شعارسال: ویکتور امبروس و گری رافکان، دو دانشمند آمریکایی روز دوشنبه مشترکا به دلیل تحقیقاتشان درباره «تنظیم بیان ژن‌ها» و «ریز آر ان ای» برنده جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۴ شدند. «ریز آران‌ای»‌ها گروه جدیدی از مولکول‌های «آران‌ای» هستند که نقش مهمی در تنظیم بیان ژن ایفا می‌کنند. پژوهش این دو دانشمند نشان داد که این مولکول برای موجودات چندسلولی از جمله انسان ضروری است. ویکتور امبروس ۷۰ ساله، زیست شناس و استاد دانشگاه پزشکی دانشگاه ماساچوست آمریکاست. او در سال ۱۹۷۵ مدرک کارشناسی زیست‌شناسی خود را از دانشگاه «ام‌آی‌تی» دریافت کرد و در سال ۱۹۷۹ مقطع دکترایش را در همین دانشگاه زیر نظر دیوید بالتیمور، برنده جایزه نوبل به پایان رساند. امبروس تحقیقات خود را در دانشگاه ام‌آی‌تی به عنوان اولین همکار فوق دکترا در آزمایشگاه رابرت هورویتس، برنده جایزه نوبل ادامه داد. او در سال ۱۹۸۴ به عضویت هیات علمی دانشگاه هاروارد درآمد و در سال ۱۹۹۲ به کالج دارتموث پیوست. آقای رافکان ۶۹ ساله نیز متخصص زیست شناسی مولکولی است و پژوهشگر بیمارستان عمومی ماساچوست و دانشکده پزشکی هاروارد است. رافکان مدرک کارشناسی خود را در سال ۱۹۷۳ از دانشگاه کالیفرنیا برکلی دریافت کرد و پژوهش مقطع دکترایش را در دانشگاه هاروارد در آزمایشگاه فردریک اوسوبل، زیست‌شناس آمریکایی انجام داد. او تحصیلات فوق دکترای خود را زیر نظر رابرت هورویتس در دانشگاه ام‌آی‌تی و والتر گیلبرت در دانشگاه هاروارد به پایان رساند.

جایزه نوبل شیمی سال ۲۰۲۴ به دو زمینه مختلف اختصاص داده شد. بنابر اعلام آکادمی سلطنتی سوئد، نیمی از این جایزه به دیوید بیکر «برای طراحی محاسباتی پروتئین» و نیمی دیگر به طور مشترک به دمیس هاسابیس و جان ام. جامپر «برای پیش‌بینی ساختار پروتئین» اهدا شد. آقای دیوید بیکر در دانشگاه واشنگتن در سیاتل و دمیس هاسابیس و جان ام. جامپر هر دو در شرکت هوش مصنوعی «دیپ‌مایند» در لندن فعالیت می‌کنند. کمیته نوبل اعلام کرد که آقای بیکر در سال ۲۰۰۳ پروتئین جدیدی طراحی کرد و گروه تحقیقاتی او از آن زمان تا کنون یکی پس از دیگری پروتئین‌های خلاقانه‌ای تولید کردند که می‌توان از آن‌ها به عنوان دارو، واکسن، مواد نانو و حس‌گر‌های بسیار کوچک استفاده کرد. به گفته این کمیته دمیس هاسابیس و جان جامپر مدل هوش مصنوعی تولید کردند که می‌تواند ساختار تقریبا تمام ۲۰۰ میلیون پروتئین شناسایی شده را پیش‌بینی کند.
هاینر لینکه، رئیس کمیته نوبل شیمی گفت که دانشمندان سال‌ها اس که رویای پیش‌بینی سه‌بعدی ساختار پروتئین را در سر می‌پرورانند. آقای لینکه گفت: «دمیس هاسابیس و جان جامپر چهار سال پیش توانستند با استفاده ماهرانه از هوش مصنوعی به این مهم دست یابند. آن‌ها اساسا پیش بینی ساختار پیچیده هر پروتئین شناخته شده در طبیعت را ممکن کردند.». او افزود: «یکی دیگر از رویا‌های دانشمندان ساخت پروتئین‌های جدید برای کشف چگونگی استفاده از ابزار چندگانه طبیعت برای اهداف خود بود. دیوید بیکر این مشکل را حل کرد. او ابزار محاسباتی را توسعه داد که اکنون طراحی پروتئین‌های جدید را با اشکال و کارکرد‌های کملا بدیع برای دانشمندان ممکن می‌سازد. او با این کار امکانات نامتناهی را برای بشریت فراهم کرد.»
جایزه نوبل شیمی سال گذشته به طور مشترک به منجی باوندی (فرانسوی- آمریکایی)، لوئیس ئی. بروس (آمریکایی) و الکسی یکیموف (روس) به پاس کشفیات و دستاورد‌های بنیادین آن‌ها در زمینه «نقاط کوانتومی» و «ذرات بسیار ریز نانو» اعطا شد. جایزه نوبل شیمی سومین جایزه امسال نوبل است که پس از جوایز پزشکی و فیزیک اهدا می‌شود. برنده جایزه نوبل ادبیات نیز قرار است روز پنجشنبه ۱۰ اکتبر اعلام شود. همچنین برنده جایزه نوبل صلح که به طور سنتی بیش از باقی جوایز نوبل مورد توجه قرار می‌گیرد، روز جمعه ۱۱ اکتبر مشخص می‌شود. جایزه نوبل شامل ۱۱ میلیون کرون سوئد (یک میلیون دلار) جایزه نقدی است و برندگان آن را در روز ۱۰ دسامبر، سالروز مرگ آلفرد نوبل طی مراسمی دریافت می‌کنند.

آکادمی سلطنتی علوم سوئد روز سه‌شنبه ۸ اکتبر (۱۷ مهر) جایزه نوبل سال ۲۰۲۴ در رشته فیزیک را مشترکا به جان جی. هاپفیلد، پژوهشگر دانشگاه پرینستون آمریکا و جفری ای. هینتون، دانشمند بریتانیایی-کانادایی دانشگاه تورنتو کانادا اهدا کرد. اعضای کمیته نوبل گفته‌اند که این جایزه به پاس فعالیت‌ها و دستاورد‌های این دو دانشمند در زمینه هوش مصنوعی و یادگیری خودکار اعطا شده است. هانس الگرن، دبیر آکادمی سلطنتی علوم سوئد، هنگام اعلام نام برندگان گفت که این جایزه «به خاطر اکتشافات و اختراعات بنیادین که امکان یادگیری ماشینی با شبکه‌های عصبی مصنوعی را می‌دهد» به آن‌ها اعطا می‌شود. جوایز علمی نوبل معمولا به پژوهشگرانی با دستاورد‌های ویژه و برجسته در رشته‌های پزشکی، فیزیک و شیمی داده می‌شود. نام برندگان جوایز نوبل شیمی، ادبیات، صلح و اقتصاد امسال به ترتیب در روز‌های چهارشنبه، پنج‌شنبه، جمعه و دوشنبه اعلام خواهد شد. در این میان تنها جایزه صلح در نروژ اعطا می‌شود و باقی جوایز را آکادمی سلطنتی علوم سوئد اهدا می‌کند.

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، برگرفته از منابع گوناگون