شعارسال: صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی در مناظره‌ای با عنوان «قدرت نظامی یا دموکراسی» که با حضور بیژن عبدالکریمی استاد فلسفه در دانشگاه شاهد برگزار شد، با طرح این پرسش که چه عاملی خوشبختی، رفاه و آسایش ملت‌ها را تأمین می‌کند؟ اظهار کرد: مسئله اصلی این است که آیا نظامی‌گری و افزایش توان نظامی می‌تواند سعادت یک کشور را تضمین کند یا تقویت دموکراسی. من با تمام وجود معتقدم که پاسخ، دموکراسی است.

وی با اشاره به فضای عمومی جامعه پس از جنگ ۱۲ روزه گفت: این روز‌ها نگرانی شدیدی در جامعه وجود دارد و در بسیاری از گفت‌و‌گو‌ها این پرسش مطرح می‌شود که چه اتفاقی در پیش است و آیا احتمال وقوع جنگ دوباره وجود دارد یا خیر؟ شایعاتی درباره حمله مجدد اسرائیل، سفر نتانیاهو به واشنگتن و جلب حمایت آمریکا، موجب افزایش اضطراب عمومی شده است.

زیباکلام در ادامه خطاب به عبدالکریمی، طرف مناظره خود، گفت: سؤال نخست من این است که چه کسی به جمهوری اسلامی ایران چنین وظیفه‌ای داده که باید اسرائیل را نابود کند؟ آیا مردم ایران چنین خواسته‌ای داشته‌اند؟ آیا قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی یا همه‌پرسی عمومی چنین مأموریتی را تعیین کرده است؟ آیا کشور‌های اسلامی، اتحادیه جهان عرب، سازمان ملل یا شورای امنیت چنین درخواستی از ایران داشته‌اند؟

وی افزود: با وجود تکرار این پرسش طی سال‌های گذشته، تاکنون پاسخ روشنی دریافت نکرده‌ام و معمولاً با کلیاتی مانند استناد به اخلاق، اسلام یا انقلاب پاسخ داده می‌شود. سؤال دوم من نیز از همین موضوع نشأت می‌گیرد؛ از همان ابتدای شکل‌گیری جمهوری اسلامی، شعار نابودی اسرائیل مطرح شد و این امر به‌طور طبیعی موجب شکل‌گیری دشمنی شد. این در حالی است که ایران و اسرائیل هیچ اختلاف مرزی یا منافع متعارض مستقیمی نداشته‌اند.

این استاد دانشگاه با رد این دیدگاه که دموکراسی پدیده‌ای صرفاً غربی است، تصریح کرد: نمونه‌های متعددی از دموکراسی در کشور‌های غیرغربی مانند ژاپن، هند، اندونزی، برزیل، آرژانتین، شیلی، بنگلادش، ترکیه و پاکستان وجود دارد. اگرچه سطح دموکراسی در این کشور‌ها با کشور‌های اروپایی قابل مقایسه نیست، اما روند تحولات نشان می‌دهد بسیاری از جوامع که دهه‌ها تحت حکومت‌های استبدادی بوده‌اند، به‌تدریج به سمت دموکراسی حرکت کرده‌اند.

زیباکلام تأکید کرد: این ادعا که دموکراسی با فرهنگ‌های غیرغربی سازگار نیست، سخنی نادرست است و در گذشته نیز مخالفان دموکراسی در ایران، از جمله در دوران محمدرضا شاه پهلوی، همین استدلال را مطرح می‌کردند. در حالی که تجربه جهانی نشان می‌دهد دموکراسی محدود به غرب نیست.

وی ریشه بسیاری از مشکلات کشور از جمله تورم، گرانی، آلودگی هوا، کمبود آب، برق و گاز را در ضعف دموکراسی دانست و گفت: گمشده اصلی جامعه ایران دموکراسی است.

زیباکلام در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به روابط ایران و اسرائیل اظهار کرد: این جمهوری اسلامی بوده که از همان ابتدای انقلاب، موضوع نابودی اسرائیل را مطرح کرده است. در حالی که هیچ مقام یا فرمانده اسرائیلی طی دهه‌های گذشته به‌صراحت از نابودی جمهوری اسلامی سخن نگفته است. علاوه بر شعارها، ایران در عمل نیز از گروه‌هایی مانند حماس، حزب‌الله، حوثی‌ها و حشد شعبی حمایت کرده و حضور پرهزینه‌ای در سوریه داشته که همگی در راستای مقابله با اسرائیل بوده است.

وی افزود: با چنین سابقه‌ای، طبیعی است که اسرائیل اقدامات دفاعی انجام دهد و نمی‌توان انتظار داشت نسبت به این تهدید‌ها بی‌تفاوت باشد.

این استاد دانشگاه درباره احتمال درگیری مجدد میان ایران و اسرائیل گفت: به نظر من جنگ جدیدی رخ نخواهد داد، مگر آنکه جمهوری اسلامی بخواهد فعالیت در تأسیسات هسته‌ای بمباران‌شده مانند فردو، نطنز، اراک یا اصفهان را از سر بگیرد. در چنین شرایطی، اسرائیل کوچک‌ترین تحرک را رصد کرده و واکنش نشان خواهد داد.

زیباکلام در پایان تصریح کرد: در شرایط کنونی، تصمیم‌گیری‌ها بدون توجه به خواست و نظر مردم انجام می‌شود و افکار عمومی نقشی در سیاست‌گذاری ندارد. در حالی که تجربه جهانی نشان می‌دهد حرکت به سمت دموکراسی، هرچند تدریجی، می‌تواند بسیاری از مشکلات ساختاری کشور‌ها را کاهش دهد.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از دنیای اقتصاد، تاریخ انتشار: 7دی1404، کدخبر:۴۲۴۰۸۱۲، https://donya-e-eqtesad.com/