحی شده‌اند و تاکنون ۵ سری از این ماهواره‌ها به فضا پرتاب شده است.

پایش ماهواره‌ای، تنها راه سنجش گیاه گندم در کشور نیست و می‌توان برای آنالیز عملکرد محصول گندم از دیگر روش‌های سنجش از دور نیز استفاده کرد. یکی از کاربردی‌ترین و همچنین راحت‌ترین روش‌ها پس از پایش ماهواره‌ای، پایش UAV یا پایش به کمک پهپاد‌ها و بالگردهاست.

*همکاری سازمان فضایی ایران با وزارت جهاد کشاورزی برای برآورد سطح زیرکشت محصولات راهبردی گندم، جو و برنج

سازمان فضایی ایران نیز در همین راستا دست به کار شده و در راستای اجرای تفاهم‌نامه فی‌مابین وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و وزارت جهاد کشاورزی با عنوان "توسعه کشاورزی هوشمند با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین ارتباطات و فناوری اطلاعات"، برآورد سطح زیرکشت محصولات راهبردی گندم، جو و برنج آغاز کرده است.

اجرای این پروژه به مرکز تحقیقات پژوهشگاه فضایی ایران ابلاغ شده و در نظر است ضمن توانمندسازی و توسعه فعالیت‌های بخش خصوصی، از این ظرفیت برای انجام پروژه استفاده شود همچنین قرار است در طی چهار سال با استفاده از روش‌های جدید و هوش مصنوعی و بهره‌مندی از ظرفیت دانشگاهیان و پژوهشگران، دقت و کارایی الگوریتم‌های مربوطه ارتقاء یابد.

طبق تفاهم‌نامه، در قالب این پروژه و در گام اول قرار است که سطح زیرکشت گندم در ۶ استان قطب تولید گندم کشور شامل استان‌های خوزستان، فارس، گلستان، کردستان، کرمانشاه و همدان که حدودا ۵۰ درصد میزان تولید این محصول را شامل می‌شود، برآورد شود.

در مورد محصول برنج نیز در گام اول، سطح زیرکشت این محصول در استان‌های قطب (گیلان و مازندران) برآورد شده و در سال‌های آتی نیز سایر استان‌های تولیدکننده برنج نیز مشمول این طرح خواهد شد.

اولویت اجرایی در این پروژه، بهره‌مندی از کسب‌وکار‌های بومی هر استان است؛ هدف از انجام این تفاهم‌نامه بهره‌مندی از فناوری سنجش از دور به منظور تأمین امنیت غذایی و افزایش بهره‌وری و تولید در حوزه کشاورزی است. همچنین آمار به دست آمده از طریق این فناوری می‌تواند مبنایی برای خرید تضمینی این محصولات توسط دولت و یا برنامه‌ریزی برای صادرات/واردات این محصولات باشد.

*تخمین سطح زیرکشت برنج کشور توسط ماهواره‌های ایرانی با دقت ۹۰ درصدی

حسن سالاریه؛ رئیس سازمان فضایی ایران نیز اخیراً اعلام کرد: امسال برای نخستین بار برآورد سطح زیرکشت برنج کشور قبل از فصل برداشت با دقت ۹۰ درصد به وزارت جهاد کشاورزی گزارش خواهد شد و سازمان فضایی ایران می‌تواند در مدیریت استراتژیک محصولات استراتژیک کشاورزی کمک کند.

قطعاً دقت ۹۰ درصدی در تخمین سطح زیرکشت برنج، نقش مهمی در تولید غذا، کاهش مصرف آب و افزایش راندمان کشاورزی کشور خواهد داشت و با ادامه این روند برای محصولات استراتژیک کشور و همچنین سایر محصولات کشاورزی، اتفاقات بهتری را نیز در این حوزه شاهد خواهیم بود.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری تسنیم، تاریخ انتشار: 25مهر1402، کدخبر: 2973247، www.tasnimnews.com